Srbija i Republika Srpska danas obilježavaju Dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave, praznik ustanovljen u znak sjećanja na proboj Solunskog fronta, 15. septembra 1918. godine.
Zaključkom Vlade Srbije od 11. septembra 2020. dan proboja Solunskog fronta, 15. septembar, obilježava se kao - Dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave, a istovjetnu odluku dan ranije donijela je Vlada Republike Srpske, naglašavajući zajedničke vrijednosti i istorijske veze dva entiteta.
Praznik je prvi put svečano proslavljen uz prisustvo zvaničnika Srbije i Republike Srpske, patrijarha i velikog broja građana 2021. godine u Beogradu kod spomenika Stefanu Nemanji, a prošle godine u Nišu.
Niš je tokom Prvog svjetskog rata bio ratna prestonica i jedan je od prvih, većih gradova u Srbiji, koji su oslobođeni poslije proboja Solunskog fronta.
Kapitulirala Austrougarska, a ubrzo i Njemačka
Srpska vojska počela je proboj Solunskog fronta 15. septembra 1918. godine nakon čega je ostvarena ključna promjena u ratnim prilikama Prvog svjetskog rata.
Prva i Druga srpska armija probile su već 17. septembra Solunski front, što je bilo odlučujuće za slom Centralnih sila u Prvom svjetskom ratu. Mjesec i po dana kasnije kapitulirala je Austrougarska, a ubrzo i Njemačka.
Svijet je isprva bio zapanjen srpskim pobjedama na Ceru i Kolubari, potom solidaran sa Srbima u povlačenju preko Albanije, iznenađen oporavkom srpske vojske na Krfu, a na kraju oduševljen pobjedom i probojem Solunskog fronta.
Nešto više od polovine ukupnog sastava srpske vojske u završnim operacijama na Solunskom frontu i u njegovom proboju činili su dobrovoljci.
Oko 30.200 srpskih dobrovoljaca iz prekomorskih zemalja, zatim 25.700 dobrovoljaca prispjelih iz zarobljeništva u Rusiji, najmanje 1.300 dobrovoljaca Hercegovaca iz crnogorske vojske.
Oslobođeni Srbi i ostali narodi
Od započinjanja ratnih operacija na Solunskom frontu pa do oslobođenja Bitolja srpska vojska izgubila je skoro 29.000 ljudi.
Probojem Solunskog fronta srpska vojska je ne samo oslobodila Srbiju, već i Srbe sa prostora današnje BiH i Hrvatske, ali i druge južnoslovenske narode koji su, poput Hrvata u Dalmaciji i Zagrebu, te Slovenaca tražili ujedinjenje sa Srbijom i stvaranje nove države - Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, kasnije preimenovane u Jugoslaviju.
Svečana akademija u Novom Sadu, prijem u Palati Republike
Svečana akademija povodom Dana srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave biće održana danas u Novom Sadu.
Akademija će biti održana u Srpskom narodnom pozorištu od 18.00 časova, najavljeno je iz Vlade Srbije.
Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik prethodno će u Banjaluci organizovati svečani prijem povodom Dana srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave.
Organizatori svečanosti su odbori vlada Srbije i Republike Srpske za njegovanje tradicije oslobodilačkih ratova.
