Baš kao i prije šest decenija i danas je veliko interesovanje javnosti za odžavanje skupa Pokreta nesvrstanih.
Šestdeset godina poslije prvog skupa, Pokret nesvrstanih ponovo se vraća u Beograd. Na inicijativu predsjednika SFRJ Josipa Broza Tita lideri 25 zemalja došli su u prestonicu tadašnje Jugoslavije. Današnji skup Pokret dočekuje sa 120 zemalja članica i 17 posmatrača, od kojih je u Beogradu više od 100 sa 40 šefova država.
Baš kao i prije šest decenija i danas je veliko je interesovanje javnosti za odžavanje skupa Pokreta nesvrstanih.
Kako je nastao pokret?
Sam termin "nesvrstani" prvi je skovao indijski premijer Džavaharlal Nehru tokom svog govora 1954. u prestonici Šri Lanke, Kolombu.
Indiski premijer je opisao pet postulata koji su korišćeni kao vodilje u kinesko-indijskim odnosima, a koje je prve smislio ondašnji kineski premijer Džou Enlaj – uzajamno poštovanje teritorijalnog integriteta i suvereniteta, uzajamno nenapadanje, uzajamno nemiješanje u unutrašnje poslove, jednakost i uzajamna korist, miroljubiva koegzistencija.
Ka osnivanju Pokreta Nesvrstanih kao prekretnica se smatra konferencija 29 država Afrike i Azije u Indoneziji. 1955. godine
Na skupu je iskazana želja o distanciranju od hladnoratovskih, ideoloških sukoba Istoka i Zapada.
Već naredne 1956. godine, lideri Jugoslavije, Indije i Egipta (Josip Broz Tito, Džavaharlal Nehru, Gamal Abdel Naser) 19. jula na Brionima potpisali su Deklaraciju o zajedničkoj saradnji i politici - Pokret nesvrstanih.
Prva konferencija održana u Beogradu
Tek pet godina kasnije u septembru 1961. godin održana je prva zvanična konferencija Pokreta nesvrstanih. Konferencija je održana uz veliku zaslugu jednog od osnivača, Josipa Broza Tita.
Ostali istaknuti svjetski lideri tog doba koji su učestvovali u stvaranju Pokreta nesvrstanih bili su Sukarno, predsjednik Indonezije i Kvame Nkrumah, prvi predsjednik Gane.
Donesena Havanska deklaracija
Svrha organizacije, kako je napisano u Havanskoj deklaraciji iz 1979. godine, je da osigura "nacionalnu nezavisnost, suverenitet, teritorijalni integritet i bezbijednost nesvrstanih zemalja u njihovoj borbi protiv imperijalizma, kolonijalizma, neokolonijalizma, aparthejda, rasizma, uključujući i cionizam i sve oblike strane agresije, okupacije, dominacije, miješanja ili hegemonije, kao i protiv blokovske politike".
Srbija (i BiH) u Pokretu Nesvrstanih
Po raspadu SFRJ, članstvo tadašnje Savezne Republike Jugoslavije u Pokretu nesvrstanih suspendovano je 1992. godine.
Na sastanku Koordinacionog biroa Pokreta nesvrstanih Zemalja, 25. septembra 2001. godine prihvaćen je zahtjev SRJ za dobijanje statusa posmatrača u Pokretu, što je verifikovano na ministarskom sastanku, novembra 2001. godine u Njujorku.
Poslije refernduma a potom i proglašenja nezavnosti Crne Gore 2006. godine, Srbija je naslijedila status posmatrača.
Od bivših jugoslovenskih republika status posmatrača imaju i Bosna i Hercegovina, Crna Gora i Hrvatska.
Uloga Pokreta na današnjem svijetu
Od osnivanja Pokret nema formalnu hijerarhijsku strukturu, već se rukovodstvo mijenja rotacijom na samitima koji se održavaju svake tri godine. Trenutno je na čelu Azerbejdžan koji će svoje mjesto ustupiti 2022. godine.
Po rušenju Berlinskog zida 1989. godine i pada komunizma na istoku Evrope, postavljeno je pitanje opravdanosti daljeg postojanja Nesvrstanih.
U godinama koje su uslijedile, Pokret je nastojao da se redefiniše, pomjerajući fokus rada na borbu protiv globalizacije.
Poslije šest decenija Nesvrstani ponovo u Beogradu
U Beogradu se 11. i 12. oktobra održava samit povodom obilježavanja 60 godina od prve konferencije Pokreta nesvrstanih zemalja.
Na tom događaju prvi put učestuje Rusija u svojstvu posmatrača u Pokretu.
Kako je najavljeno, ruski šef diplomatije Sergej Lavrov će na događaju u Beogradu pročitati pozdravno pismo ruskog predsjednika Vladimira Putina.
(MONDO/RTS)
