Drvena Dispilio pločica na kojoj su bile ispisane oznake, koje možda predstavljaju pisani tekst, otkrivena je tokom iskopavanja neolitskog naselja u sjevernoj Grčkoj. Pločica je datovana prije oko 7.300 godina. Vjeruje se da natpis na pločici može biti najstariji pisani
Drevno neolitsko naselje, u blizini modernog sela Dispilio na jezeru Kastorija u prefekturi Kastorija, otkriveno je 1932. godine zbog niskog vodostaja jezera tokom zime.
Arheološka istraživanja su pružila dokaze da se lokalitet kontinuirano koristio od ranog neolita (oko 6.000. g. pne) do kasnog halkolita (oko 1.200. g. pne, mikenski period).
Pločica bi bila 2.000 godina starija od glinenih pločica ispisanih klinastim pismom iz sumerskog perioda i 4.000 godina starija od kritsko-mikenskih linearnih pisama A i B. Ukoliko se pokaže da se tu zaista radi o pisanom tekstu.
Potom je početkom 2000-tih otkrivena još jedna drvena pločica sa sličnim "natpisom", što je dodatno pojačalo sumnje.
Drvena pločica sa simbolima
Dispilio pločica je bila jedan od mnogih artefakata pronađenih u tom području. Međutim, značaj pločice leži u činjenici da je na njoj uklesan nepoznat "pisani tekst" koji seže više od 5.260 godina prije nove ere.
Osim toga, glinene pločice i grnčarske posude otkrivene na lokalitetu imale su slično urezane simbole, piše u studiji iz 2014.
The Dispilio Tablet and the Real Origins of Writinghttps://t.co/Y7Dgn0koEs
— Ancient Origins (@ancientorigins)April 12, 2023
Pločica je napravljena od kedrovog drveta (Cedrus sp.) skoro četvorougaonog oblika dimenzija 23 × 19,2 × 2 cm. Na njoj su primjećeni tragovi vatre. Ona je pronađena tokom iskopavanja u julu 1993. godine u probnom rovu u vodi veoma blizu obale jezera. Na cijelom području postoje arheološki nalazi i tragovi antropogenog delovanja u vodi. Sonda za iskopavanje je bila uokvirena drvenim daskama i voda je kontinuirano ispumpavana. Kada je blato postepeno uklonjeno, drvena pločica se pojavila kako pluta na površini vode.
Na površini artefakta, koja je okarakterisana kao prednja strana, može se razlikovati do 10 redova linearnih vertikalnih i horizontalnih uklesanih "znakova". Slični uklesani znaci mogu se vidjeti i na gornjoj tankoj strani pločice. Znaci i drevni predmet su sačuvani zbog uslova sredine u kojoj nije bilo kiseonika. Međutim, tokom procesa sušenja došlo je do njenog oštećenja i djelimičnog propadanja.
Potencijalno najstariji pisani tekst
Kada je 2004. godine objavljeno otkriće prve pločice, prof. Hourmouziadis je tvrdio da se tekst sa oznakama ne može lako publikovati. "Zato što bi na kraju promijenio trenutnu istorijsku pozadinu u vezi sa porijeklom pisanja i artikulisanog govora prikazanog slovima umjesto ideograma u granicama starogrčkog svijeta i šire, evropskog".
Prema profesoru praistorijske arheologije "oznake sugerišu da trenutna teorija koja predlaže da su stari Grci dobili svoje pismo od drevnih civilizacija Bliskog istoka (Vavilonci, Sumeri i Feničani itd.) ne usijpeva da zatvori istorijsku prazninu od oko 4.000 godina".
Trenutno prihvaćena istorijska teorija, koja se predaje širom svijeta, ukazuje da su stari Grci naučili pisati oko 800. godine pne od Feničana.
(Blic/Sve o arheologiji)