Njegovo preosveštenstvo vladika banjalučki Jefrem osveštao je obnovljeni Hram Hrista Spasitelja u centru Banjaluke.
Lomljenjem slavskog kolača i dodjelom najvišeg odlikovanja Srpske pravoslavne crkve ''Ordena Svetog Save'' kumovima Hrama Hrista Spasitelja u Banjaluci, završen je svečani crkveni obred osveštanja ovog hrama i proslave Spasovdana - krsne slave grada.
''Orden Svetog Save'' dodijeljen je kumovima hrama premijeru Srpske Miloradu Dodiku, gradonačelniku Banjaluke Dragoljubu Davidoviću i bivšem predsjedniku RS Draganu Čaviću.
Njegovo preosveštenstvo vladika banjalučki Jefrem rekao je poslije osveštanja Hrama Hrista Spasitelja i Svete arhijerejske liturgije da je dugotrajna, mukotrpna i istrajna borba srpskog naroda i njegove crkve izraz nesalomljive volje, želje i stvarne duhovne potrebe da se u Banjaluci podigne, a zatim i obnovi porušeni saborni Hram Hrista Spasitelja.
"Hram je naša duhovna vertikala koja nas uzdiže ka nebu. Ona nas povezuje sa Bogom, ali i sa našim precima koji su željeli doživjeti ovaj momenat slave i radosti, te našim potomcima koji će nas po ovom djelu pominjati i sa ponosom isticati zbog veličine žrtve uložene u ovaj posao'', rekao je vladika Jefrem okupljenim u hramu Hrista Spasitelja.
Naglasio je da je ovdje kroz vijekove rušeno gotovo sve što je pripadalo Srpskoj pravoslavnoj crkvi i narodu, ali da je zadužbinarski duh Srba ostao jači od svih rušilačkih stihija ovoga svijeta.
"Sve što je nasilno rušeno, prije ili poslije je obnovljeno. To je sveta obaveza prema Bogu, Crkvi i otadžbini, a narod je to savjesno izvršavao, bez obzira na veličinu žrtve i poteškoće koje je trebalo savladati", istakao je vladika Jefrem.
Dodao je da su sistematskim rušenjem pravoslavnih srednjovijekovnih hramova srpskog naroda na ovim prostorima od turskih zavojevača i ostalih rušitelja i zabranom da se te svetinje obnove - stvorene istinske potrebe i unutrašnja duhovna čežnja da sve porušeno bude obnovljeno.
"Posebno je bila jaka želja da se u gradu Banjaluci ponovo podigne Bogu hram zahvalnosti, molitve i trajnog blagodarenja za sva dobra koja nam je dao, za sva stradanja i izbavljenja kroz naš viševijekovni istorijski mukotrpni hod", poručio je vladika Jefrem.
Podsjetio je da je više od jednog vijeka potrajala uporna borba banjalučkih Srba da se ostvari pravo na izgradnju Hrama Hrista Spasitelja.
Vladika Jefrem je naglasio da je trebalo da prođe pet godina, ispunjenih napornim i strpljivim radom umjetnika i zanatlija koji su uređivali hram iznutra, kao i građevinara koji su brinuli o spoljnom izgledu, da dođe do današnjeg dana.
"Ostalo je još da se završe započeti mozaici na svim unutrašnjim površinama hrama. Ne čekajući na to, mi smo odlučili da se hram osveti i u njemu otpočnu redovna sveta bogosluženja", rekao je vladika Jefrem.
Zahvaljujući brojnim donatorima i priložnicima koji su pomogli izgradnju hrama, vladika Jefrem je posebno zahvalio kumovima Hrama, projektantima, graditeljima, nadzornim licima i umjetnicima.
Osveštanju Hrama i svetoj arhijerejskoj liturgiji prisustvovalo je čak 15 arhijereja Srpske pravoslavne crkve, mnogobrojne ličnosti iz političkog, kulturnog i javnog života Republike Srpske (RS) i veliki broj vjernika.
Banjaluka ove godine krsnu slavu Spasovdan prvi put obilježava u novoizgrađenom Hramu Hrista Spasitelja, kojem je prisustvovalo nekoliko hiljada građana.
Srpska pravoslavna crkvena opština Banjaluka investitor je izgradnje Hrama Hrista Spasitelja, a zahvaljujući dobrim ljudima i ustanovama uspjela je da izgradi ovaj hram.
Na istom mjestu od 1925. do 1939. godine gradio se Hram Svete Trojice, koji je 12. aprila 1941. godine bombardovan.
Prilikom insceniranog njemačkog bombardovanja, hram je pogođen i znatno je oštećen oltarski dio (apsida). U maju iste godine ustaše su hram proglasile "ruglom grada" i naredili Srbima, Jevrejima i Romima da ga, ciglu po ciglu, u potpunosti sruše.
Poslije Drugog svjetskog rata, za više od pola vijeka, mnoge su građevine obnovljene, ali za porušeni Saborni hram nije bila dozvoljena obnova, već je na mjestu na kome se nalazio hram izgrađen spomenik palim borcima.
Početkom devedesetih godina prošlog vijeka banjalučka Crkvena opština dobila je dozvolu za obnovu porušenog hrama, a spomenik palim borcima premješten je na obližnju lokaciju, takođe u vlasništvu Crkve.
Hram je obnovljen pod imenom hram Hrista Spasitelja, jer je u međuvremenu u Banjaluci (1963-1969) izgrađen hram koji je dobio ime Svete Trojice, kao uspomenu na onaj porušeni, a za koji su pravoslavni Srbi mislili da ga nikada više neće moći obnoviti.
Obnova hrama pokrenuta je 1992. godine, a 1993. godine Njegova svetost patrijarh srpski Pavle osveštao je temelje.
Sadašnji obnovljeni hram arhitektonski je identičan sa prethodnim, sa zvonikom visokim 47 metra i kupolom od 22,5 metra.
Zbog rata koji je uslijedio i nedostatka sredstava, radovi su mirovali narednih sedam godina, a obnova, u kojoj su učestvovali najcjenjeniji stručnjaci i majstori, nastavljena je 2000. godine.
Protojerej-stavrofor Sabornog hrama Svete Trojice Ratko Radujković kaže da će izgradnja Hrama Hrista Spasitelja koštati nešto jeftinije nego izgradnja predratnog hrama, koja je koštala tadašnjih 16 miliona dinara ili sedam miliona dolara.
Unutrašnjosti hrama je opremljena inventarom koji je nabavljen u Moskvi, Atini i Srbiji, kako bi bio pripremljen za osveštavanje.
U unutrašnjosti hrama započeti su radovi na mozaicima, koji će biti nastavljeni nakon osveštavanja objekta.
Hram Hrista Spasitelja koji, prema riječima Radujkovića, može da primi od 800 do 1 000 osoba, prvi je u Evropi, koji je izgrađen od crvenog i žutog traventina, kamena posebne vrste nabavljenog sa Bliskog istoka.
Hram je zidan od crvenog i žutog kamena travertina, porijeklom iz Mesopotamije, zidana je troslojnim zidom: kamen, armirani beton, cigla. Kupole su pokrivene zlatnim prohrom limom, dovezenim iz Sibira.
(MONDO)