Vitalij Ginzburg, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 2003. godine, preminuo je u 93. godini života nakon duge bolesti.
Ruski fizičar Vitalij Ginzburg, jedan od tvoraca sovjetske atomske bombe i dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 2003. godine, preminuo je sinoć u Moskvi u 93. godini života, nakon duge bolesti.
Ginzburg je rođen 4. oktobra 1916. godine u jevrejskoj porodici u Moskvi, a preživio je Staljinove čistke zahvaljujući radu na projektu ruske atomske bombe.
Nobelovu nagradu dobio je za rad na superprovodnicima, materijalima koji omogućavaju prolaz električne energije bez otpora na veoma niskim temperaturama. Nagradu je 2003. godine podijelio sa Amerikancem Entonijem Legetom i Amerikance ruskog porijekla Aleksejem Abrikosovim.
Diplomirao je fiziku na državnom Univerzitetu u Moskvi 1938. godine, gdje je 1942. godine odbranio doktorsku disertaciju a bio je na čelu takozvane Grupe Teorija na Institutu za fiziku "Lebedev" u Moskvi.
Karijera Ginzburga kao sovjetskog naučnika skoro je okončana kada se drugi put oženio ženom koja je 1944. godine osuđena na tri godine logora zbog navodnog planiranja ubistva Staljina. U to vrijeme antisemitizam je cvjetao u Rusiji i napad na Ginzburga bio je posebno jak.
"Mogu samo da nagađam kakva me je sudbina čekala u to vrijeme u toj situaciji. Mislim da bih platio visoku cijenu da me nije spasila hidrogenska bomba", napisao je kasnije Ginzburg u svom autobiografskom članku povodom dodjele Nobelove nagrade.
Ginzburg je na atomskoj bombi radio zajedno sa sovjetskim fizičarem Adrejem Saharovim, kasnije čuvenim disidentom, i oni su zajedno razvili ključne ideje za taj projekat.
Međutim, 1951. godine Ginzburg je otpušten sa ovog projekta kada je Staljin pokrenuo novu antisemitsku kampanju čiji je cilj bio da okrivi Jevreje za probleme Sovjeta i protjera ih je u logore.
"Ogromna je bila sreća što `veliki vođa` nije imao dovoljno vremena za ono što je planirao i što je umro ili je ubijen tog 5. marta 1953. godine", napisao je tada Ginzburg.
Ginzburg je bio aktivan u javnom životu nakon raspada SSSR-a kritikujući nezainteresovanost zemlje za modernu nauku. On je osuđivao rastuće veze Kremlja sa Pravoslavnom crkvom i apelovao na zapadnu Evropu da zaustavi tadašnjeg predsjednika Vladimira Putina za kojeg je tvrdio da u vraća zemlju u totalitarnu prošlost.
(Srna)