Svijet

NYT: Balkan se guši u smogu, građani bijesni, članstvo u EU sad neizvjesno?

Autor mondo.rs

Dramatičn visok nivo zagađenja na Balkanu našao je svoje mesto i u svetskim medijima. Njujork tajms navodi da veći balkanski gradovi poslednih dana muku muče sa opasnim nivoima smoga, što je podstaklo nezadovoljstvo među građanima.

Izvor: Mondo/ Goran Sivački

Vlada Srbije je juče sazvala hitan sastanak za rješavanje problema, ubrzo nakon što je vrhunac zagađenja vazduha tokom vikenda izazvao hitne mjere u glavnom gradu Bosne i Hercegovine Sarajevu, navodi američka agencija AP.

U prošlogodišnjem izvještaju američkog programa za zaštitu životne sredine navodi se da Sarajevo ima najveće koncentracije zagađenja zraka u Evropi, dok ljudi koji žive na zapadnom Balkanu, izgube, u prosjeku, do 1,3 godine života zbog zagađenja vazduha, piše Njujork tajms.

Hrvatska policija u srijedu je, takođe, pozvala građane Zagreba da koriste javni prevoz i izbjegavaju bicikle ili skutere.

Visoke koncentracije toksičnih čestica u vazduhu tipične su za zimu u balkanskim zemljama, koje u velikoj mjeri zavise od elektrana na ugalj i gdje ljudi voze stare automobile i koriste drva i ugalj za grijanje, piše američki list. Vremenski uslovi posljednjih dana bez vjetra i gusta magla pogoršali su problem.

Dok desetine gradova u regionu trpe, najteže je pogođeno Sarajevo, izgrađeno u dubokoj dolini koju okružuju planine.

Tokom većeg dijela protekle sedmice, nivoi čestica PM10 u vazduhu u Sarajevu bili su najmanje dva puta, a ponekad i osam puta viši od dozvoljenih u Evropskoj uniji.

Skok u zagađenja razljutilo je aktiviste za životnu sredinu i u Bosni i u Srbiji, koji kažu da vlasti reaguju prekasno i čine premalo, napominje američki list.

Beograd je danima bio obavijen oblakom smoga, koji je posebno pogodio niža područja. Na veb-stranici instituta za javno zdravlje juče je proglašena uzbuna s jezgrovitim upozorenjem: "Vazduh u Beogradu je zagađen!"

Ipak, zvaničnici kažu da ne treba paničiti. Problem pripisuju kombinaciji neefikasne potrošnje energije, zastarjele industrijske opreme i upotrebe fosilnih goriva zimi, uključujući nekvalitetan mrki ugalj.

Stručnjaci su upozorili da bi ove i druge ekološke poteškoće mogle čak i da zaustave napore Srbije i drugih balkanskih zemalja radi pridruživanja Evropskoj uniji.

U BiH, aktivisti su osudili Vladu zbog oslanjanja na kratkoročne mjere tokom kriznih dana, poput zabrane vozila na dizel i preporučivanja upotrebe maski za lice, a pri tome se ne bave ključnim pitanjima, poput širenja visokih zgrada, koje blokiraju protok vazduha.

Ambasada Švedske u Bosni upozorila je ovog vikenda na Twitteru da je Sarajevo "u vlastitoj kategoriji kada je u pitanju loš kvalitet vazduha".

Sarajevske vlasti smanjile su cijene karata za gradsku žičaru koja vodi do obližnje planine Trebević, jer stanovnici kreću ka popularnim skijalištima kako bi izbjegli zagađenje.

U Hrvatskoj, članici EU, policija je saopštila da su u srijedu u Zagrebu premašeni standardi zagađenosti vazduha i apeluje na građane da izbjegavaju aktivnosti na otvorenom i da smanje pušenje.