Odluka Irana da se napada pod okriljem tame ima korijene u nečemu daleko većem od same vidljivosti.
Dok se čuju sirene, a izraelska protivvazdušna odbrana presreće smrtonosne prijetnje koje dolaze u gluvo doba noći, jasno je da u iranskoj raketnoj strategiji postoji jedno pravilo - tama. Iranska raketna paljba tokom noći nije slučajnost, nego odražava vojnu i tehnološku doktrinu, osmišljenu i usmjerenu na prikrivanje, iznenađenje i izazivanje straha.
Iako noć pruža očite mogućnosti skrivanja, odluka da se napada pod okriljem tame ima korijene u nečemu daleko većem od same vidljivosti. Riječ je o kombinaciji tehničkih ograničenja, operativne nužnosti i psihološkog ratovanja, piše The Jerusalem Post.
Složen proces lansiranja raketa na tečno gorivo
Za razliku od drugih letjelica, rakete se ne mogu oslanjati na kiseonik iz atmosfere za pogon. Umjesto toga, one moraju unutar svog sistema imati i gorivo i oksidator - komponente potrebne za sagorijevanje. Razlog tome je činjenica da balističke rakete dosežu visine na kojima je kisaonik rijedak ili ga uopšte nema.
Ovaj temeljni zahtjev dijeli takve rakete u dvije kategorije: na one pokretane tečnim gorivom i one koje koriste čvrsto gorivo, od kojih svaka nosi svoje strateške implikacije.
Iranske dalekosežne rakete, kao što je Shahab, obično koriste tečno gorivo. Te rakete prije lansiranja zahtevaju složen proces punjenja gorivom koji uključuje dva odvojena rezervoara– jedan za gorivo, a drugi za oksidator. Taj postupak osjetljiv je na vrijeme, opasan i zahtjeva stacionarnu lansirnu infrastrukturu te obučeno osoblje.
To čini fazu punjenja rakete gorivom najranjivijim razdobljem, posebno pod budnim okom neprijateljskih satelita i izviđačkih letjelica. Kako bi smanjio rizik otkrivanja i napada, Iran često obavlja punjenje goriva tokom noći, kad je vidljivost smanjena, a vjerovatnoća otkrivanja iz vazduha znatno manja.
Za razliku od njih, rakete kratkog i srednjeg dometa, poput Fateh-110 i Zolfaghara, obično pokreće čvrsto gorivo. Ovi sistemi unapred su punjeni smjesom goriva i oksidatora u čvrstom obliku, skladištenim u telu rakete. One su odmah spremne za lansiranje, ne zahtjevaju punjenje na licu mjesta te se mogu ispaljivati s pokretnih platformi, što ih čini idealnima za iznenadne napade i decentralizovano ratovanje.
Rakete na čvrsto gorivo ne mogu se kontrolisati
Međutim, jednom kad se zapale, rakete na čvrsto gorivo ne mogu se ugasiti ni kontrolisati intenzitetom rada. Lansiranje je nepovratno - operativni kompromis koji donosi pokretljivost i brzinu.
Često se postavlja pitanje zašto rakete trebaju imati oksidatore unutar kućišta. Za razliku od mlaznih motora, koji uzimaju kiseonik iz atmosfere, motori raketa moraju djelovati u okruženjima u kojima je kiseonik manje dostupan ili ga uopšte nema.
Balističke rakete mogu se uspinjati desetinama ili čak stotinama kilometara u visinu, daleko iznad nivoa na kojima je kiseonik dostupan. Kako bi osigurale kontinuirani pogon, rakete od samog početka moraju nositi sve što je potrebno za izgaranje.
Iranski prioritet je na očuvanju rakete
Iranska ustaljena praksa noćnih lansiranja nije slučajna odluka. Ona odražava višeslojnu vojnu doktrinu koja uzima u obzir tehničke realnosti, strateške mogućnosti te psihološke dinamike ratovanja.
Koristeći i rakete na čvrsto i tečno gorivo, mobilne lansirne platforme te prirodno prikrivanje noći, Iran je izgradio sistem koji prioritet daje opstanku rakete, iznenađenju i psihološkom uticaju, čak i kad same rakete ne pogode cilj. Tokom stalne bitke za odvraćanje i obranu, vrijeme lansiranja jednako je ključno kao i sama raketa.
(Index.hr/MONDO)