Poziv Srbije Savjetu bezbjednosti UN da formira nezavisno tijelo za istragu o trgovini ljudskim organima zapadne zemlje su odbacile, a Rusija podržala.
Rojters je naveo da nesuglasice među zemljama članicama Savjeta bezbjednosti UN, povodom toga ko treba da sprovede istragu u vezi s navodima izvjestioca Savjeta Evrope Dika Martija, "odražavaju višegodišnju podijeljenost Savjeta povodom Kosova".
Ministar inostranih poslova Srbije Vuk Jeremić zatražio je u Njujorku od Savjeta bezbjednosti UN osnivanje "ad hok mehanizma" koji bi istražio navode o trgovini ljudskim organima na Kosovu, kao što je postupano u svim prethodnim slučajevima koji su se ticali ratnih zločina na Balkanu, bez obzira na porijeklo počinioca i njihovu političku ulogu.
Jeremić je istakao da je jedino kroz aktivnost Savjeta bezbjednosti moguće spriječiti duple standarde u rasvjetljavanju ovog slučaja.
"Da bi pravda bila ispunjena, neophodna je nezavisna istraga o navodima iz izvještaja. Takva istraga mora imati međunarodni mandat i mora biti u internacionalnom sastavu", rekao je Jeremić i istakao da se u tom procesu mora obezbjediti potpuna zaštita svjedoka.
Ambasador Rusije u UN Vitali Čurkin je pozdravio usvajanje rezolucuje u Parlamentarnoj skupštini SE koja poziva na sproveđenje istrage o ovom slučaju, što je i obaveza međunarodne zajednice.
Slažemo se sa argumentima ministra spoljnih poslova Srbije Vuka Jeremića da Savjet bezbjednosti UN uspostavi mehanizam za sveobuhvatnu i nezavisnu istragu, poručio je Čurkin.
On je naglasio važnost zaštite svjedoka u budućnoj istrazi, podsjećajući da su neki svjedoci zločina na Kosovu bili ubijani.
Zamjenica ambasadora SAD Rozmari di Karlo je naglasila da vlada u Vašingtonu sa punom ozbiljnošću prima navode iznijete u rezoluciju Parlamentarne skupštine UN.
Mi u potpunosti podržavamo sveobuhvatnu istragu koju će sprovesti Euleks, koji ima nadležnost da sprovodi istrage o ratnim zločinima, rekla je Di Karlo.
Ona je pozdravila namjere vlada u Prištini i Tirani da učestvuju u istrazi.
Ambasador Velika Britanije Mark Lajal Grant očekuje da će navodi u rezoluciji Parlamentarne skupštine SE biti tretirani ozbiljno.
Pozdravljamo odluku Euleksa da otvori preliminarnu istragu i javno iskazanu spremnost vlada Kosova i Albanije da u potpunosti sarađuju u istrazi, rekao je Grant.
On je istakao da Euleks ima mandat i autoritet da sprovede punu i nezavisnu istragu.
Grant je rekao da ne smatra da Savjet bezbjednosti UN ima mandat da istražuje navode iz Martijevog izvještaja.
I predstavnik njemačke smatra da bi istragu trebalo da vodi Euleks, dok je ambasador Gane u potpunosti podržao zahtjeve Srbije, kao i njen teritorijalni suverenitet i integritet.
Generalni sekretar UN Ban Ki Mun izjavio je da je UNMIK spreman da pruži svu potrebnu podršku u svakoj daljoj istrazi. Ban Ki Mun je podsjetio i da je ta organizacija još 2003. godine dala Haškom tribunalu sve informacije i nalaze u vezi sa tim tvrdnjama.
On je naveo da su svi pomenuti dosijei krajem 2008. i početkom 2009. godine preneseni na Euleks, koji je javno izrazio spremnost da razmotri svaku činjenicu koju bi specijalni izvjestilac mogao otkriti.
Izvještaj UN o Kosovu se prvi put našao pred Savjetom bezbjednosti u novom sastavu, u kome su sve zemlje iz takozvane grupe BRIK - Brazil, Rusija, Indija, Kina i Južna Afrika, od kojih nijedna nije priznala jednostrano proglašenu nezavisnost Kosova.
Predstavnici zapadnih zemalja su odbacili prijedlog Srbije, ocijenivši da Euleks, koji već vodi preliminarnu istragu, može da obavi taj posao, što Beograd osporava, prenijela je britanska agencija i dodala da je zahtjev šefa srpske diplomatije Vuka Jeremića podržala "srpska saveznica Rusija".
Rojters je napomenuo da SAD i Velika Britanija, kao stalne članice SB, imaju pravo veta i mogu da blokiraju eventualnu istragu UN.
Rojters, kao i AP i AFP, podsjećaju da je Marti u izvještaju imenovao kosovskog premijera Hašima Tačija i njegove bliske saradnike iz Oslobodilačke vojske Kosova kao organizatore ilegalne trgovine ljudskim organima, oružjem i drogom.
Martijev izvještaj je u decembru usvojila Parlamentarna skupština Savjeta Evrope, a Tači, koji je u decembru osvojio najviše glasova na prvim parlamentarnim izborima od proglašenja nezavisnosti Kosova, odbacio je optužbe švajcarskog senatora i zaprijetio da će ga tužiti zbog klevete, navele su agencije.
Zapadne agencije podsjećaju da je jednostrano proglašenu nezavisnost Kosova priznalo 75 država, što je značajno manje od polovine ukupnog broja zemalja članica svjetske organizacije.
Šef Misije UN na Kosovu (UNMIK) Lamberto Zanijer ocijenio je na sjednici Savjeta bezbjednosti da izvještaj izvjestioca Savjeta Evrope Dika Martija o trgovini ljudskim organima na Kosovu treba ozbiljno uzeti u obzir i preduzeti opsežnu istragu.
Na sjednici Savjeta bezbjednosti, na kojoj je razmatran redovan izvještaj o Kosovu koji se odnosi na period od 19. oktobra prošle do 15. januara ove godine, Zanijer je pozvao Dika Martija da što prije dostavi sve raspoložive dokaze Euleksu kao nadležnom tijelu za pokretanje preliminarne istrage, i ukazao na nužnost zaštite svjedoka.
Zanijer je rekao da su mu zvaničnici Euleksa prenijeli da su spremni da preuzmu punu odgovornost koja im je dodijeljena u tom slučaju.
(agencije/MONDO)
