Ekstremna desnica je u usponu širom Evrope, a nove generacije pristalica se organizuju uglavnom preko Interneta, piše u studiji britanske grupe Demos.
U studiji se navodi da je među mladima širom Evrope, naročito među mladićima, u velikoj mjeri prisutan izraziti nacionalistički sentiment. Cinično raspoloženi prema Vladi sopstvenih zemalja i prema EU, okosnicu njihovih opštih strahova u vezi s budućnošću predstavlja kulturni identitet, a najviše ih brine imigracija, naročito širenje islamskog uticaja.
"Na raskrsnici smo evropske istorije. Za pet godina će ili doći do jačanja mržnje i podjela u društvu, uključujući ultranacionalizam, ksenofobiju, islamofobiju i antisemitizam, ili ćemo moći da se izborimo sa ovom užasnom tendencijom", smatra Emina Bozkurt, poslanica Evropskog parlamenta iz Holandije, koja predvodi antifašistički lobi u EP.
Studija je sprovedena tri mjeseca pošto je Anders Brejvik, ekstremni desničar iz Norveške, ubio 69 ljudi u omladinskom kampu nedaleko od Osla. Iako su ga se grupe odrekle, policijskom istragom njegovih kontakata otkriveno je da se širom Evrope vode onlajn diskusije o antiimigrantskim i nacionalističkim idejama. Podaci u studiji uglavnom su sakupljani između jula i avgusta, prije nego što je produbljena kriza u evrozoni. U izvještaju je akcenat stavljen na dominaciju antiimigrantskog osjećanja, naročito prema muslimanima.
"Antisemitizam je ujedinio partije krajnje desnice tokom prve tri decenije prošlog vijeka, islamofobija ih ujedinjuje tokom prvih deset godina dvadeset prvog vijeka", rekao je Tomas Klau iz Evropskog savjeta za spoljne odnose.
Partije koje zagovaraju antiimigrantske i islamofobične ideje raširile su se sa svojih uporišta u Francuskoj, Italiji i Austriji na tradicionalno liberalne Holandiju i Skandinaviju, a sada imaju i značajne parlamentarne blokove u osam zemalja.
U drugim državama je zabilježen uspon nacionalističkih pokreta kao što je Engleska odbrambena liga (EDL).
Međutim, analitičari naglašavaju da ankete javnog mnjenja i demonstracije predstavljaju samo dio jedne šire priče - nove generacije slijede ove organizacije i razmjenjuju ideje putem interneta, naročito preko Fejsbuka.
Većina partija ima mnogo više članova koji su se registrovali putem interneta, nego onih koji su u njihove okvire ušli formalnim putem, prenosi "Danas".
Međutim, nekada je teško prozreti ovaj fenomen, s obzirom na činjenicu da grupe djeluju pod raznim maskama. Na jednoj strani su partije poput francuskog Nacionalnog fronta, koja je već 25 godina značajna snaga na političkoj sceni i koja će biti važan element na predsjedničkim izborima 2012.
Na drugoj strani su poluorganizovani ulični pokreti poput EDL, koja nastoji da sakupi više od nekoliko stotina pristalica na povremenim demonstracijama.
Ostale još imaju gotovo mješoviti pristup ideologiji. Izvjestan broj skandinavskih partija, koje kombinuju tvrdokorne ljevičarske stavove kada je riječ o ekonomiji i žestoki otpor prema svakom obliku multikulturalizma, zabilježile su uspon u proteklih nekoliko godina.
Omladina je zajednički faktor, pokazuju rezultati Demosa. Podaci koje je dobio od gotovo 450.000 pristalica iz 14 organizacija pokazuju da približno dvije trećine članova ima manje od 30 godina. Tri četvrtine su muškarci, uglavnom nezaposleni.
Kao odgovor na pitanje šta ih je navelo da se učlane u određene partije, ispitanici u anketama su mnogo češće navodili islam i imigraciju nego ekonomske probleme. Džejmi Bartlet iz ekspertske grupe Demos i glavni autor izvještaja izjavio je da je veoma važno da se prati širenje ovakvih stavova među novim generacijama onlajn aktivista, kojih ima mnogo više nego zvanično registrovanih članova partija.
„Ima ih više stotina hiljada širom Evrope. Oni su razočarani u politički mejnstrim i evropske institucije i zabrinuti su zbog narušavanja njihovog kulturnog i nacionalnog identiteta, te se okreću populistima, koje smatraju sposobnijim za rješavanje problema na koje se žale“, kaže Bartlet.
Za razliku od udruženja „Naši“ u Srbiji - čiju zabranu traži Republičko javno tužilaštvo zbog izazivanja nacionalne, rasne, vjerske mržnje i netrpeljivosti - ruska organizacija pod istim imenom na skupovima koje organizuje diči se antifašizmom i tolerantnošću. Tako je bilo i u prošli petak kada su „Naši“ u Moskvi organizovali svojevrsni kontramiting, paralelan skupovima ekstremno desnih pokreta uperenih protiv imigracije održanih istog dana. Ruski „Naši“ tada su nosili maske s azijatskim likom, nemilim ruskim šovinistima.
Ruski pokret „Naši“, međutim, nije formiran kao izrazito antifašistički omladinski pokret, već kao pokret koji je naklonjen Kremlju i podržava projekte aktuelnih vlasti, rekao je za Danas Genadij Sisojev, novinar Komersanta.
"Ultradesničari svake godine 4. novembra održavaju manifestacije, te je u petak u Moskvi organizovan takozvani 'Ruski marš'. Pokret 'Naši' je, pak, organizovao kontramarš, ali nije nastupio kao antifašistička organizacija, već kao omladinski ogranak trenutnih vlasti koje pokušavaju da se izbore protiv nacionalista i svih ekstremnih elemenata", naveo je Sisojev.
On je podsjetio da četvrti novembar, Dan jedinstva ruskog naroda, simbolizuje vjernost zavjetima predaka koji su 1612. odbranili nezavisnost zemlje od stranih okupatora.
Ruski „Naši“ sebe smatraju demokratama koji se bore protiv „oligarha-kapitalista“ i „sve jače nacističke sile“ u Rusiji. Suprotstavlja se Putinovim političkim protivnicima, a nastao je kao reakcija na „narandžastu revoluciju“ u Ukrajini iz 2004, koju smatra posljedicom stranog miješanja.
(MONDO)