Artemije: Nisam raskolnik, neka mi sude

Raščinjeni vladika Artemije, prema odluci Sinoda SPC sada formalno samo monah, otišao je juče sa pratnjom iz kraljevačkog hotela Rojal. U manastir Šišatovac na Fruškoj Gori se ne vraća, to je rekao i ranije a prema informacijama "Novosti" vratio se u kuću u Bistričku ulicu u Beogradu gdje je bio prije odlaska u Šišatovac.

Grupa od 16 monaha iz bratstva manastira Crna Reka, koji podržavaju raščinjenog vladiku Artemija, predvođena bivšim igumanom Jovanom, vratila se u selo Loznicu na planinin Jelici nedaleko od Ćačka.

Artemije negira da je raskolnik i ističe da je uvek pokazivao da je za jedinstvo, red i poredak u SPC.

"Zato sam i prihvatao nekanonske odluke, iako se sa njima nisam slagao. Prihvatao sam ih radi mira i jedinstva. Nisam se ni od koga odvojio. I dalje sam u jedinstvu sa jednom svijetom, sabornom i apostolskom crkvom. Kao i sa svetim apostolima, Svetim Ocima, Svetim Savom, vladikom Nikolajem, ocem Justinom i svim pravoslavnim hrišćanima koji poštuju crkveni poredak. Ko se odvojio od tog principa, neka vidi sam ko je i gdje se nalazi", naglašava Artemije za "Novosti".

Kako kaže, očekivao je da se na Saboru, ta stvar razriješi i da uspostavi kanonski poredak u Srpskoj crkvi.

"Očekivao sam da će i Sinod imati isti cilj. Međutim, njihovim nekanonskim odlukama i sankcijama nema kraja. Neustavno su mi zabranili boravak na Kosmetu, brigu za moju duhovnu djecu, sveštenodejstvo... Odgovorio sam Sinodu, da se sve do validne presude Crkvenog suda, neću povinovati nekanonskim odlukama i da sam ja doživotni episkop Eparhije raško-prizrenske. Jer, za ovih devet mjeseci nikakav proces protiv mene nije pokretan, vođen, niti ima presude. Postoje samo odluke koje su donijeli glasanjem, kao da se radi o narodnoj skupštini, a ne crkvi", kaže Artemije.

Za postavljanje novog episkopa (Teodosija) na mjesto živog, Artemije kaže da je prestup zbog koga bi svi u Sinodu trebalo da budu lišeni čina. Što se najave hapšenja tiče kaže da nema rzloga da se plaši kao i da je "i zatvor za ljude".

Sa druge strane, u zvaničnoj SPC, Artemijevo "izbacivanje" sa Kosova se doživljava kao "fijasko raskolnika".

"Pokušaj stvaranja raskolničke crkve i uzurpacije manastira na severu Kosova doživeo je potpuni fijasko - sačuvano je jedinstvo Srpske pravoslavne crkve", saopštila je danas informativna služba Raško-prizrenske i kosovsko-metohijske eparhije.

U saopštenju se kaže da je, zahvaljujući brzom i savjesnom reagovanju Svetog arhijerejskog sabora, koji je u petak episkopa Artemija lišio episkopskog čina, ali i prisebnosti i odlučnosti novoizabranog episkopa raško-prizrenskog Teodosija, sveštenstva, monaštva i vernog naroda na terenu eparhije, izbjegnuta situacija koja je veoma lako mogla da ima dalekosežno negativne posljedice za SPC.

Saopštenje je objavljeno pod naslovom "Detaljan izvještaj o zbivanjima u dva dana od 18. do 20. novembra", a riječ je o unutarcrkvenoj drami od prošlog četvrtka uveče do rane zore u subotu. Izvještaj zaslužuje veliku pažnju i ovde slijedi njegov sadržaj neznatno skraćen i redakcijski obrađen:

Dvodnevna drama je okončana u ranim časovima 20. novembra, kad je konačno spriječen pokušaj da se izvrši puč u eparhiji, što je bio jedinstven događaj, do sada nezabilježen u istoriji SPC - nasilna uzurpacija eparhije od strane umirovljenog episkopa koji je pod zabranom sveštenodejstva.

Pokušaj puča počeo je 18. novembra u 20.30 časova, kada je bivši episkop Artemije sa grupom pobunjenih monaha nasilno zauzeo manastir Duboki potok na sjeveru Kosova i onemogućio igumana manastira protosinđela Romila da slobodno obavlja svoje kanonske dužnosti.

Iguman Romilo je puna dva dana bio izložen šikaniranju, fizičkim prijetnjama i verbalnim uvredama sljedbenika odmetnutog vladike, jer je odbio da se priključi raskolnicima.

U uzurpaciji manastira učestvovala su i četiri klirika Sremske eparhije. Riječ je o igumanu Šišatovca jeromonahu Varsanufiju, jerođakonima Damjanu i Mateju kao i monahu Paladiju. S njima i odbeglim monasima u manastir je upalo i tridesetak pripadnika Srpskog nacionalnog veća KIM sa Milanom Ivanovićem i Draganom Velićem na čelu.

Preko anticrkvenih sajtova i medija odmah je objavljeno da će "vladika Artemije lično kao kanonski episkop raško-prizrenski narednog dana služiti Sv. Liturgiju" u ovom manastiru.

On sam je odmah preko anticrkvenih glasila objavio da "odbacuje sve prethodne odluke nezakonitih i nekanonskih administratora Eparhije raško-prizrenske, koji su bili postavljani odlukama Sinoda".

Ovom objavom bivši vladika je otvoreno objavio da stupa u raskol sa SPC, što će narednog dana javno i konstatovati srpski patrijarh sa saborom arhijereja.

U ranim jutarnjim časovima 19. novembra bivši episkop Artemije zahtijevao je od igumana Romila da mu preda ključ od manastirskog hrama, što je ovaj odlučno odbio, rekavši da duguje poslušnost samo mitropolitu Amfilohiju i novoizabranom episkopu Teodosiju.

Ocu Romilu je potom prijetilo nekoliko odbjeglih monaha-uzurpatora, dok mu je monah Kiprijan Keljević oduzeo dva mobilna telefona, ključ od kelije i ključ od automobila.

Vladika je služio liturgiju protivno crkvenim kanonima sa 11 svojih odbeglih klirika (koji su i sami od crkvenog suda već ili raščinjeni ili pod višegodišnjim zabranama sveštenodejstva).

Liturgiji u manastirskoj trpezariji je prisustvovalo tridesetak odbeglih monaha i monahinja kao i pedesetak vjernika.

Poslije liturgije vladika se obratio prisutnima besjedom u kojoj je objavio da se "vratio u eparhiju da preuzme upravu kao kanonski episkop da u nju povrati poredak, mir i jedinstvo". Službu koju je upravo završio uporedio je sa "ranohrišćanskim katakombnim službama".

Bio je to otvoreno raskolnički postupak, kojim su uzurpatori kanonske teritorije Eparhije raško-prizrenske i imovine SPC pokušali da naprave raskolničko gnezdo, proglašavajući da je u raskol navodno pao Arhijerejski sabor sa patrijarhom Irinejom na čelu.

Izvršena je i uzurpacija crkvene imovine nad kojom ni bivši vladika ni njegovi odbegli monasi nisu imali nikakvu ni crkvenu ni pravnu vlast. Falsifikovan je pečat eparhije kao i titula na koju, sada već raščinjeni vladika, nije imao pravo.

U ranim jutarnjim časovima u petak na Kosovo i Metohiju doputovao je novoizabrani episkop Raško-prizrenski Teodosije da bi se suočio sa novonastalom situacijom na terenu i zaštitio crkveni poredak.

Oko 13 časova, međutim, iskoristivši period kada je u obližnjem manastiru Devine vode bio samo nastojatelj manastira Fotije sa još jednim sabratom, grupa pobunjenih monaha provaljuje u manastir Devine vode i nasilno preuzima ključeve prostorija i vozila od jeromonaha Fotija, koji je ubrzo bio prinuđen da napusti manastir.

Ovu grupu su predvodili raščinjeni jeromonasi Ksenofont Tomašević i Irinej Ristić kao i jeromonasi pod višegodišnjim crkvenim kaznama zabrane sveštenodejstva Benedikt Preradović i Varnava Vladisavljević.

Kao i protosinđel Romilo, jeromonah Fotije je blagovremeno sakrio ključ od crkve, tako da uzurpatori nisu mogli da uđu u hram.

Odmah po nasilnom preuzimanju manastira Devine vode, bivši episkop Artemije, koji je već počeo da donosi nekanonske odluke potpisujući se neovlašćeno kao episkop raško-prizrenski, proglasio je ovaj manastir ženskim manastirom i za nastojateljicu imenovao odbeglu monahinju Saru Mosur koja odmah dolazi u Devine vode sa nekoliko svojih sestara.

Treba ukazati na ništa manje necrkveno ponašanje samog bivšeg vladike, koji je lično i krivično odgovoran za uzurpaciju imovine SPC, ugrožavanje bezbjednosti kanonskog sveštenstva i monaštva eparhije, remećenje javnog reda i mira u ovom delu južne srpske pokrajine, kao i falsifikovanje službenog pečata i crkvenih dokumenata.

Istovremeno su grupice buntovnih monaha, među kojima su posebno uočeni jeromonah Benedikt Preradović i raščinjeni jeromonah Ksenofont Tomašević, krenule u pravcu drugih manastira na severu Kosova, u blizini kojih su viđeni.
Manastiri u toj oblasti, međutim, bili su pod zaštitom monaštva i naroda, pa oni ne uspevaju da izvrše nove prepade.

Oko 18.30 nasilnički sledbenici Artemija nastavljaju svoj pohod pokušajem provale u manastir Crnu reku, u kome su bili iguman manastira protosinđel Jovan Jelenko sa svojom bratijom i jedna policijska patrola MUP Srbije, ali je odbjeglog protosinđela Nikolaja Nikolića (nekadašnjeg igumana ovog manastira) sa grupom od desetak pobunjenih monaha i iskušenika zaustavila policija kod donjeg manastirskog konaka.

Dvojica posebno agresivnih monaha, Kiprijan - Vojislav Keljević i Martinijan Đurđević, upali su u stari konak i zahtevali od igumana Jovana da preda upravu manastira protosinđelu Nikolaju "jer je vladika Artemije sada nadležni episkop u eparhiji". Otac Jovan je hrabro odbio da preda upravu manastira neovlašćenim licima i izjavio je poslušnost svom kanonskom episkopu.

Policija je poslije ovog incidenta Keljevića i Đurđevića sa još dvojicom provalnika, Dejanom Stojanovićem i Markom Jovanovićem, privela u stanicu MUP u Novom Pazaru, gdje je prvoj dvojici određen pritvor. Bivši iguman Nikolaj, pak, otišao je sa svojom družinom nakon neuspjelog preuzimanja manastira.

Videći da su dva manastira, Duboki potok i Devine vode pod kontrolom grupe lica koja je već ušla u otvoreni raskol sa crkvom i da može doći napada raskolnika na druge manastire eparhije, novoizabrani episkop raško-prizrenski Teodosije sa namesnikom mitrovičkim protojerejem stavroforom Milijom Arsovićem, a po blagoslovu mitropolita Amfilohija kao mjestobljustitelja eparhije, oko 17.30 časova kreće u manastir Devine vode da bi uspostavio kanonski poredak.

Zajedno sa nastojateljem manastira jeromonahom Fotijem, sveštenstvom namesništva, grupom vjernika i nekoliko Srba pripadnika Kosovkih policijskih snaga, vladika Teodosije bez otpora ulazi u manastir Devine vode i naređuje grupi monahinja koje su se nekanonski naselile u ovom manastiru da smjesta napuste svetinju.

Monahinje su napustile manastir bez otpora, ali su verbalno vređale episkopa Teodosija. One su se potom kolima otišle do bivšeg vladike Artemija u obližnji Duboki potok.

Pomenuta grupa monahinja koja se posljednjih mjeseci skita po Srbiji, nedavno se skrasila u sremskom selu Ležimir, gdje su formirale neku vrstu svog privatnog sektaškog obitavališta.
Iako im je mitropolit Amfilohije u oktobru ponudio kanonski otpust, a mitropolit dabrobosanski Nikolaj kanonski prijem u svoju mitropoliju, ove monahinje su odbile da se uključe u redovan crkveni život, ostajući vjerne bivšem vladiki Artemiju.

Do večernjih časova u petak, 19. novembra, većina pobunjenih monaha i monahinja ponovo se sakupila u manastir Duboki potok, gdje je primljena i vijest o raščinjenju episkopa Artemija od strane Svetog arhijerejskog sabora SPC.

Videći da je njihov pokušaj uzurpacije eparhije krenuo nizbrdo, oni su čvrsto odlučili da zadrže barem ovaj osvojeni manastir i pokušaju da konsoliduju svoje pozicije.

Odluka Sabora SPC s patrijarhom na čelu bila je od ključnog značaja, jer je zbog niza kleveta i netačnih informacija, koje su širile pristalice odmetnutog vladike, stvorena konfuzija u javnosti.

Zato je ovo bio presudni momenat kojim je crkva jasno stavila na znanje da je bivši vladika ne samo sebe proglasio za vođu otvorenog raskolničkog pokreta, već je odmah preduzela i konkretne kanonske mjere i vratila ga u red monaha, lišivši ga episkopskog čina.

Oko 19.20 u manastir Duboki potok dolazi episkop Teodosije sa protojerejom stavroforom Milijom Arsovićem, grupom sveštenika i vjernika. Situacija je bila mirna, jer su se buntovnici sakupili u jednom dijelu konaka gdje su pjevali pjesme i mnogoljetstvija bivšem vladiki Artemiju.

Vladika Teodosije je odmah otišao do protosinđela Romila, igumana manastira, koji je u toku dana po sopstvenom svjedočenju proživeo brojna šikaniranja i prijetnje, posebno od monaha Kiprijana i Jakova. Potom se u gostoprimnici manastira spontano obratio prisutnim civilima među kojima je bilo i vjernika koji su još ranije bili došli da zaštite oca Romila.

Kada im je vladika Teodosije objasnio da je on po blagoslovu Sabora novi episkop raško-prizrenski i da je ponašanje bivšeg vladike Artemija protivno Svetom arhijerejskom saboru SPC i crkvenom poretku, neki od njih su odlučili da odu iz manastira i da se ne miješaju.

Ovo je znatno doprinjelo smirivanju tenzija, ali i izolaciji grupe pobunjenih monaha. Vladika Teodosije je zatražio da se vidi sa Artemijem i sa njim porazgovara, ali je bivši episkop to kategorički odbio.

Vladika Teodosije je tada morao preduzeti mjere da bi se uzurpirani manastir vratio u posed Srpske pravoslavne crkve. On je insistirao da se međunarodne policijske snage ne miješaju u ovaj slučaj, jer je to srpska stvar koju sami Srbi treba da razriješe.

Na molbu vladike Teodosija lokalni srpski komandir policije B. D. je najpre pokušao u razgovoru sa bivšim vladikom da ga ubedi da mirno napusti manastir, ali je on to odbio.

Tada je episkop Teodosije, nakon konsultacije sa mitropolitom Amfilohijem, a u dogovoru sa komandirom koji se obavezao da će se osloniti isključivo na Srbe članove lokalne KPS sa sjevera Kosova, donio odluku da policija izvrši deložaciju nelegalno useljenih lica.

Policija je postupala profesionalno i sa najvećim oprezom. Zato je deložacija raskolničke družine trajala puna tri sata, od 1.30 do 4.30 ujutro u subotu 20. novembra.

Odbegli monasi nisu se fizički suprotstavljali, iako su pasivno onemogućavali i prolongirali svoj izlazak sjedenjem po podu konaka i pjevanjem pjesama u atmosferi fanatične euforije.

Prvo su izvedena civilna lica, a onda i monasi i monahinje, koji su mirno izašli osim jedne iskušenice koju su žene-policajci prenijele van zgrade.

Manji incident je napravio sam bivši Vladika koji se zaključao u sobu sa svoja dva monaha. Tek kada je iguman manastira protosinđel Romilo dao blagoslov, policajci su oprezno obili bravu, poslije čega je bivši vladika sam sišao u kola parkirana pred konakom manastira.

Policija je samo zamoljena da bivšeg vladiku isprati do administrativnog prelaza Brnjak.

Mimo svih očekivanja sledbenika raščinjenog vladike, raskolnička družina koja je u petak u jednom trenutku držala pod kontrolom dva manastira SPC nije u svom anticrkvenom djelovanju dobila podršku lokalnog stanovništva. Štaviše, građani su sami pritekli u pomoć eparhijskom monaštvu i sveštenstvu da zaštite svetinje od pokušaja uzurpacije.

Podršku raščinjenom vladiki otkazali su u poslednjem trenutku i njegovi simpatizeri iz reda Srpskog nacionalnog veća KIM Milan Ivanović i Dragan Velić.

Iako su sa svojim pristalicama dali neposrednu podršku uzurpaciji manastira 18. novembra, u toku narednog dana i noći nisu se eksponirali, vjerovatno i sami videći da mogu da krivično odgovaraju zbog saučesništva u uzurpaciji imovine SPC i narušavanju javnog reda i mira.

Nakon izvođenja sljedbenika raščinjenog episkopa Artemija iz manastira Duboki potok, svi manastiri Eparhije raško-prizrenske su ponovo pod kontrolom kanonske uprave eparhije i u njima se nastavlja redovan monaški i bogoslužbeni život.

Vinovnici nemilih događaja u Eparhiji raško-prizrenskoj od 18. do 20. novembra napustili su teritoriju Kosova i Metohije, osim učesnika u provalama Benedikta Preradovića, Ksenofonta Tomaševića i Jakova Kupreška ,koji se još kreću negdje po sjeveru pokrajine, o čemu je obaviještena policija.

U narednim danima se očekuje da Ministarstvo pravde podigne optužnice protiv vinovnika ovih nemilih događaja i preduzme potrebne mjere da bi bili onemogućeni u ponavljanju sličnih krivičnih djela, stoji u saopštenju eparhije.

(agencije/MONDO)