U četiri opštine na sjeveru Kosova i Metohije vlasti u Prištini organizovale su referendum o smjeni gradonačelnika albanske nacionalnosti. Na funkciju su došli uz podršku svega nekoliko procenata birača na izborima prošle godine koje su Srbi bojkotovali.
I na današnjem glasanju Srbi su odlučili da ne učestvuju, pa je od 46.000 upisanih građana do 15 časova glasalo svega 200 birača, a u Zvečanu nijedan.
Srbi na sjeveru bojkotovali su današnji proces na preporuku i poziv Srpske liste, koja je prvobitno podržala peticiju građana za smjenu predsjednika opština.
Peticija je uspjela, a da bi i smjena uspela trebalo je da glasa 50 odsto plus jedan upisanih birača. Međutim, iz Srpske liste su ukazali da je više od 45.000 nerealan broj birača, jer je, uz torturu vlasti u Prištini, došlo do iseljavanja mnogih Srba sa sjevera.
Druga primjedba je što se glasanje prati kamerama, mimo zakona i dosadašnje izborne prakse na Kosovu i Metohiji.
“Veliki problem je što su kutije za glasanje okrenute, ajde da kažem, naopačke – tako da kamere koje snimaju cijelu prostoriju bukvalno mogu da snime čovjeka i kako glasa i za koga glasa", rekao je Dušan Radaković iz "Demokratije na djelu".
Politikolog Ognjen Gogić ističe da su biračka mjesta izgledala kao policijski punktovi na kojima čovjek treba da da neku izjavu, da bude saslušan, prije nego da glasa i ostvari svoje demokratsko pravo.
Nakon izuzetno malog broja izašlih na birališta aktuelni predsjednici opština albanske nacionalnosti ostaće na pozicijama još najmanje 12 mjeseci, jer njihov opoziv u tom periodu nije moguć.
Izabrani su prošle godine, uz podršku tek nekoliko procenata, uglavnom albanskih birača. Rukovode opštinama u kojima Srbi čine više od 95 odsto stanovništva.
Birališta su danas obilazili i predstavnici međunarodne zajednice.
"Nisam u poziciji da komentarišem ono što sam vidio, to će biti saopšteno kolektivno krajem dana. Važno je za nas da steknemo mišljenje o tome kako stvari stoje“, rekao je francuski ambasador u Prištini Olivije Gero.
I nakon današnjeg procesa Srbi na sjeveru i vlada u Prištini ostaće na suprotnim stranama.
"To prije svega zavisi od ponašanja gradonačelnika.Oni ovo mogu da shvate kao novo ohrabrenje da se ponašaju kako što su se dosad ponašali, a to je da uopšte ne vode računa o interesima i stavovima lokalnog stanovništva nad kojim zapravo upravljaju u tim opštinama", rekao je Gogić.
Institucionalna kriza na sjeveru traje od kraja 2022. godine. I prije toga Priština je krenula da na sjeveru raspoređuje specijalne jedinice policije, Srbi su izašli iz svih tijela pod patronatom vlade u Prištini.
Mimo njihove saglasnosti izabrani su Albanci za predsjednike opština, došlo je do sukoba sa vojnicima Kfora, ali i do oružanog sukoba u kojem je bilo žrtava.
(RTS)