Postoji priča da je oboren i treći
Bivši pilot američkog ratnog vazduhoplovstva priznao je da su artiljerijsko-raketne jedinice RV i PVO Vojske Jugoslavije pogodile još jedan F-117A tokom NATO agresije 1999. godine. Kako pričaju Slaviša Golubović i Zoran Vukosavljević, srpski raketaši koji su za ovaj slučaj znali i ranije i temeljno ga istražili, došlo je, vjerovatno, do pogotka i trećeg F-117A.
Njihovo višegodišnje prikupljanje informacija iz raznih izvora i sklapanje mozaika o vanserijskom uspjehu, prije svih 3. raketnog diviziona, u obaranjima "Noćnih Sokola" ima još zanimljivih detalja koje otkrivaju. Jedan od njih je i da je, oni vjeruju, zapravo Hajnlajn letio pogođenim avionom.
Jedan od najčitanijih vojno-vazduhoplovnih sajtova Drajvov "The War Zone" objavio je juče priču koja je potvrda drugog pogotka "Noćnog Sokola" od strane penzionisanog USAF pilota koji je na predmetnom letu bio par (vingmen) pogođenoj letjelici. Novinar Drajva zapravo je prepričao pojavljivanje pilota, potpukovnika Čarlija "Tune" Hajnlajna koji je leteo F-117A (tip letjelice koju su srpske PVO snage oborile 27. marta, za šta postoji gomila materijalnih dokaza koji su trenutno u Muzeju vazduhoplovstva) u "The Afterburner" podkastu.
Hajnlajn je u podkastu ispričao da je bio dio para F-117A koji su sa po dvije laserski vođene bombe imali cilj koji je opisao kao "antenu" u Beogradu (ili njegovoj okolini). Priča da su na misije iznad Jugoslavije, kao dio 9. lovačke eskadrile "Leteći Vitezovi", letjeli iz njemačke avio-baze Špandalem u proseku po 6 sati od poletanja do povratka uz dopunu goriva u vazduhu. Kaže da su F-117A obično bili korišćeni za gađadnje komunikacione opreme, antena, fabrika, mostova i zgrada u kojima su bile bitne osobe kao i rafinerije (vjerovatno Pančevo).
Predmetna misija od dva F-117A sastojala se, prema Hajnlajnu, od gađanja dve odvojene mete. Nije rekao koji je datum bio u pitanju ali je bio jasan da je to bilo nakon prvog potvrđenog obaranja istog tipa letelice. Drive zaključuje da se incident vjerovatno dogodio 30. aprila. Let je bio praćen od strane još jednog tipa letjelice koju smo oborili, F-16CJ i na "obodima zapadnog Beograda" jedan od CJ pilota upozorio je sve preko frekvencije da je raketa lansirana na njih, u pravcu Hajnlajnovog vingmena, drugog F-117A. "Tuna" je vidio dva lansiranja (jedno za drugim, ne salvo) u pravcu vingmena, video je da je jedna raketa eksplodirala u vazduhu što može značiti pogodak. Po povratku vingmen se prvo nije pojavio na sastanku sa tankerom da bi nakon nekog vremena ipak došao – "u vidljivo lošem stanju“. Oštećeni vingmen je nekako uspio da se natankuje. Hajnlajn je zbog pomoći oštećenom "Noćnom Sokolu" dobio "Distinguished Flying Cross" što je još jedan posredni dokaz incidenta te večeri.
"Mi smo o ovome godinama pričali"
Kako kaže Slaviša Golubović, pukovnik artiljerisko-raketnih jedinica PVO u penziji, autor knjige "Pad noćnog sokola" i komandir baterije za vođenje raketa u slavnom 3. raketnom divizionu, "priznanje" Hajnlajna za njega je sve samo ne iznenađenje:
"U operaciji "Allied Force" tokom agresije NATO na SRJ 1999. godine učestvovalo je ukupno 25 aviona F-117A 49. vinga iz avio baze Holoman u Novom Meksiku. Odluka da obe baziraju u Njemačkoj donijeta je 1. aprila 1999. godine, pa su se oba skvadrona već 4. aprila 1999. godine našla u vazduhoplovnoj bazi Špandalem. Svakodnevno su učestvovali u borbenim dejstvima na teritoriji SRJ i to u dva talasa načelno od 20.00-23.00 i 00.00-03.00 časova.
Potpukovnik Hajnlajn poletio na zadatak nešto prije ponoći 29. aprila, da bi se nakon uspješnog tankiranja (KC-135 iznad Mađarske) našao u vazdušnom prostoru SRJ oko 02.15, 30. aprila, sa zadatkom vatrenog dejstva po telekomunikacionom objektu u širem rejonu Fruške Gore. Objektu dejstva prilazio je sa jugositočne strane. U zoni uništenja 3. raketnog diviziona 250. rbr PVO koji je te noći bio u rejonu sremskog sela Petrovčić, našao se oko 02.46 časova. U tom trenutku borbenom poslugom 3. rd PVO komandovao je tada potpukovnik Boško Dotlić, pomoćnik komandata divizina za pozadinu. Prema propisnaoj proceduri izvršeno je vatreno dejstvo sa dve rakete ("Jagodinka" i "Slavujka") po avionu koji se u tom trenutku nalazio u zoni uništenja. Pogođen je prvom raketom na daljini oko 17 km i visini oko 7 km. Pogodak raketom nije nanio vitalna oštećenja, pa je avion nastavio let ka vazdušnom prostoru Mađarske radi ponovne dopune gorivom i povratka u avio-bazu.
S obzirom na činjenicu da se ne radi o bilo kom avionu , već o avionu od kojeg se u to vrijeme očekivalo sve osim da bude radarski otkriven i praćen, a još manje oboren, treba analizirati neke pojedinosti koje potpukovnik Hejnlajn navodi u tekstu. Najprije sa aspekta dejstva RJ Vojske Jugoslavije.
Avioni F-117А korišćeni u operaciji "Saveznička sila", nisu leteli na visinama manjim od 20.000 ft (6.000 m). To znači da su vatreno dejstvo po njima mogle izvoditi jedinice naoružane raketnim sistemima NEVA i KUB. Tog 30. aprila u širem rejonu Beograda bile su raspoređene jedinice 250. rbr PVO naoružane raketnim sistemom NEVA. Precizni podaci o vatrenim dejstvima na dan 29. i 30. aprila potvrđuju da je dejstvo po cilju u 02.46 izvršio 3. rd PVO lansirajući dve rakete od kojih je jedna pogodila i oštetila cilj, a druga zbog odsustva zahvata nastavila da leti putanjom kosog hica. Tokom praćenja i vođenja prve rakete na cilj borbena posluga je konstatovala da avion vrši manevar koji nije bio uobičajen i koji je ličio na takozvani "manevar zmija" što u stvarnosti za ovaj vazduhoplov nije moguće. Kompjuterski kontrolisan manevar koji u svojoj izjavi navodi Hejnlajn doveo je do blage promene radarske odrazne površine aviona, što su prateći sistemi stanice za vođenje raketa registrovali kao promjenu energetskog centra radarskog odraza, na šta su operatori praćenja reagovali blagim pomjeranjme presjeka uglovnih markera sa odrazom cilja. To je u konačnom dovelo do toga da se raketa aktivira u blizini aviona tako da mu ne nanese vitalna oštećenja" kaže Golubović.
On dalje naglašava da se o ovom incidentu već pisalo i to u knjizi "Bandits Over Baghdad" Vorena Tomsona iz 2000. godine. Hajnlajn navodi da je oštećen avion njegovog kolege nastavio let ka vazdušnom prostoru Mađarske radi ponovnog tankiranja primjećujući vidljiva značajna oštećenja na njemu u trenutku prvog pokušaja dopune gorivom:
"Ako su oštećenja zaista značajna onda nije logično da takav avion kao konačno odredište ima avio-bazu Špandalem prilično udaljenu od Mađarske. U takvim situacijama traži se dozvola za sletanje na najbliži "prijateljski" aerodrom, kao na primjer Pleso u Zagrebu, o čemu se ranije govorilo. Sumnju potkrepljuju navodi da se posle tankiranja avion izgubio, ali da su obojica ponovo bili zajedno u avio-bazi Špandalem.
Hajnlajn je za napor i trud da se avion njegovog kolege tako oštećen uspješno tankira i vrati u avio-bazu dobio DFC priznanje. Treba napomenuti da je ovo priznanje najveće priznanje koje pilot može dobiti u svojoj letačkoj karijeri i da se ono dobija za izuzetne rezultate. Ako ga je Hajnlajn dobio za trud i napor da se oštećen avion vrati u avio-bazu, kakvo je priznanje trebalo da dobije sam pilot oštećenog aviona? Odgovor vjerovatno leži u pretpostavci da je upravo Hajnlajn bio pilot oštećenog aviona, a ne njegov kolega" zaključuje Golubović i tvrdi da su tri "Noćna Sokola" pogođena. Jedan koji je u Muzeju, jedan o kojem sada imamo potvrdu, za koji Golubović kaže da je najvjerovatnije rashodovan i u Novi Meksiko prebačen u kontejneru, ali i još jedan o čijem će se pogotku i oštećivanju, kako on kaže, vjerovatno tek govoriti i pisati.
Zoran Vukosavljević, nekadašnji podoficir artiljerijsko-raketnih jedinca RV i PVO Vojske Jugoslavije portala potvrđuje navode kolege Golubovića i skreće pažnju da se o drugom F-117A pogotku pisalo u više zapadnih izvora koje je on, kao i Golubović, godinama prikupljao:
"Ovaj događaj pomenut je i u knjizi "Vazdušni rat nad Srbijom 1999." Bojana Dimitrijevića i Jovice Draganića, ali bez dodatnih pojašnjenja, samo kao informacija da je 30. Aprila, F-117 sletio u Špandalem. Citira se "oštećenje repa" iz "raznih izvora". U svojoj knjizi "Agresija NATO, RV i PVO u odbrani otadžbine", general Spasoje Smiljanić, piše sljedeće: "Pisano je, ali je i sasvim tačno, da je administracija vazduhoplovnih snaga SAD, osim oborenog F-117A, odmah poslije završetka agresije na SRJ rashodovala još 2 aviona F-117A."
Što se tiče američkih i zapadnih izvora, počeću sa člankom iz digitalne arhive "ACJ" dnevnih novina iz Atalante. Radi se o članku na 14. strani izdanja za 6. maj 1999. Opisani događaj se po tim navodima zbio 30. aprila 1999. Ovaj datum se više puta pojavljivao u raznim izvorima. Opisuje se avion F-117A koji je oštećen "projektilom zemlja-vazduh". Konstatuje se da je avion "skoro nevidljiv za radare" ali da je možda bio nanišanjen optički pod "svetlom punog mjeseca". Avion je, tvrde, uspeo da sleti u bazu u Njemačkoj.
Drugi izvor je iz britanskog vazduhoplovnog časopisa "Air Forces Monthly", koji govori i opisuje tok vazdušnog rata u periodu 16.04.1999. do 11.05.1999. godine nad SRJ, pogođene sisteme PVO, uništene avione i helikoptere VJ na zemlji i u vazduhu, ali i pogođene i oborene avione i bespilotne letjelice NATO snaga. Tu se navodi da je 30.04.1999. godine, jedan F-117A iz sastava 49th FW Špandalem, oštećen raketom sistema SA-3 (američka oznaka za sistem S-125 Neva) koja je eksplodirala u blizini letjelice i pritom je avion izgubio "dio repne sekcije", ali je uspio da se vrati i sleti u bazu.
I za kraj, tu je i treći izvor, koji je danas teško dostupan, a radi se o pisanom referatu-izvještaju pukovnika američke vojske Everesta E. Rićonija. U svom referatu pod nazivom: "Description of our failing acquisition system as exemplified by the history, nature and analysis of the USAF F-22 Raptor program; A national tragedy – Military and Economy" iz 8. marta 2005. godine on kaže: "Ovaj događaj, koji se desio tokom rata na Kosovu 27. marta, bio je veliki udarac za vazduhoplovstvo SAD. Letjelica je bila posebna: F-117 "noćni soko", bombarder koji je bio sve samo ne nevidljiv srpskom PVO sistemu. Samo nekoliko večeri kasnije, srpske rakete pogodile su drugi F-117" stoji napisano u knjizi" kaže Vukosavljević.
(mondo.rs/Tango six)