U 2024. godini, realni rast plata u Istočnoj Evropi bio je najizraženiji, dok su južnoevropske i zapadnoevropske zemlje zabilježile umjerene promjene.
U 2024. godini, rast realnih plata bio je najjači u Istočnoj Evropi. Među 32 evropske zemlje, plata je opala samo u četiri.
Bruto godišnje plate su nominalno porasle u gotovo svim evropskim zemljama u 2024. godini, osim u Finskoj gdje je zabilježen vrlo mali pad.
Međutim, ovo ne uzima u obzir inflaciju. Kada se prilagode inflaciji potrošačkih cijena, realne plate su blago opale u četiri zemlje. Ovo pokazuje da je uticaj nominalnog povećanja plata smanjen kada se uzme u obzir inflacija. Podaci se baziraju na prosječnom prihodu jednog radnika bez djece, izraženom u nacionalnim valutama.
Prema izvještaju OECD-a Taxing Wages 2025 i podacima Eurostata, među zemljama EU, Velikom Britanijom, tri članice EFTA i zemljom kandidatom Turskom, Turska se izdvaja kao izuzetak sa povećanjem nominalnih bruto plata od 82,9 odsto u 2024. godini u odnosu na 2023. godinu. Oštri porast je uglavnom pokrenut veoma visokom inflacijom u zemlji koja iznosi 58,3 odsto.
Turska je zabilježila najveći rast realnih plata
Ipak, ovo je bilo dovoljno da Turska ostvari najveći rast realnih plata prije poreza, od 15,5 odsto. S druge strane, opozicione stranke i bivši čelnik TurkStat-a tvrde da su zvanični podaci o inflaciji manipulisani, sugerišući da bi stvarna stopa mogla biti znatno viša.
Rumunija je zauzela drugo mjesto, nakon Turske, i po nominalnom (20,9%) i po realnom rastu plata (14,3%). Niža inflacija od 5,8 odsto doprinela je jačem rastu realnih plata u Rumuniji.
Bugarska je treća po rastu realnih plata, sa 9,2 odsto, što je rezultat nominalnog povećanja plata od 12 odsto i relativno niske inflacije od 2,6 odsto.
Rast realnih plata premašuje 7% u osam evropskih zemalja
Pored ove tri zemlje, rast realnih plata je premašio 7 odsto i u još pet zemalja: Malti (9%), Mađarskoj (8,9%), Letoniji (8,4%), Poljskoj (7,8%) i Litvaniji (7,2%).
Zemlje južne Evrope zabeležile su umereni rast realnih plata.
Italija je zabilježila povećanje od 2,7%, Grčka 1,7%, Španija 1,9%, a Kipar 2,1 odsto. Ove brojke su veće od onih u većem dijelu zapadne Evrope, ali i dalje znatno niže od snažnog rasta viđenog u Istočnoj Evropi.
Italija je imala najveći, a Francuska najniži rast među najvećim ekonomijama
Među pet najvećih evropskih ekonomija, Italija je zabilježila najveći rast realnih plata od 2,7 odsto, a prate je Njemačka (2,2%) i Španija (1,9%). Velika Britanija je zabilježila povećanje od 1,6 odsto, dok je Francuska imala najniži rast, svega 0,7 odsto.
Kupovna moć opala u četiri zemlje
Četiri zemlje su zabilježile negativan rast realnih plata, što znači da plate nisu pratile inflaciju, pa je kupovna moć opala u tim zemljama.
Belgija je zabilježila najveći pad realnih plata od 1 odsto u 2024. godini.
Dvije nordijske zemlje - Finska (-0,9%) i Island (-0,7%) - takođe su zabilježile negativan rast. Luksemburg je doživio blag pad od 0,4 odsto u realnim platama u odnosu na 2023. godinu.
Finska je jedina zabilježila pad nominalnih plata
Među 32 zemlje, Finska je bila jedina u kojoj su nominalne prosječne plate opale u 2024. godini - iako samo blago, za samo 14 evra, sa 52.907 evra na 52.893 evra. Sa godišnjom inflacijom od samo 0,9 odsto, rezultirajući pad realnih plata bio je minimalan.
Sve ove promjene odnose se na plate prije oporezivanja. Stoga, bilo kakve promjene u porezu na dohodak ili doprinosima za socijalno osiguranje mogu uticati na neto prihode.
Prema izvještaju, u 2022. i 2023. godini, realne plate su opale u većini zemalja OECD-a, uključujući Evropu.
Najveće stope inflacije u Evropi: Turska daleko ispred
Kada se uporede stope inflacije u Evropi u 2024. godini, Turska je bila jasni izuzetak sa izuzetno visokim procentom od 58,3 odsto.
Nijedna druga zemlja nije zabilježila inflaciju veću od 6 odsto. Ove brojke odražavaju prosječnu stopu promjena tokom 12 mjeseci zaključno sa decembrom 2024. godine, a neki podaci temelje se na procjenama OECD-a.
(MONDO/EUpravo zato/euronews)
