U skoro 95 godina dugoj istoriji, banjalučki klub odigrao je 14 utakmica na internacionalnoj sceni. U danima iščekivanja petnaeste, red je da ih se prisjetimo!
Šest dana – tačno toliko je ostalo do okršaja Borca i Sutjeske u prvom kolu kvalifikacija za Ligu Evrope.
Tačno u 16.30 časova, danski arbitar Morten Krog daće znak da lopta može da se zakotrlja sa centra Gradskog stadiona, u petnaestoj evropskoj utakmici "Velikana iz Platonove".
Dosadašnjih četrnaest Borac je odigrao kroz šest internacionalnih avantura, a u danima iščekivanja Crnogoraca, red je da ih se prisjetimo!
U septembru će biti tačno 45 godina otkako je banjalučki klub debitovao na evropskoj sceni, međutim mora da se istakne šta je tome prethodilo. To su sjajni nastupi u Kupu Jugoslavije tokom 1974. godine!
Borac je, naime, stigao do finala, iako mu niko nije davao nikakve šanse da može da se plasira čak u osminu finala – jer ga je, kao drugoligaša, žrijeb spojio sa Crvenom zvezdom, predvođenu Duletom Savićem, "Pižonom" Petrovićem, "Kuletom" Aćimovićem...
Takve Beograđane, predvođene trenerom Miljenkom Mihićem (kojeg ćemo uskoro ponovo spomenuti), Borac je deklasirao na Marakani rezultatom 1:4, uz dva gola Abida Kovačevića, a potom eliminisao Sarajevo, Olimpiju i Željezničar, te za 29. novembar 1974. godine zakazao veliko finale sa splitskim Hajdukom.
Četa Borisa Marovića morala je da pruži ruku "bilima" na čelu sa Oblakom, Jerkovićem, Šurjakom, ali im je tugu zbog izgubljenog trofeja ublažila činjenica da je klub sa Poljuda u istoj sezoni bio šampion Jugoslavije, što je Borac, kao finalistu kup-takmičenja, odvelo u Kup pobjednika kupova.
Prepreka u prvom kolu, luksemburški Rimelanž, bio je "topovska hrana" za crveno-plave. U dvije utakmice Banjalučani su nemoćnom rivalu "spakovali" 14 golova, od čega šest Muhamed Ibrahimbegović, pa su se u drugom kolu namjerili na slavni belgijski Anderleht, koji je već do tad 16 puta bio državni šampion.
Ipak, revanš sa Luksemburžanima ostao je u sjeni sukoba trenera Marovića sa jedne i Vladimira Ćulafića sa druge strane, zbog kojeg je strateg Banjalučana, po povratku u grad na Vrbasu, odlučio da podnese ostavku, a zamijenio ga je Miljenko Mihić.
Kad je riječ o Anderlehtu, prvo ime kluba iz Brisela bio je Rob Rensenbrink, koji je klasu pokazao i dokazao u prvom okršaju, onom u Belgiji, gdje je Anderleht trijumfovao rezultatom 3:0, uz dva gola najsjajnije zvijezde tima.
Ipak, i pored ubjedljivog trijumfa u prvoj utakmici, predstavnik Belgije je "visio" – Borac je poveo pogotkom Ibrahimbegovića, a uz to propustio da materijalizuje veliki broj prilika da, eventualno, šokira favorizovanog rivala.
Ovako, ostalo je 1:0 u Banjaluci, što je Anderlehtu, kasnijem osvajaču takmičenja, bio jedan od dva poraza u Kupu pobjednika kupova za tu sezonu (prvi je pretrpljen u prvoj utakmici prvog kola u Bukureštu od Rapida).
"Ubiti Lundgrena i j***ti sve Šveđanke"
Bilo je potrebno da prođe 13 godina kako bi se jedna generacija Borca ponovo našla u žrijebu za evropska klupska takmičenja.
Do toga je došla kad je "procvjetala bijela lala" (o čemu smo već ranije pisali), a žrijebom za Kup pobjednika kupova Borac, kojim je već tad komandovao Josip Kuže koji je naslijedio Husniju Fazlića, spojen je sa Metalistom iz Harkova, predstavnikom tadašnjeg Sovjetskog Saveza.
Prvi, kultni meč, igran u Banjaluci, završen je pobjedom Borca (2:0), uz golove Vladice Lemića i Zvonka Lipovca, pa su već krenuli da se kuju planovi za narednu fazu takmičenja.
Nažalost, plasman u istu je izostao, iako je Borac u revanšu sve do 78. minuta u rukama imao bar produžetke. Metalist je golovima Tarasova u 25. i 62. minutu uspio da "namiri" banjalučki dug, a onda je prste u dešavanja na terenu upleo švedski sudija Hakan Lundgren, koji je, ničim izazvan, nakon jedne lopte izbačene u korner dosudio penal (pomenuti trenutak pogledajte na 4:45)!
Protesti fudbalera Borca bili su burni, ali je Lundgren ostao dosljedan. Penal je u gol pretvorio Adžoev, dok je već psihoški palu ekipu Banjalučana dotukao Josipov u smiraj utakmice.
Teško je Banjalučanima pala nesrećna eliminacija, pa su nakon utakmice željeli da se obračunaju sa švedskim arbitrom, ali su platili skupu cijenu – golman Anton Jakovljević dobio je osam utakmica suspenzije u UEFA takmičenjima, pomoćni trener Nenad Gavrilović dobio je zabranu sjedenja na klupi u trajanju od pet godina, dok je "nešto bolje" prošao predstavnik kluba Živko Stanić, koji je suspendovan na tri godine.
Već sutradan, u Banjaluci je osvanuo kultni grafit "Ubiti Lundrena i j***ti sve Šveđanke"...
Jedini evro-trofej i Simeunović kao junak
Naredna, treća Borčeva evro-avantura uslijedila je u maju 1992. godine, u Mitropa kupu.
Riječ je o takmičenju pokrenutom prije skoro 100 godina, odnosno 1927. godine, ali nikad nije bilo "zavedeno u UEFA knjigama" kao zvanično takmičenje pod okriljem Evropske fudbalske federacije.
Mora se, međutim, spomenuti u ovom pregledu jer je Mitropa (ili Srednjeevropski) kup jedino takmičenje u kojem je Borac osvojio evro-trofej – koji se i dan-danas čuva u Trofejnoj sali Gradskog stadiona!
Do plasmana u Mitropa kup Banjalučani su došli zahvaljujući odličnom rezultatu u Prvoj ligi Jugoslavije za sezonu 1990-91, pod komandom Vladice Popovića. Na turniru igranom u proljeće 1992. godine u Fođi, u koju je Borac došao teškom mukom (a isto tako se i vratio), osim Borca i domaćina, nastupili su Dunajska Streda iz Čehoslovačke i Vašutaš iz Mađarske.
U polufinalu igrači tadašnjeg trenera Zorana Smileskog sastali su se sa Italijanima, a o putniku u finale morali su da odluče jedanaesterci, obzirom da je meč završen rezultatom 2:2. Junak crveno-plavih bio je golman Milan Simeunović, koji je tokom penal-ruleta odbranio udarce Rambaudija i Petreskua, te odveo svoj tim na megdan sa Mađarima...
... koji su ga takođe zapamtili!
Bilo je 1:1, pa su ponovo morali da se "pucaju" penali, a Simeunović je ponovo bio briljantan, odbranivši udarac Zoltana Garasa u četvrtoj seriji penala i omogućivši Borcu da visoko u vazduh podigne trofej, koji je silom prilika (čitaj gašenja takmičenja) ostao u našem gradu...
Lozana, Makabi, Čelik
Što zbog političkih razloga i zlokobnog rata, što zbog lošijih sportskih rezultata, Borac je, nakon Mitropa kupa, dugo odsustvovao sa evropske scene – čak 18 godina.
Vratio se 2010. godine, kada je prvi (i jedini) put u istoriji osvojio Kup BiH, pobjedom u dvomeču nad sarajevskim Željezničarom (o čemu je takođe već bilo riječi).
Bio je to uspjeh koji je Borac, vođen sadašnjim strategom Krupe Zoranom Marićem, odveo u drugo kolo kvalifikacija za Ligu Evrope, a tamo mu je rival bila švajcarska Lozana, koja je u prvom meču, igranom u "zemlji sira, čokolade i satova", trijumfovala rezultatom 1:0.
To je bio rezultat koji je davao nadu Borcu da na tad renoviranom Gradskom stadionu može da eliminiše finalistu švajcarskog Kupa i izbori plasman u treće kolo. Sve do 65. minuta bilo je 0:0, Borac je "jurio" gol minusa, a onda je jednu grešku Muminovića kaznio Ru i poentirao za 0:1.
Tad je bilo jasno da su Borcu potrebna čak tri pogotka da bi prošao dalje, a do kraja meča uspio je da postigne samo jedan, pa je četvrta evropska epizoda morala da bude završena.
Peta je uslijedila godinu dana kasnije, kada je Borac, pod vođstvom sadašnjeg stratega Vlade Jagodića, pokorio BiH i u 85. godini postojanja kluba "zgrabio" trofej namijenjen osvajaču Premijer lige BiH.
Nionske kuglice odlučile su da Borac u drugom kolu kvalifikacija za Ligu šampiona odmjeri snage sa Makabijem iz Haife, a prvi meč je igran u Izraelu...
I počeo je sjajno!
Banjalučani su od 24. minuta bili u prednosti golom Borisa Raspudića, a u vođstvu su bili sve do kraja prvog dijela, kada je Avdukića matirao Amaša.
Rezultat 1:1 na snazi je bio do 69. minuta – i onda je uslijedio veliki pad.
Borac je dopustio domaćima da za samo 11 minuta postignu četiri gola i trijumfuju rezultatom 5:1, ali eto, melem na ranu može da bude činjenica da je u revanšu u Platonovoj ulici došao do pobjede rezultatom 3:2...
U ljeto sljedeće godine, Borac je odigrao 13. i 14. evropsku utakmicu u klupskoj istoriji. U Premijer ligi BiH Borac je bio trećeplasirani, što je bio uspjeh vrijedan prvog kola kvalifikacija za Ligu Evrope.
U toj fazi takmičenja, crveno-plavi su spojeni sa nikšićkim Čelikom, koji je, zbog većeg broja postignutih golova u gostima, stekao pravo nastupa u drugoj rundi.
U Banjaluci je bilo 2:2, iako je Borac do 83. minuta bio u rezultatskoj prednosti, a na stadionu kraj Bistrice 1:1.
Statistika
Kad se sve "sabere i oduzme", dolazi se do podatka da je Borac na 14 evropskih utakmica do sada upisao po pet pobjeda i remija, te četiri poraza, uz gol-razliku 28:23.
Prvi od tih 28 golova za Borac bio je djelo Miloša Cetine u šestom minutu prve utamice protiv Luksemburžana, a za sad posljednji strijelac za Borac u Evropi je Srđan Grahovac, u 58. minutu revanša sa Nikšićanima.
Interesantan je, svakako, podatak da Borac do sad nikad nije poražen na Gradskom stadionu kad su u pitanju evropska takmičenja. Na šest utakmica ima četiri pobjede (Rimelanž, Anderleht, Metalist i Makabi Haifa) i dva remija (Lozana i Čelik), uz gol-razliku 18:5!
Za Borac je, takođe, do sada u internacionalnim utakmicama pogađalo 19 fudbalera, a prednjači Muhamed Ibrahimbegović – Fišer sa šest pogodaka.
Po broju nastupa u Evropi, prvo mjesto dijele Asmir Avdukić i Draško Žarić (šest).
Na kraju, Borčevim igračima je tokom evropskih mečeva komandovalo sedam trenera, a to su Boris Marović, Miljenko Mihić, Josip Kuže, Zoran Smileski, Zoran Marić, Zvezdan Cvetković i Slaviša Božičić.
Vlado Jagodić biće osmi...
Nastupi Fudbalskog kluba Borac u Evropi:
1975-76 (Kup pobjednika kupova) – prvo i drugo kolo
17. septembar 1975. Borac – Rimelanž 9:0 (5 Ibrahimbegović, 3 Cetina, Jurković)
2. oktobar 1975. Rimelanž – Borac 1:5 (Smileski, Kreso, Kovačević, Vidačak, Marjanović)
22. oktobar 1975. Anderleht – Borac 3:0
5. novembar 1975. Borac – Anderleht 1:0 (Ibrahimbegović)
1988-89 (Kup pobjednika kupova) – prvo kolo
7. septembar 1988. Borac – Metalist 2:0 (Lemić, Lipovac)
5. oktobar 1988. Metalist – Borac 4:0
1992. (Mitropa kup)
27. maj 1992. Fođa – Borac 2:2 (penalima 2:4) (Šašivarević, Lipovac)
29. maj 1992. Vašutaš – Borac 1:1 (penalima 3:5) (Filipović)
2010-11 (2. kolo kvalifikacija za Ligu Evrope)
15. jul 2010. Lozana – Borac 1:0
22. jul 2010. Borac – Lozana 1:1 (Vukelja)
2011-12 (2. kolo kvalifikacija za Ligu šampiona)
13. jul 2011. Makabi Haifa – Borac 5:1 (Raspudić)
20. jul 2011. Borac – Makabi Haifa 3:2 (2 Krunić, Vidaković)
2012-13 (1. kolo kvalifikacija za Ligu Evrope)
5. jul 2012. Borac – Čelik Nikšić 2:2 (Stokić, Dugić)
12. jul 2012. Čelik Nikšić – Borac 1:1 (Grahovac)
Vječna lista nastupa
6 - Asmir Avdukić, Draško Žarić
4 - Milan Vukelja, Zvonko Vidačak, Hikmet Kušmić, Vladimir Ćulafić, Zoran Smileski, Abid Kovačević, Muhamed Ibrahimbegović, Stojan Malbašić, Mario Mataja, Milorad Bilbija, Zvonko Lipovac, Boris Raspudić, Borislav Mikić, Milan Stupar, Bojan Marković, Srđan Grahovac, Branislav Krunić
3 - Dragan Marjanović, Miloš Cetina, Dževad Kreso, Mario Brnjac, Dušan Jurković, Duško Sakan
2 – Petar Ađanski, Marijan Jantoljak, Nenad Lazić, Dragan Bogojević, Anton Jakovljević, Damir Špica, Božur Matejić, Suad Beširević, Željko Buvač, Vladica Lemić, Zvonko Kalezić, Saša Knežević, Milan Simeunović, Goran Đukić, Amir Kaltak, Fuad Šašivarević, Ljubiša Šušić, Vitomir Štavljanin, Almir Filipović, Branko Kovačević, Amir Sušić, Vule Trivunović, Vukašin Benović, Milan Muminović, Oliver Jandrić, Perica Stančeski, Ljubiša Vukelja, Stevo Nikolić, Bojan Petrić, Dragoslav Stakić, Saša Kovačević, Duško Stajić, Nemanja Vidaković, Siniša Dujaković, Mladen Žižović, Ognjen Radulović, Slaviša Dugić, Stefan Dujaković, Joco Stokić, Marko Milić, Marko Živković
1 - Mensur Bajagilović, Senad Lupić, Albert Pobor, Samir Habibović, Milan Srećo, Vedran Kantar, Aleksandar Radulović, Petar Kunić
Lista strijelaca Fudbalskog kluba Borac na evropskoj sceni
6 golova – Muhamed Ibrahimbegović
3 gola – Miloš Cetina
2 gola – Zvonko Lipovac, Branislav Krunić
1 gol – Dušan Jurković, Zoran Smileski, Dževad Kreso, Abid Kovačević, Zvonko Vidačak, Dragan Marjanović, Vladica Lemić, Fuad Šašivarević, Almir Filipović, Ljubiša Vukelja, Boris Raspudić, Nemanja Vidaković, Joco Stokić, Slaviša Dugić, Srđan Grahovac
Pratite Mondo.ba na Facebooku, Instagramu i Twitteru. Aplikacija je dostupna za IOS i Android telefone.
Preuzimanje teksta, vijesti, fotografija i video snimaka dozvoljeno uz vidljivo navođenje izvora i linka ka MONDO portalu.