Popis stanovništva u oktobru!

Ona je naglasila da su pripreme za taj veliki i izuzetno značajan posao već počele i da će Republički zavod za statistiku već u junu ove godine organizovati probni popis stanovništva kako bi na onom pravom popisu u oktobru sve besprekorno funkcionisalo.

"Da Bošnjaci nisu stalno pravili opstrukcije o popisu stanovništva, sve pripreme za taj veliki posao mogli smo lagano da završimo iako su kratki rokovi. Ovako smo sada prinuđeni da u Republičkom zavodu za statistiku radimo i po 20 časova dnevno da bismo sve to stigli da pripremimo i organizujemo. Ali uspjećemo", rekla je Radmila Čičković.

I zaista, već u startu nakon usvajanja zakona o popisu stanovništva i domaćinstava u Republici Srpskoj pa do njegovog stupanja na snagu nepotrebno je izgubljeno čak pet mjeseci i 11 dana.

Narodna skupština Republike Srpske je 1. juna prošle godine usvojila zakon o popisu stanovnika i domaćinstava u Republici Srpskoj. Međutim, taj zakon nije dobio "zeleno svjetlo" u Vijeću naroda, jer su bošnjački delegati zatražili od Ustavnog suda Republike Srpske zaštitu vitalnog nacionalnog interesa. Odlukom Ustavnog suda Republike Srpske iz oktobra prošle godine utvrđeno je da u ovom zakonu nije bilo povrede vitalnog nacionalnog interesa i on je stupio na snagu.

S obzirom na to dragocjeno izgubljeno vrijeme, ni teorijski nije bilo moguće da se završe sve neophodne pripreme da bi popis stanovništva bio održan od 1, do 15. aprila ove godine, kako je bilo predviđeno zakonom. To je značilo da se u parlamentarnu proceduru mora hitno uputiti zakon o izmjenama i dopunama prethodnog zakona o popisu stanovništva.

Izmijenjene su samo odredbe o rokovima za pripremu i provođenje popisa. Preciznije rečeno, u tim odredbama stoji da će Vlada Republike Srpske svojom odlukom utvrditi te rokove. Bošnjaci opet stavljaju veto i opet traže zaštitu vitalnog nacionalnog interesa. Prije desetak dana Vijeće za zaštitu vitalnog nacionalnog interesa Ustavnog suda Republike Srpske odbacilo je zahtjev Kluba Bošnjaka, tako da će narednih dana popis stanovništva u Republici Srpskoj biti ozakonjen ukazom predsjednika Republike Srpske.

Posebna je priča popis stanovništva na nivou BiH i usvajanje odgovarajućih zakonskih propisa kojim bi to bilo regulisalo. Zbog bošnjačkog mudrovanja, oni će valjda biti jedini u Evropi koji ove godine neće popisati svoje stanovništvo. Njihovi razlozi su sasvim prozirni i jasni. Rezultati popisa pokazali bi, između ostalog, ko je i gdje izvršio etničko čišćenje stanovništva.

Vidjelo bi se takođe i da je Bošnjaka manje nego 1991. godine, jer su mnogi negdje u inostranstvu uzeli državljanstvo, tako da bi im i po tom osnovu pripadao manji dio kolača vlasti u BiH. Popis stanovništva bi razobličio još mnogo toga, pa bi bošnjačkim političarima izbio sve adute sa kojim su do sada, izigravajući žrtvu u minulom ratu, manipulisali međunarodnom zajednicom.

To političarima u Sarajevu nikako ne ide u prilog. Nije, naravno, jasno kako visokom predstavniku međunarodne zajednice nije zasmetalo što će BiH biti jedina zemlja u Evropi koja ove godine najvjerovatnije neće organizovati popis stanovništva, a zasmetao mu je referendum na kojem bi se narod u Republici Srpskoj izjasnio da li je zadovoljan sa radom Suda i Tužilaštva BiH.

Sve to je, čini se, bila kap koja je prelila čašu kada su poslanici u Narodnoj skupštini Republike Srpske raspravljali o izmjenama i dopunama zakona o popisu stanovništva. Vjerovatno zbog toga su i usvojili zaključak u kojem je jasno rečeno da - ukoliko se do 1. septembra ove godine na nivou BiH ne usvoji zakon o popisu stanovništva - popis se mora provesti na teritoriji Republike Srpske do 1. novembra ove godine.

"Da bi se ispoštovao taj rok, mi smo već počeli intenzivne pripreme i sigurna sam da ćemo u oktobru ove godine moći da organizujemo popis stanovništva na teritoriji Republike Srpske. Već smo uradili i poslali na prevođenje na sve tri jezika i lektorisanje Metodologiju za organizaciju pripremu i provođenje popisa koja sadrži zakon o popisu stanovništva, opštu metodologiju i upustvo za popisivače.

Nije bilo lako napraviti tu metodologiju za ovako kratko vrijeme, jer je to cijela knjiga koja reguliše sve do najsitnijih detalja u organizaciji pripremi i provođenju popisa. Tu je, dakle, detaljno predviđeno ko i šta treba da uradi, kada i na koji način - da bi se precizno i na vrijeme završilo sve što je predviđeno popisom. Da bi se sav taj veliki posao mogao kvalitetno da uradi, neophodno je da se naprave još dvije metodologije i mnoštvo različitih upustava o realizaciji popisa" - navodi Radmila Čičković.

Ta druga metodologija jeste metodologija za izradu prostornih jedinica, koja podrazumijeva izradu i reviziju kartografske dokumentacije lokalnih zajednica i izradu adresnog sistema na tim područjima. Taj posao radi se zajedno sa Republičkom upravom za geodetske i imovinsko-pravne poslove. U finalnoj fazi je i treća metodologija za kontrolni popis i brojna upustva za realizaciju popisa.

U Republičkom zavodu za statistiku mnogo vremena su izgubili dok su kreirali i napravili i popisne obrasce. Da je to zaista tako govori i podatak da popisni list za lica sadrži čak 44 pitanja, uključujući naravno i ona o nacionalnoj pripadnosti, o kojim je bilo najviše rasprave u pripremi zakona na nivou BiH.

Brojna su pitanja i na obrascima za popis domaćinstava i stanova poljoprivrednih imanja i slično. U Zavodu za statistiku Republike Srpske sve su to, rekoše, uskladili sa međunarodnim standardima, tako da je to skoro već spremno za štampu.

Uz sve to, službenike u ovoj važnoj instituciji čeka još mnogo posla i u pripremi tenderske dokumentacije i provođenju tendera domaćih i međunarodnih za nabavku opreme, štamparske usluge.

Osim radnika Zavoda za statistiku Republike Srpske u pripreme ovogodišnjeg popisa u Republici Srpskoj uključena je i Republička geodetska uprava i lokalne zajednice. I njih očekuje još mnogo posla. Zavod za statistiku i Republička geodetska uprava su zajedničkim snagama već napravili upustvo za izradu adresnog sistema po opštinama i za ažuriranje kartografske dokumentacije.

Dogovoreno je da do kraja maja ove godine službenici Geodetske uprave i lokalnih zajednica pregledaju cijelu teritoriju Republike Srpske da bi na terenu uradili vjerodostojne skice statističkih popisnih krugova. Da bi se sve to uradilo, opštine moraju da imaju potpuno uređene adresne sisteme, dakle nazive ulica i trgova, kućne brojeve zgrada i stanova. Tek kada se završi taj posao i kada se ažurira kartografska dokumentacija, biće potpuno jasno koliko u kojem popisnom krugu ima domaćinstava. Na osnovu toga biće jasno koliko je potrebno popisivača, instruktora i kontrolora.

Prema nekim preliminarnim podacima, za provođenje ovogodišnjeg popisa stanovništva u Republici Srpskoj Zavod za statistiku moraće da angažuje više od osam hiljada popisivača i hiljadu instruktora. Za oktobarski popis stanovništva Republika Srpska moraće da obezbijedi više od 18 miliona maraka. Biće ovo prilika da se i Zavod za statistiku Republike Srpske opremi najsavremenijim tehičkim pomagalima - da ne bi, kao do sada, u tome zaostajao za Evropom i svijetom.

(Srna)