Fizičar i pronalazač Nikola Tesla, jedan od najvećih umova u istoriji svjetske nauke, tvorac "novog tehničkog poretka" čijim je izumima postavljen temelj i pravac vrtoglavog naučno-tehničkog razvoja ljudskog roda u 20. vijeku, umro je na današnji dan 1943.
Pronašao je obrtno magnetno polje, trofazni sistem prenosa električne energije, indukcioni motor, generator i transformator, fenomen elektromagnetne rezonance i patentirao niz izuma na kojima se zasniva savremena elektronika, a bez kojih bi bila nezamisliva tehnička civilizacija, pogotovo prenos električne energije.
Tesla je pionir radio-tehnike, bežične telegrafije i radara. NJegov polifazni sistem naizmjeničnih struja pokazao je vrijednost na prvoj hidrocentrali na Nijagarinim vodopadima.
Patentirao je oko 700 pronalazaka u oblasti naizmjenične struje, telekomunikacija, akustike i mašinstva, od kojih su mnogi našli široku primjenu.
Nakon što je završio studije elektrotehnike u Gracu i kratko stažirao u Budimpešti i Parizu, Tesla se odselio u SAD, čiji je državljanin postao 1884. godine, ali je sve do smrti u NJujorku, na pravoslavni Božić 1943, održavao bliske kontakte sa otadžbinom.
U SAD je, proniknuvši u tajne oscilatornih kretanja elektriciteta i materije, ostvario najveće naučne poduhvate.
Povodom vijeka od njegovog rođenja, 1956. godine jedinica za mjerenje visokog napona nazvana je po Tesli, kao i jedinica jačine magnetnog polja.
Nikola Tesla rođen je kao četvrto dijete Milutina i Đuke Tesle u svešteničkoj pravoslavnoj porodici, u srpskom selu Smiljan u Lici.
Veliki pronalazač i naučnik isticao je svoje srpsko porijeklo. Kada je u junu 1892. godine doputovao u Beograd, odlikovan je Ordenom Svetog Save drugog stepena.
Tesla je tada posjetio Narodni muzej i Veliku školu, gdje je o svom radu govorio studentima i profesorima, a sa srpskim fizičarom Đorđem Stanojevićem razgovarao je o započetoj gradnji prve električne centrale u Beogradu.
"Ja sam, kao što vidite i čujete, ostao Srbin i preko mora, gdje se ispitivanjima bavim. To isto treba da budete i vi i da svojim znanjem i radom podižete slavu srpstva u svijetu", poručio je Tesla, obraćajući se studentima.
Nakon Tesline smrti, njegova zaostavština stigla je u Beograd na osnovu odluke američkih sudskih vlasti pošto je za jedinog Teslinog nasljednika proglašen njegov nećak Sava Kosanović.
Prema želji Nikole Tesle, Kosanović je dokumentaciju i lične Tesline predmete prenio u Beograd 1951. godine.
Muzej Nikole Tesle posjeduje više od 160.000 originalnih dokumenata, više od 2.000 knjiga i časopisa, preko 1.200 istorijsko-tehničkih eksponata. Arhivska građa iz Tesline zaostavštine upisana je 2003. godine u registar Uneska "Pamćenje svijeta".
Međunarodni aerodrom u Beogradu nazvan je "Nikola Tesla". NJegovo ime nose Elektrotehnički institut u Beogradu, koji je osnovan 1936. godine, Elektrotehnička škola, biblioteka Univerziteta u Nišu, te dvije termoelektrane u Srbiji...
Spomenici Tesli su postavljeni ispred zgrade tehničkih fakulteta i na aerodromu u Beogradu.
Datum Teslinog rođenja, 10. jul, obilježava se u Srbiji kao Dan nauke.
Grad Filadelfija, u američkoj državi Pensilvaniji, proglasio je rođendan ovog velikog srpskog naučnika za zvanični praznik.
(Srna)