Mata Hari je bila legendarna plesačica i špijunka čija je tajanstvena i tragična sudbina ostavila dubok trag u istoriji Prvog svjetskog rata.
Mata Hari, pravim imenom Margareta Gertruida Zele, bila je plesačica i kurtizana koja je streljana zbog špijunaže tokom Prvog svjetskog rata. Rođena je 7. avgusta 1876. u holandskom mjestu Leuvarden, a streljana 15. oktobra 1917. godine.
Kada je imala osamnaest godina, otišla je na Javu, a početkom 20. veka preselila se u Pariz gde je radila kao cirkuska jahačica i model. Postala je popularna kao egzotična plesačica pod imenom Mata Hari, što znači "sunce" na indonezijskom i malajskom jeziku.
Lažno se predstavljala
Predstavljala se kao javanska kraljica poreklom iz indijske svešteničke kaste, koja je od malih nogu vežbala vještinu svjetog indijskog plesa. Ništa od toga nije bila istina, naravno. Iz te su faze sačuvane brojne fotografije na kojima pozira oskudno odjevena ili naga.
Odakle optužbe da je bila špijunka?
Interesantno da je Mata Hari, iako je bila uspešna kurtizana, održavala veze sa mnogim visokim oficirima i političarima iz Francuske, Rusije i Njemačke. Tokom rata, s obzirom da je bila holandski državljanin, mogla je slobodno da prelazi granice, što je iskoristila za putovanja između zemalja u sukobu. Navodno je jednom izjavila da radi kao špijunka za Francuze, ali je kasnije optužena da špijunira za Njemačku.
Osuđena na smrt zbog špijunaže
Ona je uhapšena 13. januara 1917. u svojoj hotelskoj sobi u Parizu, u trenutku kada je Francuska bila u velikoj krizi tokom Prvog svjetskog rata. Ratu se nije nazirao kraj, a milioni vojnika su već poginuli, pa je vojska i vlada tražila žrtvenog jarca. Njena sloboda kretanja kao državljanke neutralne Holandije, kao i veze sa mnogim visokim časnicima i političarima, učinile su je sumnjivom.
Francuska tajna služba je otkrila nemačke radijske poruke iz Madrida u kojima se pominje špijunka pod šifrom H-21. Na osnovu tih informacija, zaključili su da je Mata Hari ta osoba. Međutim, postoji sumnja da su Nijemci koristili poznatu šifru namjerno, da bi je prikazali kao dvostrukog agenta i diskreditovali. U hapšenju i suđenju nije bilo čvrstih dokaza, ali zbog atmosfere nepovjerenja i potrebe za žrtvenim jarcem, osuđena je za špijunažu i smatrana odgovornom za ubistvo desetina hiljada vojnika.
Iako je tvrdila nevinost, Mata Hari je streljana 15. oktobra 1917. u 41. godini. Njen sudski proces i smrt ostaju predmet kontroverzi, a mnogi istoričari smatraju da je pravda bila surova i da je bila žrtva ratne propagande i paranoje. Iako je Mata Hari najčuvenija špijunka u istoriji, mnoge druge žene su, često bez čvrstih dokaza, bile osuđene na sličnu sudbinu.
Mata Hari je postala simbol fatalne žene i dvostruke špijunke, a njena priča dodatno je oživljena legendarnim filmom iz 1931. godine u kojem je glavnu ulogu tumačila Greta Garbo. Glumica nije krila da joj je čast što je igrala ovu intrigantnu i misterioznu ličnost.
Pogledajte kako je Greta Garbo oživjela lik Mata Hari:
(Stil/ Mondo)