Danas se navršava 80 godina od vojnog prevrata izvršenog 27. marta 1941. godine, koji je odredio sudbinu Jugoslavije i trasirao njen dalji put ka bloku zemalja protivnica nacističke Njemačke.
Puč je izvršen u jedan sat po ponoći, 27. marta 1941. godine, a čim je informacija dospjela u narod izbile su masovne ulične demonstracije u znak podrške građana puču.
U Beogradu, drugim srpskim gradovima, ali i širom Jugoslavije građani su uzvikivali parole "Bolje rat nego pakt" i "Bolje grob nego rob".
Britanski lider Vinston Čerčil izjavio je tada da je "Jugoslavija pronašla svoju dušu".
Pučem je poništeno potpisivanje protokola o pristupanju Jugoslavije Trojnom paktu (Njemačka, Italija i Japan) od 25. marta.
U ime kraljevske vlade, poslije mučnih pregovora, a nakon ocjene da je Jugoslavija strategijski u bezizlaznom položaju i da se nikakva pomoć od saveznika ne može dobiti, u Beču su protokol o pristupanju Trojnom paktu potpisali ministar predsjednik Dragiša Cvetković i ministar inostranih poslova Aleksandar Cincar Marković.
Uklonjeno je namjesništvo, čija je prva ličnost bio knez Pavle Karađorđević, a maloljetni kralj Petar Drugi je proglašen punoljetnim.
Planeri i izvođači puča bili su pripadnici neformalne grupe, uglavnom, vazduhoplovnih oficira i pojedinaca iz redova jedinica garde.
Centralna ličnost puča bio je vazduhoplovni general Dušan Simović, potonji predsjednik vlade, ali je nepodijeljeno mišljenje da je iza njega stajao general Bora Mirković. Istaknutu ulogu je imao i major Živan Knežević.
Nije potpuno rasvijetljeno, ali je, među stručnjacima, opšte prihvaćeno uvjerenje da je presudan podsticaj državnom udaru u tako prelomnom trenutku imao uticaj inostranstva, prije svega Londona, ali i Moskve.
General Mirković nije ni krio kontakte i susrete sa Maplbekom, ili Kempeblom.
Nezadovoljstvo zbog pristupanja Trojnom paktu bilo je ogromno, te je puč bio i izraz raspoloženja velikog dijela naroda.
General Simović je uz položaj načelnika Glavnog generalštaba, preuzeo i ulogu predsjednika vlade.
Slobodan Jovanović, ugledni pravnik, akademik, prvi put je tada dobio i nekakvu političku funkciju, izuzimajući "Srpski kulturni klub".
Izgnani knez Pavle, iako potpuni anglofil, tretiran je od britanske ratne vlade grubo.
Prvobitno je bio zatočen duboko u unutrašnjosti Kenije, a kasnije mu je dozvoljen boravak u Južnoj Africi.
Srpske opozicione stranke i patriotske grupe, kao i Srpska crkva, radosno su primile vijest o državnom udaru.
Kasnije, 6. aprila, uslijedio je masovni brutalni napad Njemačke, Italije, Bugarske i Mađarske.
Jugoslavija je raskomadana a nacistički okupatori formirali su takozvanu Nezavisnu državu Hrvatsku, zatim veliku Albaniju i veliku Bugarsku.
(MONDO)
