Ovih dana navršava se pet decenija od osnivanja Muzeja savremene umjetnosti RS, a u 2021. obilježava se i 130 godina od nastanka zgrade stare austrougarske željezničke stanice u Banjaluci, u kojoj se Muzej nalazi.
Tim povodom, donosimo vam istorijat Muzeja savremene umjetnosti RS i zgrade u kojoj se ova institucija nalazi...
/Piše Siniša Stanić/
Turski sultan Abdul Aziz šezdesetih godina devetnaestog vijeka donio je odluku o gradnji "Carigradske magistrale", tj. željezničke pruge koja bi povezivala Carigrad i Beč. U sklopu tog grandioznog, ali i megalomanskog, nikad završenog projekta, krajem 1872. puštena je u saobraćaj željeznička dionica od Banjaluke do Dobrljina.
Međutim, saobraćaj na ovoj liniji, svojevrsnom željezničkom "slijepom crijevu", obustavljen je već nakon tri godine zbog nedovoljnog broja putnika i roba. Saobraćaj je obnovljen nakon Berlinskog kongresa 1878. godine, kada BiH dolazi pod vlast Austro-Ugarske, da bi 1891. godine austrougarske vlasti izgradile zgradu željezničke stanice u centru Banjaluke, koja je tada nosila naziv "Banjaluka Grad".
Ova zgrada, jedna od najreprezentativnijih građevina u Banjaluci, imala je funkciju željezničke stanice sve do 1968. godine, kada je promijenila namjenu i postala autobuska stanica.
Nakon katastrofalnog zemljotresa 1969. godine objekat je saniran i djelimično adaptiran u poslovne prostorije, a od 1971. godine u njemu je smještena Umjetnička galerija.
Na sastanku rukovodstva Umjetničke galerije u osnivanju, održanom 12. februara 1971, odlučeno je da se pristupi izradi Statuta buduće banjalučke Galerije, kao i da se nastavi akcija prikupljanja likovnih djela za ovu instituciju. Tokom akcije solidarnosti, istaknuti jugoslovenski slikari, istoričari umjetnosti i prijatelji Banjaluke, kao pomoć nastradalom gradu prikupili su približno 800 umjetničkih djela, što je poslužilo kao temelj za osnivanje Galerije i činilo njen početni fundus.
Zgrada stare austrougarske željeznice 1981. namjenski je adaptirana za potrebe muzejske institucije, čime su zadovoljeni muzeološki standardi.
Prva stalna postavka Umjetničke galerije otvorena je i predstavljena publici 22. aprila 1981. godine, da bi potom bila koncipirana od strane Miodraga B. Protića, osnivača Muzeja savremene umetnosti u Beogradu. Ubrzo potom Umjetnička galerija profilisala se i razvila u jezgro likovnog stvaralaštva sredine.
Jedna od najvažnijih aktivnosti institucije bila je bijenalna manifestacija "Jesenji salon", koja je pokrenuta 1962. godine, održana četrnaest puta, a većim dijelom njenog trajanja glavni organizator bila je Umjetnička galerija.
Odlukom Vlade Republike Srpske, Umjetnička galerija preimenovana je 1994. u Galeriju likovnih umjetnosti RS, da bi 10. februara 2004. godine ova institucija dobila svoje sadašnje ime - Muzej savremene umjetnosti Republike Srpske (MSU RS).
Objekat u kome se nalazi Muzej 2007. godine proglašen je nacionalnim spomenikom od strane Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika BiH.
Među najvažnije dosadašnje projekte MSU RS ubrajaju se izložbe "Nova religija" britanskog umjetnika Dejmijana Hirsta 2016. godine, te izložba "Taština malih razlika" britanskog umjetnika Grejsona Perija 2017. godine.
MSU RS, kao aktivan član međunarodne organizacije ICOM, redovno obilježava "Međunarodni dan muzeja" i manifestaciju "Evropska noć muzeja".
Pogledajte kako Muzej danas izgleda...
Povodom obilježavanja 50 godina od osnivanja ove institucije, kao i 130 godina od gradnje zgrade stare austrougarske željezničke stanice, Muzej savremene umjetnosti Republike Srpske priređuje izložbu pod nazivom "Od Galerije do Muzeja", koja će biti otvorena 11. februara, a posjetioci će moći da je pogledaju do 5. maja 2021. godine.
Riječ je o multimedijalnoj izložbi dokumentarnog karaktera koju čini izbor iz bogate i raznovrsne muzejske dokumentacije prikupljane tokom ovog perioda (fotografije, novinski članci, plakati, video materijal i publikacije) kao i selekcija djela iz muzejske kolekcije.