Prije dvije više od dvije i po godine počela je akcija u kojoj bi svako domaćinstvo u Republici Srpskoj trebalo da dobije primjerak Dejtonskog mirovnog sporazuma.
Predviđeno je tada bilo, po najavi udruženja "Politikolog" na čijem čelu je Miljan Ljepojević, da građanima budu dostavljena ukupno tri dokumenta - Dejtonski sporazum, odnosno Opšti okvirni sporazum za mir, njegov Aneks četiri ili Ustav BiH i Aneks 10 kao Sporazum o civilnom sporovođenju mirovnog rješenja.
„Akcija je počela 24. februara 2021. godine“, prisjeća se Milan Ljepojević za MONDO uoči promocije kampanje koja će sutra biti održana u Milićima.
„Princip je bio da se u svakoj opštini napravi promocija i da onda mi primjerke sporazuma ostavimo opštinama i da se podijele na osnovu podataka statističkog zavoda o broju domaćinstava. Nisam siguran koliko je to podijeljeno“.
"Politikolog" je ištampao oko 200.000 primjeraka Dejtona. Plan je bio da se sporazum nađe u svakom domaćinstvu, ali i sam plan zvuči preambiciozno, priznaje predsjednik udruženja.
„Ipak mi nismo Kina“, konstatuje Ljepojević, ne bez žaljenja zbog odsustva posvećenost i organizacije koje bi pomogle da se ostvari ovaj i slični ciljevi.
Izdavač i politikolog poznat kao autor knjiga o predsjedniku RS i lideru SNSD-a Miloradu Dodiku, prisjeća se šta ga je motivisalo da pokuša temeljni mirovni sporazum iz 1995. godine učiniti široko dostupnim u Republici Srpskoj.
„Ja sam beogradski đak. Kao čovjeku - kad sam prvi put pročitao taj sporazum i kad sam vidio koliko je to malo (kratko), sjetio sam onih Cnogoraca koji su nam u Beogradu citirali 'Gorski vijenac' - teško mi je padalo da mi ne znamo Dejton napamet, koji je na 'stranici i po' “, slikovit je Milan Ljepojević.
„Ja sam sporazum“, nastavlja Ljepojević, „u svom selu pod Kozarom, podijelio svima“.
Udruženje "Politikolog" će sutra u Trgu rudara u Milićima održati promociju kampanje „Dejtonski mirovni sporazum u svakoj porodici“ i građanima će biti podijeljeni štampani primjerci Dejtonskog mirovnog sporazuma.
Ljepojević je za Mondo pojasnio da su kopije sačinjene od primjerka koji se nalazi u Beogradu i koji je dobila Savezna Republika Jugoslavija kao potpisnica 1995. godine.
U Bosni i Hercegovni ne postoji originalni primjerak Dejtonskog mirovnog sporazuma niti je ikada utvrđeno kako je izgubljen. Posljednji put ovo je problematizovano u oktobru 2017. godine. Tada je na Palama pronađen primjerak za koji je utvrđeno da nije originalan dokument.
U to vrijeme je i srpski šef diplomatije Ivica Dačić tvrdio da je original iz Beograda izgubljen u vrijeme izručenja Slobodana Miloševića Hagu.
Originalni primjerak Dejtonskog mirovnog sporazuma nikada zvanično nije dostavljen Predsjedništvu BiH, Ministarstvu inostranih poslova BiH, niti bilo kojem od arhiva u BiH.
Tadašnji (a i sadašnji) član Predsjedništva BiH, Željko Komšić 2008. godine javnost je obavijestio da u arhivi Predsjedništva BiH nema originalnog dokumenta Dejtonskog sporazuma.
Dan uspostavljanja Opšteg okvirnog sporazuma za mir u BiH svakog 21. novembra u Republici Srpskoj se obilježava kao republički praznik.
(MONDO)