Najveći diktatori novije istorije

Ipak, novija istorija bilježi plejadu vladara koji su sistematski kršili ljudska prava i ostali zapamćeni po nezamislivoj brutalnosti. Nažalost, neki od njih su do nedavno bili na vlasti, a neki su još živi.

Adolf Hitler (1889-1945)

Ovaj čovjek, čija je moć počela da raste tridesetih godina prošlog vijeka, odgovoran je za neke od najvećih užasa u istoriji ljudskog društva. Pod njegovom komandom eliminisano je 11 miliona ljudi, od kojih su šest miliona bili Jevreji. Njegova ekspanzionisitička politika dovela je do Drugog svjetskog rata u kome je život izgubilo između 50 i 70 miliona ljudi. Hitler je sam okončao svoj život izvršivši samoubistvo 30. aprila 1945, kako ne bi pao u ruke vojnika Crvene armije koji su ušli u Berlin.

Josif Visarionovič Staljin (1878 – 1953)

Rodom Gruzijac, ovaj sovjetski lider na vlast je došao poslije Lenjinove smrti 1924. godine. Saveznik SAD i Velike Britanije u ratu protiv nacističke Njemačke važio je za paranoičnog vladara koji se brutalno razračunavao sa političkim neistomišljenicima i mogućim političkim konkurentima.

Prema nekim podacima pod Staljinom je stradalo između 14 i 20 miliona ljudi. Većina njih je umrla u gulazima, ili je ubijena tokom velikih čistki tridesetih godina 20. vijeka. Za vrijeme Staljinove vladavine milioni ljudi su deportovani ili su bili primorani da napuste zemlju i žive u egzilu.

Pol Pot (1925 – 1998)

Lider Crvenih Kmera zaveo je diktaturu u Kambodži koja je trajala od 1975 do 1979. godine. Smatra se odgovornim za jedan od najvećih genocida u novijoj ljudskoj istoriji. Tokom njegove krvave vladavine Kambodžom oko milion ljudi je umrlo od gladi, u zatvorima, radnim logorima ili je ubijeno. Pod njegovom vlašću stradala je četvrtina kambodžanskog stanovništva. Kada je izgubio rat protiv Vijetnama 1979. beži sa sledbenicima u džunglu na granici s Tajlandom, gdje je i umro, ili je otrovan 1998. godine.

Idi Amin (1925 – 2003)

Idi Amin, treći predsjednik Ugande smatra se odgovornim za smrt oko 250.000 ljudi. Njegovu vladavinu obilježavaju etnički sukobi, likvidacije bez sudskih procesa, tortura i visok nivo korupcije.

Vladao je Ugandom od 1972. do 1979. godine, kada je pobjegao iz zemlje pred invazijom Tanzanije sa kojom je ušao u rat godinu ranije. Utočište mu je pružila Libija, a potom Saudijska Arabija, gdje je i umro 2003. godine.

Augusto Pinoče (1915 – 2006)

Diktator koji je na vlast došao vojnim udarom 1973. godine i vladao Čileom skoro dvije decenije. Samo u prve tri godine njegove vladavine uhapšeno je više od 100.000 ljudi. Čileanci su Pinočea svrgnuli s vlasti plebiscitom 1990. godine.

Pinoče se s početkom 21. veka našao i pred licem pravde zbog počinjenih zločina, ali su sudije procijenile da mentalno nije u stanju da učestvuje u procesu.

Pinoče je preminuo 3. decembra 2006. godine od srčanog udara, okružen porodicom.

Fransoa Divalije, zvani Papa Dok (1907 – 1971)

Haićanski diktator vladao je najsiromašnijom američkom državom od 1957. do smrti 1971. godine. Tokom njegovog terora oko 30.000 Haićana pobijeno je, dok je veći dio obrazovanog stanovništva izbjegao u inostranstvo. I posle smrti, njegova politika terora nastavila je da živi, jer ga je na predsjedničkom mjestu nasljedio sin – Žan Klod Divalije (Bejbi Dok) koji je terorisao Haiti do 1986. godine, kada je svrgnut u narodnoj pobuni. Od tada je živio u Francuskoj u egzilu, da bi se u zemlju vratio godinu dana poslije stravičnog zemljotresa na Haitiju. Od tada se povlači po sudovima i brani od optužbi za korupciju, krađu državnih fondova i druge malverzacije.

Francisko Franko (1892 – 1975)

Ovaj španski diktator dočepao se vlasti 1939. godine u Španskom građanskom ratu da bi državom vladao sve do smrti 1975. godine. Za vrijeme njegove diktature sprovođena je represija nad disidentima koji su hapšeni i slani u radne kampove, osuđivani na dugogodišnju robiju, koja je nerijetko uključivala i prinudni rad, pa i egzekuciju. Tokom šezdesetih i sedamdesetih godina prošlog vijeka Frankov režim postaje nešto liberalniji, ali će Španija postati demokratska država tek poslije njegove smrti .

Sadam Husein (1937 – 2006)

Irački diktator koji je na vlast došao 1979. godine smatra se odgovornim za smrt između pola miliona i milion ljudi. Njaviše su stradali Kurdi kojih je za vrijeme njegove vladavine pobijeno između 70 i 300.000 .

Husein je svrgnut s vlasti invazijom združenih snaga SAD i Velike Britanije na Irak 2003. godine. Suđeno mu je, a 2006. godine proglašen je krivim za smrt 148 šita stradalih ranih osamdesetih godina XX veka, zbog čega je osuđen na smrt. Obješen je 30. decembra 2006. godine.

Čarls Tejlor (1948 - )

Bivši predsjednik Liberije na vlast je došao 1997. godine. Odgovoran je za kršenje ljudskih prava, ratne zločine i zločine protiv čovječnosti u građanskom ratu u susjednom Sjera Leoneu i svojoj zemlji tokom Drugog liberijskog građanskog rata koji je trajao od 1999. do 2003. godine. Njemu je u Hagu, u Tribunalu za ratne zločine u Sjera Leoneu, prošle godine izrečena kazna od 50 godina zatvora, čime je postao prvi bivši predsjednik neke države koji je osuđen za ratne zločine i zločine protiv čovječnosti pred međunarodnim sudom.

Mengistu Hajle Mariam (1937 - )

Ovaj vojni diktator mučio je Etiopljane. Komunističkim vojnim udarom svrgava monarhiju i dolazi na vlast 1974. godine. Tokom sedamdesetih godina sprovodi zločinačku kampanju koja je u istoriji zabeležena pod nazivom Etiopski crveni teror, tokom koje je ubijeno oko 500.000 ljudi. Mengistu je pobjegao u Zimbabve 1991. godine, a u domovini mu je, u odsustvu, izrečena smrtna kazna za genocid 2006. godine. Mengistu i dan danas mirno živi u Zimbabveu, gdje je prije tri godine objavio i memoare.

(MONDO)