Papa Franjo odlučio je na današnji dan 2019. godine da potpuno otvori tajni vatikanski arhiv iz vremena Drugog svjetskog rata, kada je Katoličku crkvu vodio papa Pije Dvanaesti, što su Jevreji zahtijevali decenijama.
Pojedine jevrejske organizacije i danas optužuju Pija, koji je vladao od 1939. do 1958. godine, da je ignorisao Holokaust tokom Drugog svjetskog rata i da o tome nije snažno govorio.
Istovremeno, srpske organizacije i Srpska pravoslavna crkva smatraju Vatikan odgovornim za pomoć pri bjegu ustaških zločinaca iz Nezavisne Države Hrvatske (NDH).
Takođe, sporna je i uloga Alojzija Stepinca, ustaškog vikara i prve osobe Katoličke crkve u NDH tokom pogona Srba, Jevreja i Roma.
Mnogi smatraju da su vlasti ustaške NDH, na čijem čelu se nalazio fašista i saučesnik Hitlera Ante Pavelić, predali na čuvanje Vatikanu 350 miliona švajcarskih franaka u zlatu.
Ova "transakcija" ustaškog glavešine i Vatikana dokumentovana je u spisu od 21. oktobra 1946. godine, koji je potpisao Amerikanac Emerson Biglou.
I CIA postepeno skida pečate sa tajnih dokumenata. Činjenica da su Amerikanci odmah poslije Drugog svjetskog rata postali zaštitnici bivših nacističkih zločinaca - prestaje da bude tajna.
U medijima se ponekad pojavljuju dokumenta koja mnoge iznenađuju. Na primjer, utvrđeno je da je lider hrvatskih fašista Ante Pavelić u toku rata uspio da preko Vatikana prokrijumčari na Zapad nekoliko tona zlata i dragocjenosti ukradenih od Jevreja i Srba.
Britanski komandosi su 1945. godine zaplijenili 150 miliona franaka hrvatskih fašista, dok su ovi pokušavali da ih prebace preko švajcarsko-austrijske granice.
Međutim, veći dio zlata otetog od jevrejskog stanovništva našao se u Vatikanu, odakle je tajno, dio po dio, slat u Španiju i Argentinu.
(Srna)