Kako je u Grahovu ponovo "započeo" Drugi svjetski rat

Na samoj tromeđi Bosne, Dalmacije i Like, omeđeno planinskim masivima Dinare i Šatora, svega 50-ak kilometara udaljeno od mora, nalazi se Bosansko Grahovo.

Po površini, ovo jejedna od najvećih opština u Bosni i Hercegovini, ali po naseljenosti zauzima posljednje mjesto. Na ogromnim prostranstvima, na kojima se smjenjuju bogate šume i plodna polja, prije rata je živjelo oko 9.000 stanovnika (svega 11 stanovnika na jedan km2), od čega su 99 odsto bili Srbi, a svega jedan odsto Hrvati.

U istorijskim izvorima Bosansko Grahovo se pominje još u vrijeme rimskog carstva, kao Salvia, mjesto na putu. Istorija se mnogo puta poigrala sa ovim gradićem, samo zato što se nalazi na vjetrometini na kojoj se lome granice kultura, vjera i civilizacija.

U vrijeme Turaka, hrabri gorštaci su se odmetali u hajduke, držeći se šume, vode i lijepih žena. U drugom svjetskom ratu ovdje su se vodile žestoke borbe između partizana, četnika i ustaša.

Pobjednika nije bilo, jer je stradao nedužni narod, koji se poslije rata klanjao velikom spomeniku na uzvišenju Gradina - veličanstvenoj pojavi proletera, kakvih je bilo mnogo u ovom mjestu.

Za drugi svjetski rat, ali u vremenu mnogo poslije, vezana je sjajna anegdota, koja na najbolji način odslikava dobrodušnost ovdašnjih ljudi. Prilikom projekcije filma Bitka na Neretvi, u trenutku kada su u kadru bili četnici, nošeni rasnim konjima, jednom sredovječnom čiči se otelo - "Lazo, brate, nismo imali ovakve konje!"

U tom trenutku na noge su skočili partizani i u domu kulture ponovo je "započeo" Drugi svjetski rat. Projekcija je prekinuta na pola sata, a "rat" je nastavljen u obližnjem restoranu Zvezda...

(Glas Podinarja, Mondo)