Svijet

Mnoge detonacije snažnije od onih u Hirošimi i Nagasakiju: Do sada izvršeno više od 2.000 testiranja nuklearnog oružja

Autor Dušan Volaš

Testiranje nuklearnih oružja danas više nije praksa, ali je decenijama ova visoko radioaktivna bomba razarala našu planetu.

Izvor: YouTube/Printscreen/ TalkWidTech

Testovi nuklearnog oružja su eksperimenti koji se izvode da bi se utvrdila efikasnost nuklearnog oružja, prinos i eksplozivna sposobnost. Testiranje nuklearnog oružja nudi praktične informacije o tome kako oružje funkcioniše, kako na detonacije utiču različiti uslovi i kako na osoblje, strukture i oprema utiču kada su izloženi nuklearnim eksplozijama. Međutim, nuklearno testiranje se često koristilo kao pokazatelj naučne i vojne snage. Mnogi testovi su bili otvoreno politički u svojoj namjeri - većina država sa nuklearnim oružjem javno je proglasila svoj nuklearni status kroz nuklearni test, a na Zemlju je do sada bačeno više od 2.000 nuklearnih bombi zbog ovoga.

Prvi nuklearni uređaj je detoniran kao test od strane Sjedinjenih Država na lokaciji Triniti u Novom Meksiku 16. jula 1945. godine, sa prinosom približno ekvivalentnim 20 kilotona TNT-a. S druge strane, najveće nuklearno oružje ikada testirano bila je "Car-bomba" Sovjetskog Saveza na Novoj Zemlji 30. oktobra 1961. godine, sa najvećim prinosom ikada viđenim, procijenjenim na 50 do 58 megatona.

Testovi nuklearnog oružja Sjedinjenih Država izvedeni su između 1945. i 1992. godine. Sjedinjene Države su izvršile oko 1.054 nuklearna testiranja prema zvaničnom broju, uključujući 216 atmosferskih, podvodnih i svemirskih testova. Većina testova je obavljena na poligonu u Nevadi (NNSS/NTS) i na pacifičkom poligonu za ispitivanje. na Maršalovim ostrvima i kod ostrva Kiritimati u Pacifiku, plus tri u Atlantskom okeanu. Deset drugih testova održano je na različitim lokacijama u Sjedinjenim Državama, uključujući Aljasku, Nevadu osim NNSS/NTS, Kolorado, Misisipi i Novi Meksiko.

Po broju testova nuklearnog oružja, Amerika je ubedljivo na prvom mjestu, ali odmah iza njih je tadašnji Sovjetski Savez. Probe nuklearnog naoružanja Sovjetskog Saveza izvedene su između 1949. i 1990. godine. Sovjetski Savez je izvršio 715 nuklearnih testova koristeći ukupno 969 uređaja prema zvaničnom broju, uključujući 219 atmosferskih, podvodnih i svemirskih testova i 124 testa miroljubive upotrebe. Većina testova obavljena je na južnom poligonu u Semipalatinsku u Kazahstanu i na sjevernom poligonu u Novoj zemlji. Drugi testovi su se odvijali na različitim lokacijama unutar Sovjetskog Saveza, uključujući sada nezavisni Kazahstan, Uzbekistan, Ukrajinu i Turkmenistan.

Ujedinjeno Kraljevstvo je sprovelo 12 atmosferskih testova između 1952. i 1957. na australijskim teritorijama u Maralingi, Emu Fildu i ostrvu Monte Belo. Od 1957. do 1958. usledilo je devet atmosferskih testova nad Božićnim ostrvom (Kiritimati) i ostrvom Malden u centralnom Tihom okeanu, od kojih su neki bili znatno jači od bombi bačenih na Hirošimu i Nagasaki. Preostala 24 britanska nuklearna testiranja obavljena su zajedno sa Sjedinjenim Državama na poligonu u Nevadi, a ukupno ih je bilo 45.

Možda će vas zanimati

Daleko razornije bilo je djelovanje Francuske gdje se spisak testova nuklearnog oružja sastoji se od svih atomskih testova koje su Francuzi izvršili u oblastima Regane i In Eker u Alžiru i na atolima (koralnim ostrvima) Mururoa i Fangataufa u Francuskoj Polineziji, od 13. februara 1960. do 27. januara 1996. godine. Ukupno je bilo 210 testova sa 210 eksplozija uređaja od kojih je 50 detonirano u atmosferi.

Kina je uspostavila nuklearnu testnu bazu Lop Nur 16. oktobra 1959. uz sovjetsku pomoć u izboru lokacije, sa sjedištem u Malanu, oko 125 kilometara sjeverozapadno od Ćingira. Sproveli su 45 uklearnih testova u periodu od 1964. do 1996. godine. Čak 23 detonacije su bile atmosferske.

Indija je izvršila šest nuklearnih testiranja podzemnih eksplozija (uključujući prvu 1974.), u Pokhranu, a isti broj važi i za Pakistan koji je testirao podzemne eksplozije na brdima Ras Koh i u okrugu Čagaj. Dolazimo i do Sjeverne Koreje, jedine zemlje na svijetu koja još uvijek testira nuklearno oružje, a njihova testiranja izazvala su eskalaciju tenzija između njih i Sjedinjenih Država. Njihova posljednja nuklearna proba bila je 3. septembra 2017. godine. Za Izrael se smatra da je jedina država koja posjeduje nuklearno naoružanje, a da ga nije testirala.

Prethodno, 1963. godine, tri (Velika Britanija, SAD, Sovjetski Savez) od tadašnje četiri nuklearne države i mnoge nenuklearne države potpisale su Ugovor o ograničenoj zabrani testiranja, obećavajući da će se uzdržati od testiranja nuklearnog oružja u atmosferi, pod vodom ili u svemiru. Sporazum je dozvolio podzemna nuklearna testiranja. Francuska je nastavila sa atmosferskim testiranjem do 1974. godine, a Kina je nastavila do 1980. godine. Nijedna nije potpisala sporazum.

Podzemna testiranja u Sovjetskom Savezu nastavljena su do 1990. godine, Ujedinjenom Kraljevstvu do 1991. godine, Sjedinjenim Državama do 1992. (njihov posljednji nuklearni test), a u Kini i Francuskoj do 1996. Potpisivanjem Ugovora o sveobuhvatnoj zabrani nuklearnih testova 1996. zemlje su se obavezale da će prekinuti sva nuklearna testiranja - ugovor još nije stupio na snagu jer ga osam zemalja nije ratifikovalo. Nepotpisnici Indija i Pakistan poslednji put su testirali nuklearno oružje 1998. Sjeverna Koreja je izvela nuklearne testove 2006, 2009, 2013, 2016. i 2017. Najnovija potvrđena nuklearna proba dogodila se u septembru 2017. u Sjevernoj Koreji.

Pogledajte kako su izgledali najveći testovi nuklearnog naoružanja:

Testiranje nuklearnih bombi
Izvor: YouTube/ TalkWidTech

(Mondo)