Iako radna sedmica u zemljama Evrope iznosi u prosjeku 40 časova, većina radnika u Republici Srpskoj radi i do 60 časova u sedmici.
U prilog tome govore i podaci Saveza sindikata RS, prema kojima zaposleni u javnom sektoru na poslu provode 40 časova sedmično, dok radnici kod privatnika u prosjeku rade između deset i 12 časova dnevno, te njihova radna sedmica traje blizu 60 časova.
"Kod privatnika se nerijetko dešavaju situacije da radnici moraju raditi i po 14 časova dnevno, a da im taj rad nije plaćen", kazala je za "Fokus" Božana Radošević, stručni saradnik za ekonomska pitanja u Savezu sindikata RS.
Ističe da problem prekovremenog rada u Srpskoj nije toliko izražen u društvenoj djelatnosti, kao što je to slučaj sa zaposlenima u privrednim i uslužnim djelatnostima, jer veliki broj njih radi vikendom i državnim praznicima na osnovu čega se procjenjuje da njihova radna sedmica traje i do 50 odnosno 70 časova sedmično.
"Prekovremeni rad je posebno izražen u sezonskom i terenskom poslu, tako da najduže rade zaposleni u građevinarstvu, poljoprivrednoj industriji i tekstilnoj, metalskoj industriji i drvnoj, te trgovinama i ugostiteljstvu", kazala je Radoševićeva i dodala da Savez sindikata RS svakodnevno sprovodi aktivnosti u vezi s kršenjem radničkih prava, između ostalog i prekovremenog rada.
Inspektori rada su za devet mjeseci ove godine izvršili 1.619 kontrola radnog vremena i u 346 slučajeva utvrdili povredu prava vezano za radno vrijeme. U svim slučajevima gdje su inspektori utvrdili nepravilnosti rješenjem su nalagali poslodavcu da iste otkloni u skladu sa zakonom i u zavisnosti od nivoa povrede propisa izdavali prekršajne naloge.
"U kontrolama su konstatovane razne nepravilnosti u vezi s organizacijom i raspodjelom radnog vremena. Na primjer, poslodavac nije u skladu sa zakonom izvršio preraspodjelu radnog vremena, noćni ili prekovremeni rad nije organizovan u skladu sa zakonom, a u većem broju slučajeva konstatovano je da poslodavci ne vode uredno evidenciju o dnevnoj prisutnosti radnika na radu", kazao je Čedo Risović, glavni republički inspektor rada i zaštite na radu i dodao da se u odnosu na prethodne godine stanje znatno poboljšalo, ali još uvijek nije na zadovoljavajućem nivou.
Zaposleni u tekstilnoj industriji u prosjeku rade osam sati dnevno, ukoliko količina posla ne zahtijeva drugačije.
"Dešava se da radnici moraju ostati duže na poslu od vremena koje je zakonom određeno, ali se to plaća, što je dozvoljeno Zakonom i kolektivnim ugovorom o radu. Koliko prekovremeni rad traje i na koji način se on konkretno reguliše, odnosno kojim novčanim iznosom zavisi od preduzeća do preduzeća", objasnio je Danko Ružičić, predsjednik Sindikata tekstila, kože i obuće RS. Sociolog Davor Vidaković ističe da poslodavcima, kada je prekovremeni rad u pitanju naruku ide "zid ćutanja" zaposlenih, odnosno to što oni zbog straha od gubitka posla ne smiju da prijave poslodavca.
"Zaposleni, dok su u radnom odnosu, krajnje su nekooperativni u odnosu na inspekciju rada, svojim izjavama štite poslodavca, a tek kasnije, nakon prestanka radnog odnosa, inspekciji rada iznose činjenice koje terete poslodavca zbog nepridržavanja zakonskih odredaba, odredaba opštih akata poslodavca i ugovora o radu", naglasio je Vidaković.
(MONDO)
