Hram Svetog Save u Beogradu jedan je od najvećih pravoslavnih hramova na svijetu. Izgrađen je kao spomen-hram našem velikom svetitelju na mjestu gdje su, prema predanju, 1595. godine Turci spalili njegove mošti.
Ideja o izgradnji Hrama posvećenog Svetom Savi nastala je još krajem 19. vijeka, a u njegovu slavu, ali i u slavu svih Nemanjića i burne istorije Srba i Srbije, danas na Vračaru stoji ovaj velelepni Hram.
"Izgradnja Hrama počela je 1935. godine, ali ideja je naravno mnogo starija. Prva ideja je osnivanje „Društva za podizanje Hrama Svetog Save“ vezana je za 300. godišnjicu od spaljivanja moštiju Svetog Save i za tu godinu se uzima 1895. Dakle tada je osnovano Društvo, i tada zvanično počinje prvi pokušaj da se izgradi Hram na ovom mjestu koji bi bio spomen-hram u čast Svetoga Save na mjestu gde su, po crkvenom predanju, po tradiciji, spaljene mošti Svetog Save", kaže protođakon Mladen Kovačević.
Prvi konkurs za izradu projekta Hrama raspisan 1905. godine bio je neuspešan, a ratne okolnosti početkom 20. veka dodatno su odložile početak izgradnje.
Sveti Sava po monaškom, ili Rastko Nemanjić po svetovnom imenu, bio je najmlađi sin velikog Stefana Nemanje. Zajedno sa ocem i dva starija brata, Vukanom i Stefanom, kasnije Stefanom Prvovenčanim, učestvovao je u uspostavljanju srpske države i bio je prvi arhiepiskop autokefalne Srpske pravoslavne crkve.
"Prvi pokušaji nisu uspjeli iz više razloga. Saradnja je uspostavljena sa tadašnjom Imperatorskom ruskom Akademijom umjetnosti, međutim desili su se Balkanski ratovi, Prvi i Drugi balkanski rat, zatim Prvi svjetski rat, u međuvremenu i revolucija u Rusiji tako da je taj prvi pokušaj ostao neuspješan i tek u novoj državi, nakon završetka rata, u proširenoj kraljevini koja će kasnije i postati Kraljevina Jugoslavija, ponovo je obnovljena je ta ideja, obnovljeno je „Društvo za podizanje hrama“ i 20-ih godina 20. vijeka počinju konkursne procedure", navodi protođakon Kovačević.
Izrada projekta povjerena je arhitektama Bogdanu Nestoroviću i Aleksandru Deroku 1930. godine, a gradnja Hrama počinje 1935. godine.
Rat i novo društveno uređenje nakon Drugog svjetskog rata u Jugoslaviji prekinuli su izgradnju Hrama na duži period, a tek 1984. godine dobija se dozvola za nastavak radova.
Tokom 2020. godine praktično je dovršeno unutrašnje uređenje Hrama, a trenutno su u toku radovi na platou kod Hrama. Po završetku radova, posjetioci će moći da uživaju u obnovljenom i uređenom okruženju sa kog se pruža pogled na jednu od najvećih pravoslavnih građevina na svijetu.
Hram i spomenik Svetom Savi na Vračaru podsjećaju na velika djela prvog srpskog arhiepiskopa, a Svetosavski plato na kom se nalaze jedna je od najpopularnijih turističkih lokacija u gradu.
(MONDO.RS)