Iako su mnogi jedva dočekali da iznesu ljetnju odjeću iz ormara, visoke temperature u ovo doba godine ipak nisu uobičajene, ali izgleda da ćemo morati da se naviknemo na to.
Mart je već deseti mjesec zaredom koji je zabilježio globalni temperaturni rekord, kada je riječ o temperaturi vazduha i površinskim temperaturama okeana, pokazali su novi podaci Kopernikusa, klimatske agencije EU.
Prosječna martovska temperatura širom svijeta je iznosila 14,4 stepena Celzijusovih, što je najviša vrijednost ikada zabilježena za taj mesec. Oboren je i prethodni rekord iz 2016. godine i to za desetinu stepena.
Mart 2024. je bio za 1,6 stepeni topliji nego što je to bio slučaj krajem 19. vijeka kada je svet počeo da sagorijeva fosilna goriva zbog čega su na našoj planeti počeli da se gomilaju štetni gasovi.
Naučnici su upozorili da se time pojavio zabrinjavajući trend zagrijavanja pošto je mart deseti mjesec zaredom kako bilježimo neuobičajeno toplo vrijeme.
Iako su neki mjeseci od juna u međuvremenu premašili i veće rekorde, u tom smislu martovske vrijednosti nisu posebne, ali su temperature ipak dosljedno bile visoke.
"Ne idemo u dobrom pravcu", smatra Samanta Burdžes, zamjenica direktora agencije Kopernikus.
Proteklih 10 mjeseci nisu samo površinske temperature vazduha bile u rastu, već i globalne temperature okeana.
Tako je u martu površinska temperatura mora bila u prosjeku 21,07 stepeni, što je najviša vrijednost zabilježena u tom mjesecu, a bila je i nešto viša nego u februaru.
Ove ekstremne temperature su djelimično izazvane El Ninjom, prirodnim klimatskim fenomenom koji zagrijava centralni Pacifik i mijenja globalne vremenske obrasce.
Međutim, naučnike zabrinjava što se radi o kombinaciji El Ninja i toplotnih talasa koji nisu prirodni, odnosno, nastali su pod uticajem ljudskog faktora.
Među stručnjacima za klimu postoji konsenzus da je čovjek uzročnik većine vrućine koju doživljavamo u posljednje vrijeme zbog zagađenja od sagorijkevanja uglja, nafte i gasa.
Trend se neće zaustaviti ukoliko se ne smanji emisija štetnih gasova što znači da se mora prestati sa upotrebom fosilnih goriva i sječom šuma.
Ribari prvi uočili fenomen El Ninjo
El Ninjo je dio prirodnog klimatskog fenomena koji se zove Južna oscilacija El Ninjo (ENSO). Ima dva suprotna stanja - El Ninjo i La Ninja - a oba značajno mijenjaju globalne vremenske prilike.
El Ninjo se obično proglašava kada površinske temperature mora u tropskom istočnom Pacifiku porastu za najmanje 0,5 stepeni iznad dugoročnih prosjeka.
U normalnim uslovima, površinska voda Pacifika je hladnija na istoku, a toplija na zapadu.
Kako vjetrovi duvaju od istoka ka zapadu, sunčeva toplota progresivno zagrijava vodu dok se kreće u tom smjeru.
Ovaj fenomen su prvo uočili peruanski ribari tokom 17. vijeka kada su primetili da toplije vode doživljavaju svoj vrhunac u decembru. Tu pojavu su nazvali "El ninjo de Navidad" - božićno dijete ili božić bata u prevodu sa španskog.
Temperature širom svijeta obično rastu tokom El Ninja, a opadaju za vrijeme La Ninje.
El Ninjo znači da se toplije vrijeme širi, a ostaje bliži površini. Time se u atmosferu oslobađa više toplote čime se stvara vlažnije i toplije vrijeme.
Naučnici upozoravaju da povratak uslovima El Ninja, pored klimatskih promjena, znači gotovo sigurno da će u narednih pet godina bii postavljeni novi temperaturni rekordi.
Koliko će temperature biti u Evropi tokom El Ninja se ne može zasigurno znati. Zime mogu biti hladnije, ali to zavisi od toga kako će se El Ninjo razvijati.
(EUpravo Zato/Independent.co.uk)