Vens-Ovenov mirovni plan za BiH je predviđao više kantona, pri čemu bi srpske teritorije bile razbijene na više nepovezanih oblasti.
Narodna skupština Republike Srpske odlučila je na Đurđevdan, 6. maja 1993. godine, da se o Vens-Ovenovom mirovnom planu za BiH izjasni narod na referendumu, što je bio uvod u odbijanje zahtjeva zapadnih sila da se ukine Republika Srpska i umjesto nje formiraju kantoni.
Na referendumu su stanovnici Srpske sa 96 odsto glasova odbacili taj plan, koji su njegovi tvorci 18. juna proglasili zvanično mrtvim.
U času kada je ovaj plan nametan Srbima u BiH, Vojska Republike Srpske kontrolisala je ogroman procenat teritorije BiH, a tadašnje muslimanske snage već su bile u sukobu sa HVO-om.
Srpsko rukovodstvo je insistiralo na Republici Srpskoj, proglašenoj još 9. januara 1992. godine.
Srbi su 1992. godine godine prihvatili Kutiljerov plan o podjeli BiH na tri nacionalna kantona u zamjenu za priznavanje spoljnih granica BiH, što je muslimanski lider Alija Izetbegović prihvatio, pa odbacio, čime je, prema svjedočenju samog Kutiljera, izazvao rat.
Naredni plan, Vens-Ovenov, predviđao je više kantona, pri čemu bi srpske teritorije bile razbijene na više nepovezanih oblasti, a od Republike Srpske ne bi ostalo ništa.
Pod pritiskom međunarodnih faktora i predsjednika Srbije Slobodana Miloševića, koji su prijetili svim vrstama sankcija, tadašnji predsjednik Republike Srpske Radovan Karadžić stavio je uslovni potpis, ali je insistirao da se o tome izjasni Narodna skupština, koja je taj plan odbacila.
Taj taktički politički potez, kao i kasnija odluka da se i narod izjasni o tom planu, doveli su do propasti ove međunarodne inicijative koju je odbacilo i muslimansko rukovodstvo na čelu sa Izetbegovićem.
Alija Izetbegović je odbijao sve planove, pa čak i one koji nisu predviđali Republiku Srpsku, navodno tražeći BiH bez ikakvih unutrašnjih granica, a zapravo želeći da rat potraje što duže kako bi se nacionalne zajednice sasvim razdvojile, a muslimani prihvatili otrodoksniji islam od onog koji su do tada ispovijedali.
Konačno odbijanje Vens-Ovenovog plana uslijedilo je na sjednici Skupštine Srpske na Jahorini 6. maja, kojoj su prisustvovali Slobodan Milošević i tadašnji premijer Grčke Konstantin Micotakis.
Prije glasanja, nakon 17 časova rada, poslanici su se na poziv predsjednika parlamenta Momčila Krajišnika odvojili da još jednom razmisle o ponudi, a onda je jednoglasno odbacili.
To je kasnije dovelo do sankcija koje je Milošević uveo Republici Srpskoj na Drini, a koje su nadgledali strani posmatrači, odnosno "plavi šljemovi".
Svaka naredna međunarodna inicijativa ili plan za mir u BiH predviđali su postojanje Republike Srpske i usvajali njeno postojanje, od kojih je Oven-Stoltenbergov plan Srpskoj davao 51 odsto teritorije BiH.
Dejtonski mirovni sporazum samo je usvojio već prije, u Ženevi postignute, principe ustavnog uređenja, koji su predviđali Republiku Srpsku kao konstitutivni dio BiH.
