U Republici Srpskoj vakcinu protiv HPV-a do sada je primilo oko 3.000 djece, što je mali broj, upozoravaju ljekari.
Iako iskustva zemalja u kojoj se ova vakcina primjenjuje više od 10 godina pokazuju da rak grlića materice, kao najčešća bolest uzrokovana ovim virusom, skoro ne postoji, u Srpskoj roditelji i dalje sumnjaju u njenu efikasnost i bezbjednost.
Stručnjaci, tvrde, bez razloga.
Doktorica porodične medicine i subspecijalista epidemiologije nezaraznih bolesti JU Dom zdravlja Banja Luka, Radmila Stevandić Begović, tvrdi da ova vakcina nema genskog materijala, te da je stoga nezarazna, kao i da ne sadrži antibiotike ili konzervanse.
“Vakcina je u Australiji data u više od 500.000 doza bez ijedne alarmantne neželjene reakcije, a pokazala se kao najbolji vid prevencije, ne samo raka grlića materice, koji je po učestalosti dosta veliki, već štiti i od drugih sličnih bolesti o kojima se mnogo manje priča. To su karcinomi orofaringealne i anogenitalne regije, koji su takođe posljedica infekcije ovih virusa”, kazala je Stevandić Begović.
Dodala je da bi ova zemlja, prema praćenju efikasnosti vakcine, gdje je obuhvat veći od 90 odsto, mogla da bude prva zemlja na svijetu koja bi proglasila eliminaciju raka grlića materice bazirajući se na činjenici da je u periodu od 2005-2015. stopa obolijevanja od HPV-a u ženskoj populaciji pala sa 22,7 na 1,1 odsto na 100.000 žena.
“Praćenjem sigurnosnog profila ove vakcine u posljednjih 12 godina, pokazano je da ova vakcina spada u kategoriju ekstremno sigurnih. Ovo je prvi slučaj da je Svjetska zdravstvena organizacija kategorisala jednu vakcinu na ovaj način, a neželjena dejstva su prvenstveno u vezi aplikacije – bol na mjestu uboda, otok, crvenilo i sve prolazi u roku od 24 sata”, istakla je Stevandić Begović.
Sa njom je saglasna i doktorica Ives Šindrak, specijalista ginekologije i opstetricije koje je rekla da kod nas vlada epidemija HPV virusa.
“Bez obzira na preventivne preglede koje radimo, odnosno papa i skrining test, broj oboljelih od karcinoma grlića je i dalje značajno veliki”, kazala je Šindrakova.
Dodala je da je jako teško objasniti roditeljima maloljetnika da treba da vakcinišu dijete protiv polno prenosive bolesti, jer iz njihovog ugla to djeluje daleko.
“Oni se pravdaju da je u nekim slučajevima rano djeci od 10 godina govoriti o seksualnim odnosima, ali činjenica je da djeca vrlo rano stupaju u polne odnose i to sa nekih 15 godina”, rekla je Šindrakova.
Istakla je i da iz svog iskustva u radu često nailazi na mlade osobe sa rakom grlića materice, kao i da papa test nije 100 odsto tačan, nego svega 70 odsto.
“Dešavalo se da žena na jednom pregledu dobije dobar rezultat papa testa, a već za godinu dana ima prekancerogeno stanje. Tada nastupa liječenje, u nekim slučajevima i hirirško koje potencijalno može ugroziti ženino reproduktivno zdravlje. Sve te intervencije mogu dovesti do steriliteta, tako da kad govorimo o vakcinaciji protiv HPV-a govorimo i o pronatalitetnoj politici”, rekla je Šindrak.
Naglasila je da je poželjno vakcinisati djecu oba pola jer je dokazano da infekcija HPV virusom izaziva i rak penisa, anusa, ždrijela, kao i pojavu genitalnih kondiloma.
“Bolest se prenosi seksualnim putem, a prezervativ vas od HPV-a ne može zaštititi jer se virus prenosi kontaktom kože o kožu, sluzokože o sluzokožu, tako da je najbolja zaštita vakcinacija, uz redovne preglede”, istakla je Šindrak.
Obe doktorice istakle se kako su vakcinisale svoju djecu, te da vakcina nikako ne ugrožava reproduktivno zdravlje, već naprotiv pomaže da ostanemo zdravi kako bi imali i zdravo potomstvo.
“Imamo vakcinu koja sprečava rak, bolest od koje svi strahujemo, jer znamo da može završiti smrtnim ishodom i treba da je iskoristimo”, poručile su i dodale da odgovore na sve nedoumice koje roditelji imaju potraže od doktora, odnosno stručnih lica koje će im dati provjerene informacije.
Svake godine maligne bolesti izazvane HPV virusom pogode više od pola miliona ljudi širom svijeta. Prema podacima SZO iz 2022. godine Bosna i Hercegovina se nalazi pri samom vrhu zemalja u Evropi po stopi obolijevanja od raka grlića materice (12,3 žena na 100.000 stanovnika) kao i po stopi umiranja od ove bolesti (pet žena na 100.000 stanovnika).
Pravo na besplatnu vakcinaciju u Republici Srpskoj imaju djeca uzrasta od 11 do 14 godina, jer je tada, tvrde doktori, ona najefikasnija.
Ostali građani koji su zainteresovani za vakcinaciju treba da izdvoje 210 maraka po dozi, a preporučeno je da se dobiju dvije.
(Mondo)
