Sirija je u posljednjih nekoliko dana postala poprište dramatičnih događaja koji mijenjaju tok istorije ove države. Porodica Asad je na vlasti u Siriji bila više od pola vijeka.
Hafez al Asad, otac Bašara al Asada, preuzeo je vlast u vojnom udaru 1970. i vladao do svoje smrti 2000. godine. Nakon njega, predsjedavanje je preuzeo njegov sin Bašar al-Asad, koji je na vlasti od jula 2000. godine. Tako je porodica Asad dominirala sirijskom politikom više od 54 godine, sve do najnovijih događaja koji su doveli do Bašarovog odlaska iz zemlje.
Nakon intenzivnih sukoba između pobunjeničkih grupa (od kojih je najjača "Hajat Tahrir al Šam" - HTS, nakadšnji ogranak Al Kaide) i snaga SAA pao je Asadov režim. Dojučerašnji islamistički teroristi, a danas "pobunjenici" su u blickrigu zauzimali strateške gradove i sela. Akcija je zatekla ne samo Asada, već čitav svijet. Atmosfera u državi i dalje ključa i niko sa sigurnošću ne može da kaže šta će se dalje dešavati i ko bi mogao da preuzme vlast.
HTS je prethodno bila poznata kao Nusra Front, sirijski ogranak Al-Kaide. HTS se tokom godina distancirao od Al-Kaide, ali i dalje predstavlja moćnu militantnu grupu sa ciljem uspostavljanja države pod islamskim pravom.
Izrael reaguje na moguće prijetnje intenzivno bombardujući skladišta hemijskog oružja u Siriji. Intervenišu i Amerikanci koji akcijama štite Kurde, a uticaj ima i Turska koja preko svojih plaćenika nanosi mnogo štete kurdskim snagama (SDF). Pobunjeničke grupe predvođene liderom HTS-a Džolanijem oslobodile su veliki broj zatvorenika iz zatvora, što dodatno doprinosi haosu.
Civili pljačkaju napuštene rezidencije, dok se mediji i međunarodna zajednica bore s konfuzijom oko daljeg razvoja situacije.
Ovakva eskalacija podsjeća na mnoge druge trenutke nestabilnosti na Bliskom istoku. Jedan od najznačajnijih bio je govor libijskog lidera Muamera el-Gadafija prije 16 godina na sednici Arapske lige, kada je upozorio na moguće sudbine lidera u regionu. Na toj sjednici, Bašar al Asad bio je jedan od onih koji su reagovali na Gadafijeve reči - ironično, danas se njegov položaj čini gotovo identičnim onome o kojem je Gadafi tada govorio.
Gadafijevo upozorenje
Tokom zasijedanja Arapske lige 2008. godine, Muamer Gadafi je izrekao nekoliko provokativnih komentara koji su uključivali kritiku tadašnjih arapskih lidera, upozoravajući ih na opasnost stranih intervencija i zavjera. Njegov govor je posebno upamćen po tome što je rekao da bi mnogi arapski lideri mogli da dočekaju sudbinu Sadama Huseina.
Njegove riječi su izazvale reakcije u sali, uključujući i onu sirijskog predsednika Bašara al-Asada, koji je tada gledao na situaciju sa očiglednom nevjericom i osmijehomm (slično je reagovao predsjednik Egopta Hosni Mubarak). Upravo je ta scena sada posebno simbolična, jer je Asad svrgnut s vlasti, pobjegao u Moskvu i ostavio narod koji ga je navodno izabrao sa više od 90 odsto glasova na izborima - pobunjenicima.
Evo šta je Gadafi rekao tada:
"Cijelo arapsko rukovodstvo je pogubljeno vješanjem. Ipak, mi samo stojimo po strani. Zašto? Bilo ko od vas bi mogao da bude sljedeći. Zašto ne bi bila sprovedena istraga o ubistvu Sadama Huseina? Amerika se borila rame uz rame sa Sadamom protiv Homeinija. Bio im je prijatelj... A onda su ga izdali i objesili."
(MONDO)