Baltik se oprostio od ruske struje.
Baltičke zemlje su decenijama planirale kako da se odvoje od električne mreže iz sovjetskog doba koju su koristile Rusija i Belorusija, a rat u Ukrajini je ubrzao taj proces.
Estonija, Letonija i Litvanija saopštile su da su se uspješno priključile na evropsku električnu mrežu, dan nakon što su se isključile iz ruske.
Povezivanje na evropsku mrežu dodatno će integrisati tri zemlje sa Evropskom unijom i ojačati sigurnost njihovih elektroenergetskih sistema.
"Uspjeli smo!", napisao je na platformi Iks letonski predsjednik Edgars Rinkevič.
Mreža uspostavljena 1950-ih
Tri zemlje su se u subotu ujutro isključile iz IPS/UPS mreže, uspostavljene 1950-ih. Sto metara od granice sa Rusijom presječeni su kablovi koji ih povezuju sa tom zemljom, a njihovi dijelovi su podeljeni masi kao suveniri.
Visoka predstavnica EU za spoljnu politiku i bezbjednost Kaja Kalas, koja je i sama Estonka, ranije ove nedjelje proglasila je odvajanje od sovjetske mreže "pobjedom slobode i evropskog jedinstva".
Baltički region je u pripravnosti nakon kvarova na brojnim podmorskim energetskim, telekomunikacionim ili gasnim vezama u regionu. Vjeruje se da iza nekih od njih stoji Rusija, iako Moskva to poriče.
Poljska i baltičke države poslale su mornaricu, elitne policijske snage i helikoptere na lice mesta nakon što je u decembru oštećen podmorski kabl za napajanje između Finske i Estonije.
Litvanska vojska je započela radove koji će zaštititi kopnenu vezu sa Poljskom. Analitičari upozoravaju da bi dalje oštećenje energetskog sistema podiglo cijene energenata u regionu na nivoe koji su zabilježeni na Baltiku na početku ruske invazije.
Mreža IPS/UPS bila je posljednja veza Rusije sa tri zemlje, nezavisne nakon raspada Sovjetskog Saveza ranih 1990-ih, članicama Evropske unije i NATO-a od 2004. godine.
Proces razdvajanja trajao godinama
Litvanija, Letonija i Estonija prestale su da kupuju struju od Rusije nakon invazije, ali su se i dalje oslanjale na rusku mrežu za kontrolu frekvencije i stabilnost snabdijevanja.
Proces razdvajanja je trajao godinama zbog brojnih tehnoloških i finansijskih problema i potrebe da se u međuvremenu diversifikuje snabdijevanje, posebno preko podmorskih kablova, piše agencija Frans pres.
Za Rusiju, razdvajanje znači da njena eksklava Kalinjingrad, koja se nalazi između Litvanije, Poljske i Baltičkog mora, ostaje odsječena od glavne ruske mreže, ostavljajući joj da održava sopstveni sistem električne energije.
Baltičke zemlje su od 2018. potrošile skoro 1,6 milijardi evra na nadogradnju mreža, a Moskva je uložila milijardu dolara u izgradnju nekoliko gasnih elektrana u Kalinjingradu.
(EUpravo zato/Poslovni)
