U Spomen-hramu Svetog Save na Vračaru obilježen praznik Spaljivanja moštiju prvog srpskog arhiepiskopa.
Mošti prvog arhipeiskopa autokefalne srpske crkve spaljene su 1594. godine odlukom turskog Sinan paše, prema čijem su naređenju prebačene na Vračar iz manastira Mileševe kod Prijepolja.
Svetu arhijerejsku liturgiju služio je mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije.
Amflihije je presjekao slavski kolač Spomen-hrama uz sasluživanje episkopa hvostanskog Atansija i australijsko-novozelandskog Irineja, u prisustvu predstavnika države, opštine Vračar, dobrotvora i ktitora.
U jednom od najvećih pravoslavnih hramova na svijetu mitropolit crnogorsko-primorski je istakao da iz praha Svetog Save izrasta veličanstvena građevina srpskog naroda, koji je imao sreću da za utemeljivače države ima svece - Svetog Savu i Svetog Simeona Mirotočivog.
Mošti svetog Save imale su u srednjevjekovnoj Srbiji veliki značaj, naročito u vrijeme turskog ropstva, a osnovni razlog za spaljivanje svetitelja je, kako navode istoričari, ustanak Srba u Banatu 1594. godine pod vođstvom mitropolita vršačkog Teodora.
Zabilježeno je da su ustanici nosili zastavu sa likom svetog Save, pa je pojava njegovog lika na ratnim zastavama uslovila odluku turskog paše.
Tijelo svetitelja je spaljeno, ali je iz tog plamena iznikla nova snaga koja je i danas prisutna u srpskom narodu i njegovom pristupu pravoslavnoj vjeri.
Hram na Vračaru, posvećen svetitelju je izraz i najveći graditeljski simbol srpskog pravoslavlja čija je izgradnja počela 1936. godine.
Radovi su prekinuti već naredne godine zbog smrti patrijarha Varnave i nastavljeni poslije izbora patrijarha Gavrila u čije su vrijeme, 10. maja 1939, godine osveštani temelji.
U vrijeme komunističkog režima u Jugoslaviji, prekinuti su radovi koji su nastavljeni 1985. poslije gotovo pola vijeka, a novi početak svečano je obilježen arhijerejskom liturgijom koju je služio patrijarh German.
Novi nastavak radova krenuo je u proleće 2000. godine kada je za protoneimara imenovan profesor Vojislav Milovanović, a novi predsjednik Društva za izgradnju postao je naredne godine premijer Zoran Đinđić.
Izgradnju Spomen-hrama danas vodi graditeljski tim sa protoneimarom Milovanovićem na čelu, a na čelu Društva za izgradnju harma je predsjednik Srbije Boris Tadić.
Društvo za izgradnju hrama Svetog Save na Vračaru je osnovano 1895. godine, a njegov prvi predsjednik bio je mitropolit srpski Mihailo.
(MONDO)