Trenutno 28 od 50 država u Evropi zakonski priznaje neki oblik istopolnih zajednica. Na tom putu je i FBiH koja je prošle sedmice prihvatila zahtjev za legalizaciju istopolnih zajednica. Šta vi mislite o tome?
Iako je prema Porodičnom zakonu, kako Federacije BiH tako i Republike Srpske, brak zakonom uređena zajednica života žene i muškarca, u Federaciji bi se uskoro situacija mogla promijeniti.
Naime, Vlada ovog entiteta je 19. oktobra prihvatila zahtjev za legalizaciju istopolnih brakova, kako bi pripadnici ove populacije mogli ostvariti određena prava.
"Vlada će imenovati interresornu radnu grupu koja će analizirati propise u okviru kojih istopolni parovi iz životne zajednice mogu ostvarivati prava koja proizlaze iz Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, te predložiti propise koje je potrebno donijeti na području Federacije BiH", rečeno je nakon sjednice Vlade.
Do te inicijative je došlo nakon žalbi na osnovu kojih je federalni MUP upoznat o problemima koji su se pojavili u praksi, a koji se odnose na istopolne zajednice i upise u matičnu evidenciju.
Istraživanje Sarajevskog otvorenog centra (SOC) iz 2017. godine pokazalo je da čak 80 odsto istopolnih parova u BiH želi da zaključi životno partnerstvo, ali da njihove višegodišnje stabilne emotivne i ekonomske zajednice, te zajednički život, državne institucije ni na koji način ne prepoznaju.
“Da istopolne životne zajednice građana i građanki BiH, uprkos uzajamnoj ljubavi i poštovanju, ipak trebaju pravnu zaštitu i prepoznavanje, potvrdili su i zahtjevi istopolnih parova za upis u matične evidencije. U BiH, bračni i vanbračni partneri imaju više od 1000 prava na osnovu svojih zajednica. Sva ova prava uskraćena su istopolnim partnerima i otežavaju im zajednički život”, piše SOC u saopštenju.
Republika Srpska se po ovom pitanju, ipak, drži na distanci.
U Gender centru RS kažu da ovaj centar u okviru svog mandata i nadležnosti kontinuirano prati usaglašavanje propisa u Republici Srpskoj sa standardima Evropske unije, te će i dalje u skladu sa Planom rada Vlade i Narodne skupštine Republike Srpske kontinuirano raditi na usklađivanju i unapređenju položaja ove populacije u skladu sa navedenim standardima.
“Vlada Republike Srpske je prva Vlada u regionu koja je u okviru Godišnjeg operativnog plana za ravnopravnost polova u Republici Srpskoj za 2016. godinu, na prijedlog Gender centra Republike Srpske usvojila set programa i mjera za unapređenje položaja LGBT osoba u Republici Srpskoj. Gender centar Republike Srpske je 2016. godine održao i prvu konferenciju o položaju i pravima LGBT populacije u Republici Srpskoj na kojoj su predstavljeni programi i mjere svim institucionalnim i vaninstitucionalnim partnerima kao i predstavnicima međunarodnih organizacija”, rekli su za MONDO u Gender centru RS.
Dodaju da novi Krivični zakonik Republike Srpske koji je usvojen 2017. godine sadrži standarde propisane preporukom Savjeta ministara Savjeta Evrope o mjerama borbe protiv diskriminacije zasnovane na seksualnoj orjentaciji i rodnom identitetu. Usklađivanje Krivičnog zakonika Republike Srpske sa navedenom Preporukom izvršeno je na inicijativu Gender centra Republike Srpske.
“Prema pravnim propisima Republike Srpske zabranjen je svaki oblik posredne ili neposredne diskriminacije, i naši zakoni su u velikoj mjeri usklađeni sa međunarodnim standardima za ravnopravnost polova”, rekli su i naglasili da će Gender centar u skladu sa saznanjima preduzeti sve mjere i aktivnosti za zaštitu LGBTI osoba u skladu sa mandatom, bilo to podnošenje inicijativa nadležnim ministarstvima za usklađivanje propisa, ili vođenje postupaka i izdavanje preporuka ukoliko bude utvrđena povreda po bilo kom osnovu.
Od zemalja u regionu istopolne zajednice, brakove ili neki od oblika ovih zajednica legalizovale su Slovenija, Hrvatska, a na tom putu su Srbija i Crna Gora.
Slovenci su zakonom koji je usvojen 2005. uredili samo imovinske odnose, obaveze (pravo na izdržavanje ekonomski slabije(g) partnera/ke i samo donekle pitanja nasljedstva). Zakon ne daje socijalne olakšice, niti rođački status. 2017. odobrili su istopolne brakove po zakonu koji gej parovima daje uglavnom ista prava kao i heteroseksualnim, ali bez mogućnosti da usvajaju decu.
Hrvatski sabor je 2003. izglasao Zakon o istopolnim zajednicama, kojim se reguliše neregistrovana kohabitacija između osoba istog pola. Zajednica mora da traje najmanje tri godine, a reguliše izdržavanje i imovinske odnose. Zakonom se, takođe, zabranjuje diskriminacija. Od jula 2014. istopolni parovi mogu usvajati djecu.
Šta vi mislite o tome?
Anketa
Da li biste podržali legalizaciju istopolnih zajednica u RS/BiH?
-
Da
52.9% (410)
-
Ne
47.1% (365)
