U Srbiji su izuzetno važni, ali ima li ih u Srpskoj? Oni koji imaju šta da kažu - ćute, neki su potkupljeni, drugi samo razočarani, treći misle da nije njihovo da se miješaju u politiku. Otuda su stranke prinuđene da ih "uvoze".
U nedjelju će u Beogradu biti održani izbori, a mediji i cjelokupna javnost u Srbiji već danima bruje o listi 1158 javnih ličnosti koji su svojim potpisima podržali listu "Aleksandar Vučić - Zato što volimo Beograd".
Na spisku su javne osobe iz svih društvenih sfera, od univerzitetskih profesora preko umjetnika do sportista i estradnih zvijezda. Sporadično se čuju glasovi da su pojedini potpisi falsifikovani, da su neke lilčnosti bez svog znanja ubačene na listu, navijači Partizana traže ko je iz njhovog tabora podržao osvjedočenog navijača Crvene zvezde Vučića i slično…
Nije prvi put da javne ličnosti otvoreno podržavaju neku od strana na izborima u Srbiji. Na prošlim predsjedničkim izborima bio je vidljiv prilično aktivan angažman osoba iz javnog života pa su Sašu Jankovića, na primjer, podržali glumci Nikola Kojo i Nikola Đuričko dok je njihov kolega Lazar Ristovski otvoreno stao uz Vučića, a čak se pojavio i u onoj čuvenoj “Ćirilici” u kojoj je aktuelni predsjednik Srbije gostovao sa roditeljima i predsjednikom Srpske Miloradom Dodikom.
Ono što se dešava u Beogradu otvara pitanje da li je takva vrsta podrške moguća i u Republici Srpskoj, odnosno da li sa ove strane Drine uopšte postoje javne ličnosti od čije bi podrške mogao da zavisi nečiji izborni rezultat.
Predsjednik Dodik prije nekoliko dana najavio je formiranje patriotskog bloka u RS u koji bi, kako je rekao, ušle političke partije, nevladine organizacije i “ugledni pojedinci”.
Dodik još nije otkrio na koje pojedince misli, ali ako u taj blok uspije da okupi više od jednog pojedinca, onda će napraviti veliki pomak u odnosu na prethodne izborne kampanje kada mu je, iz redova naširoko poznatih javnih ličnosti, podršku otvoreno i bez uvijanja pružao samo Emir Kusturica.
“Glasajte za Dodika, moju dragu Željku Cvijanović i SNSD jer samo oni mogu da vam očuvaju slobodu u kojoj volimo da živimo. Udruženoj opoziciji pomažu propagandnim materijalima među kojima se ističe video-klip sa ženom koja stoji u poplavljenom području, a oni pišu glasaj. To je, sve, navodno sa željom da se okrenemo ekonomiji a ne da spominjemo ponos i tradiciju. Šta je ekonomija bez politike. Ništa drugo nego preduzeće. Ali ne može ni preduzeće bez politike! Eto šta oni hoće - žele da naprave loše preduzeće od Srpske”, poručivao je Kusturica na predizbornom skupu SNSD-a početkom oktobra 2014. godine u Trebinju.
Pojedinci iz političkih partija u Srpskoj neformalno vole da kažu da nemaju namjeru da troše energiju na pribavljanje podrške javnih ličnosti jer u Srpskoj takvih ličnosti čija riječ može da odjekne - praktično i nema. Oni koji imaju šta da kažu uglavnom ćute, neki su potkupljeni, drugi samo razočarani, treći misle da nije njihovo da se miješaju u politiku. Otuda ne čudi što se glavne estradne zvijezde u kampanji “uvoze” iz Srbije. Ceca Ražnatović je pjevala na jednom SNSD-ovom završnom mitingu u Banjaluci, a more lokalno poznatih muzičara veoma često pod šatorima i uz pečenje, otvoreno, uz taktove krajiškog ili romanijskog melosa, podržava Dodika.
"BIJELO DUGME" VS. TURBO-FOLK
Aktuelna opozicija u Srpskoj dosad je uglavnom ignorisala estradu, a istovremeno nije uspjela da okupi neki širi front u koji bi ušli glumci, pisci, sportisti ili intelektualci. Naprotiv, i u tom bloku sada idu linijom manjeg otpora pa se šef SDS-a Vukota Govedarica na svadbama prihvata mikrofona i zapjeva nešto od “Bijelog dugmeta”. Dodik je, pak, i dalje vjeran narodnjacima, a ponekad i klasičnom turbo-folku.
U SNSD-u ne žele da otkrivaju koji istaknuti pojedinci će da pristupe patriotskom bloku. Portparol stranke Radovan Kovačević kaže za Mondo da je veliki broj stranaka, organizacija i istaknutih pojedinaca zainteresovan za ulazak u ovaj blok. Ne otkriva o kojim pojedincima je riječ, ali napominje da su u pitanju osobe iz “svih oblasti”. Dodaje i da bi među nestranačkim ličnostima koje su svojevremeno podržale SNSD i koalicione partnere na mitingu “Srcem za Srpsku” trebalo tražiti dio pojedinaca koji će dati podršku ovom bloku. Podsjetimo, na tom mitingu bio je i Darko Mladić, sin generala Ratka Mladića. Mladića su neki mediji juče promovisali kao mogućeg kandidata SNSD-a za predsjednika Srpske.
“Patriotski blok će biti otvoren i u njega će biti dobrodošli svi oni koji žele dobro Republici Srpskoj i teže njenom jačanju i razvoju. Ono što sada mogu reći i što je jako bitno jeste da su programske odrednice i platforma ovog bloka trenutno u završnoj fazi. Potpuno razumijem da je javnosti najzanimljivija tema sastav tog bloka, ali smo mi jednako zainteresovani i za suštinu oko koje ćemo se okupljati, a koja je u najširem smislu očuvanje Republike Srpske i Dejtonskog sporazuma”, ističe Kovačević.
Jedna od istaknutih javnih ličnosti koja je 2014. godine podržala Savez za promjene u određenom smislu bio je i glumac i reditelj Nikola Pejaković. Mediji su prije četiri godine prenosili njegovu izjavu u kojoj objasnio da nije pristupio SZP-u, ali da ga podržava.
“Podržavaću svako udruženje, savez, partiju, stranku ili pojedinca koji misli i traži promjene u ovom korumpiranom i raspadnutom društvu. Moju podršku imaju dok god žele promjene ili, kad budu u situaciji, pokrenu te suštinske i sveobuhvatne izmjene sistema", prenijeli su mediji Pejakovićevu izjavu.
IKEBANE ILI (NE)PATRIOTE
Profesor sa Fakulteta političkih nauka Đorđe Vuković kaže za Mondo da Srpska nema javnost poput Srbije iz koje bi mogla da regrutuje toliki broj javnih ličnosti, različitih poziva i zanimanja, koje bi mogle da se koriste u predizbornoj kampanji.
“Sudeći prema aktuelnom primjeru iz beogradskih izbora, kao da je u pitanju nadmetanje brojkama, a ne ugledima i uticajima, još manje dometima i kompetencijama. Sataraš od univerzitetskih profesora, ljekara, glumaca, pjevača, sportista i starleta, u kojem birači lakše prepoznaju tetoviranog košarkaša ili plastičnu pjevaljku od naučnika koji je vrstan teoretičar filozofije ili specijaliste za torokalnu hirurgiju, treba da posluži nekom vođi, partiji ili koaliciji kao dekor, bilbord, manifestacija podrške. Ne želim da kažem kako tzv. javne ličnosti ne bi trebalo da se uključuju u politički život, već da ukažem koliko je besmisleno izjednačavati ih i posmatrati ih kao jedinstvenu cjelinu”, ističe Vuković.
Dodaje da su neki tu isključivo zbog lične koristi, o čemu svjedoče i njihovi raniji angažmani, a drugi su zapravo anonimusi za širu publiku i vjerovatno im sada prvi i posljednji put ime izlazi u novinama, a slika na bilbordu.
“Ljudi sa dignitetom, slobodoumni i dokazani u svojim profesijama, mogu i trebalo bi da učestvuju u oblikovanju političke kulture u državi, bez obzira da li su članovi partija, simpatizeri ili plaćenici, ali pod uslovom da je javnost dovoljno politički i medijski pismena i informisana, da umije razabrati poruku, načelo, istinski angažman od propagandnog trika. Kada je u pitanju Republika Srpska, ne bi trebalo trošiti riječi da imamo oskudicu javnih ličnosti izvan partija. Ona šačica glumaca, pisaca, sportista ili profesora koji se javno oglašavaju o političkim temama niti imaju dovoljno prostora u medijima, niti ih široke mase uzimaju za uticajne, a političke elite ih, ako im nisu lojalne, ignorišu ili čak kleveću”, kaže Vuković.
Najavu osnivanja patriotskog bloka u kojem bi, po dosadašnjim najavama, između ostalih, trebalo da uđu i istaknuti pojedinci, Vuković vidi kao neumjesno jer pojačava unutrašnje razdore u ionako podijeljenom društvu.
“Dakle, ako se ne opredijele da podrže jednu političku opciju, javne ličnosti bi trebalo da ponesu etikete nepatriota, izdajnika, šta već ne. Opet, oni koji stanu uz taj blok biće proglašeni za ikebane i sluge režima. Šizofrena situacija”, zaključuje Vuković.
