Mladi u RS su nedovoljno informisani o reproduktivnom zdravlju i informacije uglavnom dobijaju s interneta, piše u Nacrtu strategije za unapređenje reproduktivnog i seksualnog zdravlja u Republici Srpskoj.
Četvrta redovna sjednica NSRS trebalo bi da bude nastavljena u srijedu, a na njoj će se između ostalog razmatrati upravo Nacrt strategije za unapređenje reproduktivnog i seksualnog zdravlja u Republici Srpskoj za period od 2019. do 2029. godine
Kako se navodi u dokumentu, strategija obezbjeđuje sveobuhvatno unapređenje stanja u oblasti seksualnog i reproduktivnog zdravlja, a u skladu sa ciljevima definisanim u dokumentu Politika unapređivanja zdravlja stanovništva u Republici Srpskoj do 2020. godine.
Istraživanja koje je sprovelo Ministarstvo porodice, omladine i sporta prethodnih godina, potvrđuju da je ponašanje mladih osoba posljedica nedovoljne informisanosti i slabog znanja o reproduktivnom zdravlju.
"Informacije o reproduktivnom zdravlju mladi dobijaju uglavnom putem interneta. Međutim, takvi izvori su potencijalno opasni jer, između ostalog, ne prave razliku između starosnih grupa i znanja kao takvog. S druge strane, mladi u najvećoj mjeri smatraju da bi škole trebalo da pružaju informacije i znanja o seksualnom i reproduktivnom zdravlju", navedeno je u ovom dokumentu.
Sve to, stoji u analizi, doprinosi ranijem stupanju u seksualne odnose, povećanju broja polno prenosivih bolesti i neželjenih trudnoća, koje često završavaju abortusom ili prijevremenim porodom.
Istovremeno, mladi ljudi su prepoznali potrebu za više informacija o reproduktivnom zdravlju, a od nadležnih institucija koje rade u oblasti obrazovanja očekuju da im omoguće sticanje znanja iz te oblasti.
Predrasude i zablude o kontracepciji
Istraživanja u oblasti planiranja porodice, kod nas i u okruženju, pokazuju da je vrli mali broj korisnika savremenih metoda kontracepcije. Ta istraživanja, takođe, pokazuju da je loša informisanost o planiranju porodice, da postoji opterećenost predrasudama i zabludama kada je u pitanju savremena kontracepcija.
U Strategiji stoji da prema podacima istraživanja zdravstvenog stanja stanovništva koje je sprovedeno 2010. godine u Republici Srpskoj, u populaciji osoba starijih od 18 godina, 90,6 odsto njih je stupilo u seksualne odnose. Medijana uzrasta stupanja u prvi seksualni odnos stanovništva od 10 do 24 godine života je 18. godina. Seksualne odnose sa osobama istog pola imalo je 0,8 odsto stanovnika.
"Najveći procenat stanovništva kao stalni oblik kontracepcije primjenjuje prekinut odnos (14,5%), zatim kondom (5,4%), intrauterinu spiralu (4,3%) i neplodne dane (3,8%). Tek nešto više od jedne trećine žena (35,4%) starosti 18 do 49 godina koje imaju stalnog partnera koristi kontraceptivna sredstva. Nešto je veći procenat (60,7%) korištenja kondoma sa partnerom koji nije stalni, pri čemu su kondom više koristili muškarci (62,9%), nego žene (45,3%)", rezultati su istraživanja.
U Republici Srpskoj je 2012. godine sprovedeno istraživanje među studentskom populacijom u okviru kojeg je pronađeno da je 72,8% mladih koristilo kondom prilikom prvog seksualnog odnosa, a da 52% mladih uvijek koristi kondom. Upotreba kondoma opada sa godinama starosti, te kondom koristi 61,7% mlađih od 19 godina i 45,9% mladih starijih od 20 godina.
(Ne)zvanični podaci o prekidu trudnoće
Podaci Svjetske zdravstvene organizacije pokazuju da od 210 miliona trudnoća koje se dese svake godine, oko 22 odsto završi namjernim prekidom i, posmatrano globalno, vjerovatnoća je da velika većina žena ima bar jedan pobačaj do 45. godine života. Prema podacima JZU Instituta za javno zdravstvo u Republici Srpskoj, u 2017. godini je registrovano 1.846 prekida trudnoće.
"U odnosu na kategoriju prekida, 48,26 odsto prekida trudnoće je u kategoriji medicinski indikovanog, 10,35 odsto u kategoriji spontanog pobačaja, 13,98 odsto u kategoriji nespecifičnih prekida trudnoće. Iako se radi o zvaničnim statističkim podacima, treba ih uzeti sa rezervom jer, prema nezvaničnim izvorima podataka, veliki broj namjernih prekida trudnoće ostaje neprijavljen i neregistrovan. Prema podacima iz istraživanja zdravstvenog stanja stanovništva koje je sprovedeno 2010. godine, namjeran prekid trudnoće je imalo 36,5 odsto ispitanih žena," piše Nacrtu strategije za unapređenje reproduktivnog i seksualnog zdravlja.
Strategijom su predviđene brojne mjere, kao što su edukacija stanovništva, jačanje formalnog obrazovanja djece i mladih o reproduktivnom zdravlju, doktora, subvencionisana kontraceptivna sredstva, modernizacija opreme u specijalističkim ginekološkim ambulantama, povećanje obuhvata parova koji se liječe od neplodnosti, organizovanje škola za trudnice, kao i edukacije porodilja.
Između ostalog, predviđeno je i uvođenje programa HPV vakcinacije, kao i uvođenje programa skrininga karcinoma dojke i grlića materice.