Njemačka Fondacija "Fridrih Ebert Stiftung" (FES) objavila je danas zvaničan nacrt statuta Zajednice srpskih opština na Kosovu i Metohiji (ZSO).
U nacrtu se navodi navodi da će ona imati zvanične simbole, uključujući zastavu, i da će biti osnovana u skladu sa Ustavom Kosova, kao i pravo na sopstveni integralni budžet, bankovne račune, imovinu i pravo da rukovodi finansijskim transakcijama.
U nacrtu statuta koji su zajednički izradili FES i Evropski institut za mir (EIP), udruženje se naziva "Zajednica opština u kojoj je zajednica kosovskih Srba većina", a sam nacrt ima 18 članova, prenosi Kosovo onlajn.
U nacrtu objavljenom na sajtu FES, navodi se da će udruženje biti pravno lice osnovano u skladu sa "Ustavom i pravnim sistemom Kosova*", a da će zvanične simbole dizajnirati Odbor Asocijacije/Zajednice.
Na početku dokumenta piše da je "ovaj mehanizam uspostavljen na osnovu Zakona o potvrđivanju Prvog sporazuma o principima za normalizaciju odnosa između Republike Kosovo(*) i Republike Srbije".
U drugoj tački prvog člana ističe se da je Statut Zajednice najviši pravni akt ovog mehanizma, koji usvaja Konstitutivna skupština ove zajednice.
U trećoj tački člana navodi se da će ZSO imati funkcije "jačanja lokalne demokratije, i zastupanje svih različitih identiteta" kao i da "vrši nadzor u razvoju lokalne privrede i obrazovanja i poboljšanje lokalnih uslova povratnika na KiM", ali da ZSO mora da se pridržava "ustava Kosova*", prenosi Fonet.
"Statut će biti usvojen pravnim aktom Vlade Kosova (*) i imaće važenje uredbe Vlade u skladu sa pravnim sistemom Kosova(*) nakon razmatranja od strane Ustavnog suda", navodi se u ovoj tački.
U stavu četiri navodi se da Zajednica srpskih opština neće zamijeniti, ni narušiti ustavnost i odnose centralnih i lokalnih vlasti u pokrajini.
"U ispunjavanju ovih ciljeva, Zajednica neće oštetiti ili zaobići ovlašćenja predviđena ustavom i zakonom zajednica učesnica i ni na koji način neće zameniti niti narušiti ustavnost i odnose između centralne i lokalne vlasti na KiM", precizirano je u ovom članu.
Ciljevi zajednice su, kako se vidi iz nacrta statuta, jačanje lokalne demokratije kroz olakšavanje saradnje među opštinama koje čine ZSO, podržavanje tih opština u kreiranju politika kojima se unapređuje lokalna demokratija, olakšavanje, finansiranje ili promovisanje aktivnosti kojima se unapređuje učešće građana i demokratske prakse i predstavljanje interesa relevantnih za lokalnu demokratiju prema centralnim vlastima(*).
U članu pet navodi se da će ZSO "imati druga dodatna ovlašćenja koja mogu biti delegirana od strane centralnih vlasti u koordinaciji sa Ustavom i zakonima Kosova (*)".
U članu šest govore kako će ZSO imati svoje organe, skupštinu, kao i predsjednika, potpredsjednika i savjet zajednice.
"Organi ZSO će promovisati suživot i mir među građanima svojih opština članica i podsticati izgradnju odgovarajućih uslova koji će omogućiti svim zajednicama da izraze, sačuvaju i razvijaju svoje nacionalne, etničke, kulturne, vjerske i jezičke identitete", navodi se u šestom članu.
"Skupština ZSO je vrhovni organ sastavljen od predstavnika koje bira svaka skupština opština učesnica iz reda svojih izabranih članova, a ista će odražavati sastav skupština opština", navodi se u sedmom članu ovog statua, kao i da "broj predstavnika Skupštine se određuje brojem predstavnika u skupštinama opština učesnica u odnosu 10 prema jedan, kao i da svaka opština učesnica delegira jednog predstavnika u skupštinu".
U prijedlogu i izboru, gradonačelnik i skupštine opštine će poštovati princip obezbjeđivanja etničke raznolikosti svoje opštine, objašnjava se dalje u istom članu.
Član osam tiče se sjednice skupštine, koja se sastaje najmanje dva puta godišnje i može održavati druge redovne i ad hoc sastanke.
U ostalim članovima od 9. do 18. detaljnije se objašnjava kako će izgledati ZSO, pa se, između ostalog, navodi da Skupština usvaja Statut ZSO bira predsjedavajućeg i potpredsjednika ZSO iz reda članova skupština opština, kao i da će ZSO imati Savjet koji se sastoji od najviše 30 članova i sopstveni budžet.
Navodi se i da će prištinska vlada ZSO obezbjediti status pravnog lica i pravnu sposobnost neophodnu da ispuni svoje ciljeve, što uključuje pravo posjedovanja pokretne i nepokretne imovine, suvlasnika preduzeća koja pružaju lokalne usluge u okviru ciljeva ZSO i sklapanja ugovora, uključujući ugovore o radu.
"Članovi Udruženja/Zajednice zadržavaju svoju pravnu, imovinsku i finansijsku nezavisnost nakon sticanja statusa članstva u Udruženju/Zajednici", piše u članu 16.
U posljednjem, 18. članu, navodi se da će u roku od godinu dana od usvajanja Statuta ZSO reviziju njegovog sprovođenja vršiti prištinska vlada(*).
"U slučaju spora između Vlade i Udruženja/Zajednice koji proističu iz revizije, Vlada će predmet uputiti Ustavnom sudu. Osim ako je drugačije propisano pravilima ili zvaničnim procedurama Ustavnog suda, Udruženje/Zajednica ima pravo da zastupa svoje argumente u slučaju revizije od strane Ustavnog suda", piše u statutu.
Objašnjava se da ni u jednom svom aspektu ZSO neće kršiti ili zaobići ovlaščenja predviđena Ustavom Kosova (*), kao i da "ni na koji način neće zamijeniti ili narušiti odnose Ustavom i zakonom između centralnih i lokalnih vlasti u Republici Kosovo (*)".
Na samom kraju nacrta statuta FES i EIP navodi se kako se "Kosovo suočava sa oštrim kritikama zbog neuspostavljanja Asocijacija/Zajednica opština sa srpskom većinom" zbog straha da "srpska zajednica koja je u ovim okolnostima u većini, ponovo otvara rane masovnih zvjerstava za narod Kosova".
"Zajednica opština u kojoj su kosovski Srbi u većini povezana je sa strašnim ratom u Hrvatskoj koji je započeo Beograd inspirisan Savezom opština sjeverne Dalmacije i Like, i genocida u Bosni i Hercegovini, kojem je prethodilo formiranje Zajednice opština Bosanske krajine", navodi se kao objašnjenje zbog čega se odlaže formiranje ZSO.
Ocjenjuje se da je potrebno da se "razjasni značaj osnivanja Zajednice opština u kojoj je Zajednica kosovskih Srba u većini, kao i neophodnost definisanja njegove strukture, ovlašćenja i pogodnosti podzakonskim aktima koji bi sačuvali ustavni poredak Republike Kosovo (*) i sprečili Beograd da uspostavi paralelne strukture".
"Savez opština u kojoj je zajednica kosovskih Srba u većini treba da služi interesima svih građana koji žive u opštinima Zajednice, u postizanju blagostanja i prosperiteta", zaključuje se na kraju dokumenta.
Podsjećamo formiranje ZSO proističe iz Briselskog sporazuma iz 2013. koji su potpisale srpska i albanska strana. U skladu sa nadležnostima koje su date Evropskom poveljom o lokalnoj samoupravi i zakonom Kosova, opštine bi kroz udruženje imale pravo da sarađuju u vršenju svojih ovlašćenja. Ono bi imalo pun uvid nad oblastima ekonomskog razvoja, obrazovanja, zdravstva, urbanog i ruralnog planiranja.
Očekivalo se da ZSO bude zvanično uspostavljena 2015. godine, ali je odložena na neodređeno vrijeme zbog sukoba oko obima njenih ovlašćenja i Priština je uporno odbijala da dopusti formiranje.
*Podsjećamo da Kosovo nije priznato kao država od strane Ujedinjenih nacija niti drugih relevantnih međunarodnih tijela, a navodnu nezavisnost, između ostalog, ne priznaju ni Bosna i Hercegovina niti Srbija
(Mondo)