Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik bio je zanimljiv SAD više od bilo kog drugog regionalnog političara.
U dokumentima koje je veb sajt "Vikiliks" objavio, a tiču se područja zapadnog Balkana, vidi se da je tadašnji predsjednik Vlade Republike Srpske Milorad Dodik bio zanimljiv SAD više od bilo kog drugog regionalnog političara.
Dodik je predmet čak 79 tajnih američkih analiza, a poređenja radi o predsjedniku Srbije Borisu Tadiću ima 31 dokument, o bivšem predsedniku Hrvatske Stjepanu Mesiću 29 dokumenata, dok o doskorašnjem funkcioneru BiH Harisu Silajdžiću postoje 33 depeše.
"Vikiliks" je objavio i dokumenta u kojima se vidi način na koji su SAD uticala na Francusku tokom priprema za proznavanje Kosmeta.
To pokazuju povjerljive depeše koje je ambasador SAD Krejg Stejplton slao u Vašington u drugoj polovini 2007. i prvoj polovini 2008.
Maja 2007. ambasador Stejplton "brifingovao" je Vašington o tome šta treba da budu osnove spoljne politike nove francuske vlade.
"Moramo da zauzmemo front pred Savjetom bezbjednosti UN, što se tiče nezavisnosti Kosova. Moramo da Francuzima stavimo do znanja da želimo da odigraju ulogu u ubjeđivanju Rusije da ne uloži veto na rezoluciju Savjeta bezbjednosti UN", navodi se u depeši.
Uoči prve zvanične posjete predsjednika Francuske Nikole Sarkozija američkom predsjedniku Džordžu Bušu početkom novembra 2007. godine, iz Pariza je Stejplton poslao nekoliko depeša. U jednoj od njih se Buš savjetuje da “potvrdi Sarkozijevu podršku nezavisnosti Kosova”.
"Sarkozi je već nekoliko puta ponovio da podržava nezavisnost Kosova i od šefa diplomatije Brnara Kušnera tražio da u EU izdejstvuje konsenzus o ovom pitanju", kaže Stejplton.
Sarkozi je za to lobirao i u Moskvi, ali od Putina nije dobio nikakav odgovor.
Francuzi nisu spremni da priznaju nezavisnost prije kraja 2007, jer strahuju da to nema nepodijeljenu podršku država EU, i nadaju se da će Amerika uspeti da ubijedi kosovske vlasti da treba da budu strpljive, navodi se u dokumentima.
Najvljeno je tada da će Sarkozi zatražiti od Amerike da izbjegne "dramatičnu retoriku koja bi mogla da ponizi Srbiju", ali i da počne sa političkim pritiscima na države kao što su Grčka i Kipar, koje se javno protive bilo kakvoj nezavisnosti.
Nezavisnost Kosova - tada već proglašena - bila je tema i dokumenta koji je ambasador Stejplton poslao Bijeloj kući 19. maja 2008, dvadesetak dana prije uzvratne posete američkog lidera Parizu.
"Predsjedniče Buš, Francuska jeste odmah priznala nezavisnost Kosova, ali oklijeva sa punom primjenom te odluke, zbog potencijalno destabilizujuće uloge Srbije (i Rusije) u regionu”, piše Stejplton i navodi da je važno da Buš podsjeti Sarkozija da želi da nastave sa primjenom Ahtisarijevog plana, ali i da se slažu sa njim što se tiče važnosti Srbije za regionalnu stabilnost.
Stejplton taj dio o Srbiji zaključuje porukom da "politički cilj Amerike mora da ostane evroatlantska integracija čitavog zapadnog Balkana, uključujući i Srbiju i Kosovo", ali i opaskom da je Sarkozi "mnogo kritičniji prema Moskvi nego što je bio Širak".
"Vikiliks" je objavio i depešu poslatu iz Ambasade u Parizu 15. decembra 2005. da je Savjet Evrope veoma zabrinut zbog informacija da KFOR na Kosovu upravlja tajnim zatvorima u kojima se čuvaju zatvorenici CIA.
"Kosovo je 'crna rupa' za Komitet protiv torture Savjeta Evrope, a komesar za ljudska prava Alvaro Žil Robles je još prije tri godine u javnost iznio ocjenu da je `Bondstil`, možda, služio i kao tajni zatvor", kaže se u toj depeši.
(Srna/MONDO)
