U Banjaluci je pronađena ploča izlivena u mesingu sa likovima svih 25 učesnika prve Konferencije Pokreta nesvrstanih zemalja, koja je održana od 1. do 6. septembra 1961. godine u Beogradu.
Banjalučanin Draško Janković je na porodičnom imanju u Rekavicama kod Banjaluke pronašao ploču sa portretima učesnika Konferencije.
Mesinganu ploču tešku 40 kilograma Janković je ovog ljeta sasvim slučajno pronašao raščišćavajući otpad na porodičnom imanju u selu na obronku planine Manjača.
Banjalučanin kaže da su ga ovih dana kontaktirali brojni kolekcionari, a neki za ovaj artefakt nude pravo "malo bogatstvo". Ploča je pronađena u dobrom stanju i nije zahtijevala dodatne adaptacije.
"Zaista sam bio iznenađen kada sam ugledao ploču i do danas nisam uspio da utvrdim kako je dospjela na moje imanje. Vjerovatno je pokojni otac negdje kupio ili dobio. Uglavnom se za nju raspituju ljudi koje interesuje bivša Jugoslavija ili Tito, dosta ljudi je dolazilo da pogleda", rekao je Janković koji još pokušava da nađe objašnjenje kako je mogla da dospije na Manjaču.
Na velikoj ploči u čijoj sredini je pročelje ondašnje Savezne skupštine FNRJ, a danas Skupštine Srbije nalaze se profili redom legendarnih istorijskih ličnosti: domaćina, Josipa Broza Tita, etiopijskog cara Hajlea Selasija, prvog predsjednika tek oslobođene Gane Kvamea Nkrumaha, arhiepiskopa i predsjednika Republike Kipar, Makariosa, egipatskog predsjednika Gamala Abdela Nasera, premijera Indije Džavaharlala Nehrua...
Konferencija u Beogradu prvi put je okupila državnike nesvrstanih zemalja i formulisala izvorne princip, ciljeve politike i pokreta nesvrstanih kao nezavisnog, vanblokovskog i globalnog faktora u međunarodnim odnosima.
"Nikada ranije na jednom događaju nije se okupilo toliko državnika. Na beogradski aerodrom sletjeli su avioni sa četiri kontineta", čulo se na televiziji na dan početka Konferencije.
Istorijska sjednica otvorena je 1. septembra 1961. godine u 10 časova, a počela je minutom ćutnje za sve koji su položili živote za slobodu i nezavisnost naroda.
"Svijet je izmučen hladnim ratom koji uzima sve strašniji oblik, a ljudi strepe od katastrofe koju bi donio novi svjetski rat", rekao je Tito na otvaranju konferencije
Pokret nesvrstanih je međunarodna organizacija više od 100 zemalja koje su smatrale sebe zvanično neujedinjene sa jednim, ili protiv jednog od tada većih blokova koje su predvodili SAD i SSSR.
Svrha organizacije je da osigura „nacionalnu nezavisnost, suverenitet, teritorijlni integritet i bezbjednost nesvrstanih zemalja u njihovoj borbi protiv imperijalizma, kolonijalizma, neokolonijalizma, aparthejda, rasizma, uključujući i cionizam i sve oblike strane agresije, okupacije, dominacije, mešanja ili hegemonije, kao i protiv blokovske politike“.
Pokret nesvrstanih se fokusirao na nacionalne borbe za nezavisnost, iskorjenjivanja siromaštva, ekonomski razvoj i suprotstavljanje kolonijalizmu, imperijalizmu i neokolonijalizmu. Oni su predstavljali 55% stanovništva planete, većinu vlada na svijetu i skoro dvije trećine članica UN-a.
Jedna ista mesingana ploča, o kojoj je i ovdje riječ, skinuta je 5. oktobra 2000. godine sa zgrade Skupštine u Beogradu, mjesta gdje se održavala prva konferencija Pokreta nesvrstanih, a kasnije je, takođe slučajno, pronađena u Aleksincu.
(MONDO)