Navršava se 30 godina od Oluje, operacije u kojoj je proterano stotine hiljada Srba, a više stotina je ubijeno.
Na današnji dan prije tačno 30 godina, 4. avgusta 1995. godine, počela je operacija "Oluja" - vojna akcija hrvatskih snaga u kojoj je u svega nekoliko dana slomljena Republika Srpska Krajina, a više od 200.000 Srba izbjeglo je iz svojih domova u Hrvatskoj. Ova akcija, koju zvanični Zagreb slavi kao dan pobjede, u kolektivnom sjećanju Srba ostala je zabilježena kao dan egzodusa, stradanja i bola.
Operacija je počela rano ujutru 4. avgusta, snažnim artiljerijskim udarima i brzim napredovanjem hrvatske vojske. Već 5. avgusta pao je Knin.
Hiljade ljudi, u koloni dugoj više desetina kilometara, uputile su se ka Bosni i Srbiji. Mnogi su bježali pješice, sa stvarima natovarenim na traktore, uz djecu i starce, u nadi da će se uskoro vratiti. Za mnoge od njih, povratak se nikada nije dogodio.
Stradali, nestali, raseljeni
Prema procjenama, tokom operacije i nakon nje poginulo je više stotina civila srpske nacionalnosti. Mnogi se i dalje vode kao nestali. U narednim mesecima i godinama, stotine hiljada Srba trajno su izgubile sve - imovinu, zemlju, kuće, i ono najvažnije - pravo da se vrate.
U Srbiji su tada formirani brojni izbeglički centri, a dio izbjeglih je uspio da se integriše, dok su mnogi ostali na margini društva.
U Hrvatskoj se 5. avgust slavi kao "Dan pobede i domovinske zahvalnosti", dok je u Srbiji i Republici Srpskoj 4. avgust Dan sjećanja na stradale i prognane Srbe.
Za zločine počinjene tokom i nakon operacije "Oluja" vođeni su postupci pred Haškim tribunalom. Generali Ante Gotovina i Mladen Markač su prvobitno osuđeni, ali su pravosnažnom presudom oslobođeni. Ova odluka izazvala je ogorčenje među Srbima i dodatno produbila jaz u percepciji pravde.
