Međunarodni tim klimatologa otkrio je da je prašina koja je 2022. godine stigla u Evropu iz Sahare sadržala radioaktivne izotope. Kako se tvrdi, njen izvor nisu bile francuske nuklearne probe iz 1960-ih, već najvjerovatnije nuklearni testovi koje su sproveli SAD i SSSR.
Ovo otkriće objavljeno je u naučnom časopisu "Science Advances" i baca novo svjetlo na rasprostranjenost radioaktivnog zagađenja iz prošlosti.
Tokom 1960-ih, Francuska je izvela 17 nuklearnih proba u alžirskoj Sahari, u regionu Regan, što je izazvalo zabrinutost zbog potencijalne izloženosti hiljada ljudi radijaciji. Međutim, istraživanje je pokazalo da radioaktivni izotopi pronađeni u prašini koja je stigla u Evropu 2022. godine imaju drugačiji "potpis".
Naučnici su analizirali 53 uzorka prašine prikupljena na različitim lokacijama širom Evrope. Rezultati su pokazali prisustvo radioaktivnih izotopa, ali u količinama koje ne predstavljaju opasnost po ljudsko zdravlje, prema standardima Evropske unije. Ono što je bilo iznenađujuće, bili su odnosi izotopa plutonijuma.
Ovi odnosi, naime, nisu odgovarali onima karakterističnim za francuske nuklearne bombe. Umjesto toga, prosječna vrijednost od 0,187 mnogo je više odgovarala "potpisu" nuklearnih proba koje su izveli SAD i SSSR 1950-ih i 1960-ih godina.
Ni SAD ni SSSR nisu vršili nuklearne probe u Sahari. Međutim, njihove probe, izvedene na drugim lokacijama, bile su znatno snažnije od francuskih. Eksplozije su bile toliko jake da su radioaktivne čestice bile izbačene u gornje slojeve atmosfere i raznošene hiljadama kilometara, stižući i do Sahare.
Ovo istraživanje pokazuje da je radioaktivno zagađenje iz prošlosti, uključujući i ono nastalo nuklearnim probama, imalo globalni doseg i da njegovi tragovi mogu biti pronađeni i danas, decenijama kasnije.
Iako nivoi radijacije u prašini iz 2022. nisu bili opasni, ovo otkriće podsjeća na dugoročne posljedice nuklearnih testova i važnost praćenja i razumijevanja njihovog uticaja na životnu sredinu.
(Mondo)
