Proizvođači iz BiH ponovo od danas mogu da koriste trgovinske povlastice, takozvane autonomne trgovinske mjere, za određene poljoprivredne proizvode, uključujući voće i povrće, saopšteno je iz Delegacije EU u BiH.
U saopštenju se pojašnjava da to znači da će proizvođači iz BiH moći izvoziti te proizvode u EU bez ikakvih posebnih carina, što ih čini konkurentnijim na tržištu EU.
Ovo je rezultat privremene primjene od danas Protokola o prilagođavanju Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju (SSP) između EU i BiH kojim se uzima u obzir pristupanje Hrvatske EU, a koji je potpisan 15. decembra 2016. godine u Briselu.
EU pruža poseban i neograničen bescarinski pristup tržištu EU za gotovo sve poljoprivredne i prerađene prehrambene proizvode porijeklom iz zemalja zapadnog Balkana. Između 2000. i 2015. godine, BiH i ostale zemlje zapadnog Balkana imale su koristi od ovih "autonomnih trgovinskih mjera", navodi se u saopštenju.
Ove mjere omogućuju izvoznicima iz BiH da budu izuzeti od određenih carina EU na uvoz svježeg voća i povrća koje su povezane sa takozvanim sistemom ulaznih cijena, što će doprinijeti značajnoj ekonomskoj dobiti za poljoprivredni sektor zemlje, jer ekonomski subjekti dobijaju privilegovan pristup tržištu EU.
Sistem ulaznih cijena ima za cilj stabilizaciju tržišta EU tako što sprečava da visina cijena u zemljama koje nisu članice EU utiče na cijene unutar EU.
Ove posebne trgovinske mjere koje ukidaju sistem ulaznih cijena su bile produžene do 31. decembra 2020. godine Uredbom Evropskog parlamenta i Savjeta od 16. decembra 2015. godine.
Istom uredbom je svojevremeno suspendovana i primjena autonomnih trgovinskih mjera koje se tiču BiH od 1. januara 2016. godine, zbog tadašnjeg nepostizanja dogovora između EU i BiH o prilagođavanju SSP-a. Protokol o prilagođavanju SSP-a potpisale su dvije strane 15. decembra 2016. i privremeno se primjenjuje od 1. februara 2017. godine, te se čeka na ratifikaciju od EU i BiH.
Poljoprivrednici ne dijele optimizam
Međutim, poljoprivrednici u BiH, nisu baš optimistični. Iz Privredne komore RS saopšteno je da će SSP nanijeti veliku štetu poljoprivrednicima i prehrambenoj industriji. U novonastaloj situaciji, smatraju u Komori, neophodno je dodatne snage usmjeriti na podizanje svijesti domaćih potrošača o značaju kupovine domaćih proizvoda, te uspostaviti bolji nadzor nad tržištem.
"S tim u vezi, potrebno je cjelokupnu proizvodnju i u Republici Srpskoj i u Federaciji BiH tretirati kao domaću, jer plasman proizvoda na cijelo tržište BiH, koje ima skoro četiri miliona stanovnika, nije zanemarivo. Na taj način, djelimično bi gubici, koje će primjenom adaptiranog SSP-a pretrpjeti domaća privreda, bili smanjeni", tvrde u Privrednoj komori Srpske.
Prepostavlja se da će najveći udar pretrpiti mljekari i proizvođači mlijeka u BiH.