BiH ima tek nekoliko proizvoda koji imaju oznaku zaštićenog geografskog porijekla koji čine proizvod veoma prepoznatljivim na probirljivim tržištima.
U BiH oznaku zaštićenog porijekla imaju nevesinjski krompir, visočka pečenica, livanjski sir od kravljeg pasterizovanog mlijeka, livanjski sir od ovčijeg nepasterizovanog mlijeka i livanjski izvorni sir, te drvarski mućeni pekmez od drenjina (pekmez koji se ne kuva već muti)
Nedavno su prva dva proizvoda dobila oznaku garantovano tradicionalan specijalitet, a oba su iz bihaćkog kraja: bihaćka tarhana i bihaćki omač. U pitanju su vrste domaće tjestenine.
Agencija za bezbjednost hrane BiH 2021/22 je radila istraživanje koja još lokalna hrana koja ima potencijal da dobije oznaku zaštićenog geografskog porijekla.
Stručnjaci iz agencije obišli su sve opštine i regione u BiH i identifikovano je 68 proizvoda koji bi ispunili uslove da uđu u sistem zaštite.
"U procesu zaštite je preko 10 proizvoda. Ako bi za godinu dana doveli proces do kraja i proizvodi dobili oznake, imali bismo između 15 i 20 zaštićenih proizvoda što je za ovu površnu i populaciju dobro i pokazuje raznolikost", rekao je Dragan Brenjo, šef odsjeka za sertifikaciju i označavanje hrane u Agenciji za bezbjednost hrane BiH.
Kaže da su u poodmakloj fazi zaštite grmečki krompir, semberski kupus, hercegoački šir škripavac.
"To su proizvodi koji reklamiraju cijelu regiju", pojašnjava Brenjo značaj zaštite.
Zašto bi trebalo zaštititi proizvod?
Na međunarodnom tržištu vlada jaka konkurencija u plasmanu prehrambenih proizvoda. U toj borbi za konkurentnost sve više se cijene tradicionalni proizvodi, odnosno proizvodi čije posebne karakteristike proizilaze iz vrijednosti njihovih sastojaka, načina proizvodnje i prerade, te podneblja iz kojeg dolaze.
Na tržištima u EU i svijetu vlada sve sveća potražnja za prehrambenim proizvodima koji su nezaobilazan dio kulture i tradicije nekog kraja.
Postupak zaštite u BiH sprovodi Komisija za registraciju oznaka porijekla i oznaka geografskog porijekla prehrambenih proizvoda, odnosno Komisija za dodjelu oznaka garantovano tradicionalnog specijaliteta koje imenuje Savjet ministara Bosne i Hercegovine, na prijedlog Agencije za bezbjednost hrane Bosne i Hercegovine, u saradnji s nadležnim organima entiteta i Brčko distrikta.
(MONDO)