Ako vam kažemo Derinkuju, zvučaće kao neko izmišljeno mjesto u zemlji Nedođiji. Što bi i bio slučaj, da nije sagrađeno na zapanjujućem mjestu punom misterije i istorije.
Najstariji pisani izvor o podzemnim građevinama su spisi Ksenofona. U svojoj Anabazi piše da su ljudi koji žive u Anadoliji iskopali svoje kuće pod zemljom, živeći dobro u smještajima dovoljno velikim za porodicu, domaće životinje i zalihe uskladištene hrane.
Nakon što je vijekovima bio nepomičan, kamen koji otvara ulaz u Derinkuju konačno je pomjeren 1963. godine. Nije ovo jedini podzemni grad, iako je najvažniji. Ali, i ovaj i ostali gradovi pod zemljom, isklesani su u okviru jedinstvene geološke formacije i ima ih više od 200.
Grad je otkriven kada je jedan od stanovnika turske pokrajine Nevšehir iza zida svoje kuće pronašao misterioznu prostoriju. Istraživanje je otkrilo kompleksnu mrežu tunela i Derinkuju se pojavio pred očima arheologa.
Derinkuju je posebno spektakularan (u grčko doba zvao se Malakopeja) od drugih podzemnih gradova. Ima čak osam nivoa, ide 85 metara u dubinu i mogao je da primi čak 20.000 građana. Neki kažu da je ideja za stvaranje kompleksa došla iz stare zoroastrijanske tradicije, gdje je bog Ahura Mazda naredio da se naprave utočišta pod zemljom, vrlo slična ovima. U svakom slučaju, nemitološka objašnjenja kažu da je grad načinjen u vrijeme Frigijaca, u 8. vijeku p.n.e.
Ovaj grad, koji se smatra pravim inženjerskim poduhvatom, pruža se do čak 60 metara ispod zemlje i dovoljno je veliki da u njemu može da živi čak 20.000 ljudi, i to sa stokom i uz izdvajanje nekih prostorija isključivo za čuvanje hrane. Zbog svih ovih podataka nije ni čudo što je Derinkuju najveći podzemni grad u Nevšehiru, koja je poznata kao mjesto koje ispod tla krije drevne gradove.
Grad je skriven iza velikog kamena koji prekriva ulaz, a i svaki od spratova može se zatvoriti na isti način. Najspecifičnije u ovom gradu svakako je ogromna prostorija na drugom spratu, koja je korišćena u religijske svrhe i obrazovanje. Ovo bi mogao biti prvi grad koji su u Kapadokiji napravili Frigijci, indoevropski narod koji je u osmom i sedmom vijeku gradio slične podzemne gradove u mekoj vulkanskoj steni.
Stručnjaci smatraju da je Derinkuju potom proširen u doba Vizantije, kada je služio kao skrovište od Arapa. Neki od predmeta pronađenih u njegovim hodnicima datiraju iz perioda između petog i desetog vijeka naše ere.
Grad je nastavio da služi kao sklonište za hrišćane i u XIV vijeku, tokom Tamerlanovih napada na ovaj dio svijeta, ali i za vrijeme otomanske vlasti. Čak je zabilježeno da su i u XX vijeku kapadokijski Grci koristili prostorije Derinkujua.
(MONDO/Travelmagazine/National Geographic)