U svijetu se danas obilježava Svjetski dan Roma, s ciljem da se ukaže na probleme ove populacije.
Na današnji dan 1971. godine u Londonu je održan Prvi kongres Roma, kada je za romsku himnu proglašena pjesma "Đelem-đelem", a ustanovljena je i zastava sa točkom kao centralnim simbolom.
Ovaj kongres je po prvi put na jednom mjestu okupio intelektualce iz reda romskog naroda, koji su na tom skupu definisali svoj cilj - Stop rasizmu, diskriminaciji i egzilu i prvi put dali preporuke za organizovanje romskog naroda.
Na kongresu je i verifikovan naziv pripadnika ovog naroda - Romi, a dotadašnji nazivi označeni su kao nedostojni i uvredljivi. Održavanje Kongresa doprinijelo je povećanju uključenosti Roma u društveni život i podstaklo osude diskriminacije i rasizma nad pripadnicima ovog naroda.
Poslije prvog Kongresa Roma dolazi do porasta broja romskih nevladinih organizacija, klubova i kulturno-umjetničkih društava.
Romi, tradicionalno miroljubiv narod, potiču sa prostora današnje Indije. Nakon prvih znakova diskriminacije i progona napuštaju Indiju i u traganju za boljim uslovima života naseljavaju Evropu.
Dolazak Roma u Evropu prvi put je zabilježen na području Transilvanije (Rumunija) 1416. godine, dok se u hronici grada Forelija (Italija) spominju 1422. godine. Na prostorima BiH zvanično se spominju početkom 16. vijeka.
Prema zvaničnom popisu iz 1991. godine, u BiH živi oko 9.000 Roma, međutim romske nevladine organizacije, kojih je oko 40 u BiH, konstatovale su da je taj broj mnogo veći i procjenjuju da u BiH danas živi između 85.000 i 100.000 Roma.
Prema zvaničnom popisu iz 2002. godine u Srbiji živi oko 108.000 Roma. Prema nezvaničnim procjenama, u Srbiji živi oko 450.000 Roma. Više od polovine Roma u Srbiji živi u neformalnim naseljima, kojih prema procjenama ima oko 600, a više od sto na teritoriji Beograda.
U EU živi između 10 i 12 miliona Roma, koji su u mnogo lošijem socijalno-ekonomskom položaju u odnosu na prosječno stanovništvo.
Prema istraživanjima provedenima u šest zemalja članica, samo 42 odsto romske djece završava osnovnu školu, dok je evropski prosjek 97,5 odsto. Prema procjenama, samo deset odsto romske djece pohađa srednju školu. Nezaposlenost među Romima je najizraženija, a rezultat toga je da često žive u teškim uslovima, bez vode i struje. Očekivani životni vijek za Rome deset je godina kraći od evropskog prosjeka.
(Srna)
