Ministar evropskih integracija i međunarodne saradnje RS Zlatan Klokić poručio je da saopštenje ambasade SAD povodom 9. januara predstavlja miješanje u sistem krivičnog pravosuđa u BiH i još jedno grubo i flagrantno kršenje Bečke konvencije o diplomatskim odnosima.
Ministar evropskih integracija i međunarodne saradnje Republika Srpska Zlatan Klokić poručio je u pismu američkom ambasadoru u BiH Majklu Marfiju da objavljivanje prijetećeg saopštenja Ambasade SAD o 9. januaru, na očigledno neutemeljenim osnovama, predstavlja miješanje u sistem krivičnog pravosuđa u BiH i još jedno grubo i flagrantno kršenje Bečke konvencije o diplomatskim odnosima.
Klokić je istakao da agresivno saopštenje Ambasade SAD u BiH od utorka, 9. januara, u kom su upućene prijetnje svima koji obilježavaju 9. januar, Dan Republike Srpske - otvoreno rečeno sramoti SAD.
On je naveo da je u cjelokupnoj istoriji Evrope jedini praznik koji je neki sud ikada zabranio, navodeći zabranu diskriminacije, Dan Republike Srpske.
Klokićevo pismo Marfiju Srna prenosi u cijelosti:
Poštovani ambasadore Marfi,
Kao ministar evropskih integracija i međunarodne saradnje Republike Srpske, dužan sam da odgovorim na agresivno saopštenje Ambasade SAD BiH od 9. januara u kom su upućene prijetnje svima koji obilježavaju 9. januar, Dan Republike Srpske.
Ovo saopštenje, otvoreno rečeno, sramoti SAD. U njemu je upućen prijeteći poziv pravosudnim organima BiH i organima za sprovođenje zakona da otvore istragu protiv građana BiH zbog učešća u proslavi praznika.
Kako se kaže u saopštenju, "problem nije u proslavljanju praznika, nego odluci da se obilježava 9. januara. Povezivanje obilježavanja sa pravoslavnim vjerskim praznikom krši nekoliko odredbi Ustava BiH koje zabranjuju diskriminaciju". Osoblju američke ambasade mora da je promaklo da je i sama Ambasada SAD bila zatvorena prije nešto više od dvije nedjelje povodom zvaničnog američkog praznika Božića, vjerskog praznika kojim hrišćani slave Hristovo rođenje.
Dan Republike Srpske, kojim se obilježava datum osnivanja Republike Srpske 9. januara 1992. godine, jednostavno je proslava postojanja Republike Srpske - postojanja koje Ustav BiH, Aneks četiri Dejtonskog sporazuma iz 1995. godine, u potpunosti priznaje kao temeljni stub ustavne strukture BiH. U zakonu kojim se utvrđuje Dan Republike Srpske izričito se navodi da se on "proslavlja kao svjetovni praznik", a obilježavanje praznika je striktno na dobrovoljnoj osnovi. Građanima se ne nameće nijedan aspekt ovog praznika.
Kada je Ustavni sud BiH razmatrao ustavnost Dana Republike Srpske 2019. godine, četiri od šest državljana BiH na sudu glasalo je u prilog zakona o ovom prazniku. Međutim, trojica stranih sudija, kao i obično, u savezu sa dvojicom bošnjačkih sudija, nebulozno su utvrdili da je Dan Republike Srpske na neki način suprotan Ustavu.
BiH je jedina država na svijetu koja se nalazi u bizarnoj situaciji, gdje u svom Ustavnom sudu ima sudijska mjesta rezervisana za strance – strance koji ne govore lokalni jezik niti žive na teritoriji kojom vladaju kao platonski staratelji niti polažu odgovornost ikome. Evropska komisija je pozvala na okončanje ove strukture, što je trebalo uraditi prije više decenija.
Ne postoji pravno odbranjiva osnova za odluku Ustavnog suda BiH o Danu Republike, koju pravnici oštro i opravdano kritikuju. Sudijska većina je nerealno utvrdila da Dan Republike Srpske krši odredbe Ustava BiH kojima se zabranjuje diskriminacija i konvencije o ljudskim pravima - iako nema ničeg neustavnog, ni u najmanjoj mjeri, u proslavljanju rođendana Republike Srpske.
Zakon o Danu Republike Srpske ni na koji način ne ocrnjuje nijednu etničku grupu ili drugi politički subjekat, niti sprečava druge grupe i subjekte da odrede svoje dane kojima će obilježavati priznanje i sjećanje. Dan Republike Srpske je sekularan praznik, ali čak i da je vjerski /kao i mnogi kalendarski dani, 9. januar se poklapa sa praznovanjem pravoslavnog sveca/, tu ne bi bilo ničeg diskriminatornog.
Širom Evrope i svijeta, uključujući SAD, zemlje i njihove teritorijalne jedinice proslavljaju državne praznike kojima se obilježava dan od posebnog značaja za pripadnike vjerske ili etničke grupe - gotovo u svim slučajevima, za pripadnike najbrojnije grupe u zemlji ili teritorijalnoj jedinici. /Gotovo nijedna evropska zemlja javno ne praznuje važne islamske praznike ili druge nehrišćanske vjerske praznike uprkos brojnoj muslimanskoj manjini/. Na primjer, njemačka pokrajina Bavarska ima deset državnih praznika kojima se praznuju vjerski praznici većinske hrišćanske zajednice i nijedan državni praznik kojim se obilježavaju svetkovine značajne muslimanske manjine u državi.
U cjelokupnoj istoriji Evrope, jedini praznik koji je neki sud ikada zabranio navodeći zabranu diskriminacije je Dan Republike Srpske.
Ideja sudijske većine Ustavnog suda BiH da su praznici kojima se obilježavaju dani od posebnog značaja za određenu vjersku ili etničku grupu diskrimantorni nema nikakvo uporište u evropskom ili međunarodnom pravu. U stvari, trojica stranih sudija Ustavnog suda koji su glasali za zabranu Dana Republike Srpske dolaze iz evropskih zemalja u kojima se više hrišćanskih praznika obilježava kao državni praznik; tim sudijama nikada ne bi palo na pamet da svojim sunarodnicima pokušaju da nametnu svoju loše smišljenu sekularističku agendu kao pitanje ustavnog prava.
Kako je navedeno u jednoj studiji Evropskog parlamenta iz 2013. godine: "Nekoliko ustavnih sudova, rješavajući navodno diskriminatorski karakter pravila kojima se nedjelja i najvažniji praznici hrišćanstva proglašavaju državnim praznicima, odbacili su ove predmete smatrajući da izbor zakonodavca kao takav nije neracionalan s obzirom na vjersku i istorijsku tradiciju društva i činjenicu da su ovi praznici, vremenom, poprimili sekularno značenje".
Prema apsurdnom obrazloženju sudijske većine, nijedna evropska država ne bi mogla da proglasi Božić državnim praznikom. Štaviše, muslimanski praznici, koji su trenutno državni praznici u kantonima sa bošnjačkom većinom u BiH, ne bi mogli biti priznati, jer bi takvi praznici na neki način "diskriminisali" nemuslimane. Činjenica da sudijska većina Ustavnog suda BiH nikada ne bi ni razmatrala osporavanje tih praznika očigledno pokazuje da je odluka o Danu Republike Srpske bila čisto politički napad na Republiku Srpsku.
Američka nevladina organizacija Dom slobode /Freedom House/ navodi da je sudska odluka o Danu Republike "primjer politizacije pravosuđa".
Markus Taner, urednik "Balkan insajta" /Balkan Insight/, piše: "Opskurno pitanje `dana državnosti` Republike Srpske nikada nije trebalo da se nađe na naslovnim stranicama novina, a kamoli pred sudovima, naročito ne pred najvišom instancom u zemlji. Teško je shvatiti zašto se sudije bave donošenjem odluke o tome da li narod treba da proslavlja deveti, deseti, jedanaesti ili bilo koji drugi dan u mjesecu.
Kada bi se ispitivao pod nekakvim ustavnim mikroskopom, gotovo svaki državni praznik bio bi `diskriminatoran`.
Gledano iz ovog apsurdnog ugla, irski nacionalni praznik, Dan Svetog Patrika, predstavlja diskriminaciju protestantske zajednice - koja ne priznaje katoličke svece - a da ne govorimo o sve većem broju nehrišćana u zemlji. Da li iko tamo pravi problem od toga? Naravno da ne".
Potpuno neosnovana odluka Ustavnog suda BiH protiv Dana Republike Srpske je atak na ustavni poredak BiH. Činjenica da je sudijska većina proglasila proslavu rođendana Republike Srpske diskriminatornom, a da i dalje sa odobravanjem gleda na druge praznike koje obilježavaju samo neki segmenti stanovništva, jasno pokazuje da je jedini cilj odluke delegitimizacija samog postojanja Republike Srpske.
Niko - pa ni Ustavni sud - nije iznad Ustava. Institucije Republike Srpske jednostavno ne mogu da sarađuje sa Ustavnim sudom BiH, čijom sudijskom većinom dominiraju stranci, kada flagrantno prekoračuje ustavne granice svojih ovlašćenja, nastoji da nametne apsurdne i proizvoljne odluke i ide, korak po korak, ka ostvarenju ratnog cilja bošnjačke armije - gašenju Republike Srpske.
Poziv Ambasade SAD da policija Republike Srpske otvori istragu protiv njenih građana zbog nesprovođenja odluke Ustavnog suda protiv Dana Republike Srpske pokazuje licemjerje Ambasade kada je riječ o vladavini prava.
Zakon u BiH je, prema Ambasadi, ono što kažu SAD. Ambasada SAD je najveći pokrovitelj Kristijana Šmita, Nijemca koji protivpravno tvrdi da ima ovlašćenje da oktroiše zakone i kažnjava građane BiH na osnovu odluke i koji nastavlja da se koristi naređenjem kojim Ustavnom sudu /i svakom drugom sudu/ zabranjuje da čak i uzme u razmatranje bilo koje pitanje kojim se "na bilo koji način osporava" bilo koja odluka visokog predstavnika - funkcije koju Šmit protivpravno tvrdi da obavlja.
Licemjerje je dodatno naglašeno činjenicom da Ambasada svjesno ignoriše odluku Ustavnog suda iz 2006. godine u kojoj se ističe da imenovanje visokog predstavnika "potvrđuje Savjet bezbjednosti UN". Kako je Ambasadi SAD poznato, Šmit nikada nije potvrđen.
Naš stav je da strane ambasade u BiH treba da olakšaju međusobno razumijevanje te da poštuju decentralizovanu ustavnu strukturu BiH i demokratski izabrane vlasti. Nepotrebno i beskorisno saopštenje Ambasade SAD od 9. januara čini upravo suprotno i samo služi da istakne destabilizujući uticaj stalnog uplitanja Ambasade u unutrašnja pitanja BiH.
Objavljivanje prijetećeg saopštenja na očigledno neutemeljenim osnovama predstavlja miješanje u sistem krivičnog pravosuđa u BiH i, kao takvo, predstavlja još jedno grubo i flagrantno kršenje Bečke konvencije o diplomatskim odnosima od strane Ambasade. Što je još gore, osuđivanje Republike Srpske zbog iste vrste proslave koja se redovno viđa u FBiH - a koju čak podržavaju i SAD - građanima Republike Srpske služi kao potvrda da u nepristrasnost Ambasade nije moguće vjerovati.
Vlada Republike Srpske želi da unaprijedi odnose sa SAD, čemu bi umnogome doprinijelo to da američke diplomate poštuju svoje obaveze iz međunarodnog prava i odnose se prema građanima BiH bez predubjeđenja.
(MONDO)