Evropski lideri obilježili su u Verdenu u utorak 90. godišnjicu završetka Prvog svjetskog rata.
Ceremoniji u Verdenu, poprištu jedne od najkrvavijih bitaka Velikog rata od 1914. do 1918. godine, prisustvovala je i delegacija Srbije na čelu s ministrom odbrane Draganom Šutanovcem.
Delegacija Srbije prisustvuje ceremoniji na poziv francuskog predsednika Nikole Sarkozija (Nicolas Sarkozy), a ministar Šutanovac je u ponedjeljak položio vence na grob Neznanog junaka ispred Trijumfalne kapije u Parizu, uz intoniranje srpske i francuske himne.
Sarkozi je stigao u Duomon sa suprugom Karlom Bruni, a ceremoniju je otvorio u prisustvu britanskog princa Čarlsa i njegove supruge Kamile.
Među zvanicama su bili i predsjednik gornjeg doma njemačkog parlamenta Peter Miler, predsjednik Evropske komisije Žoze Manuel Barozo i predsjednik Evropskog parlamenta Hans-Gert Petering.
Savezna kancelarka Angela Merkel, na poziv poljskog predsjednika Leha Kačinjskog, prisustvuje manifestaciji obilježavanja 90 godina nezavisnosti Poljske u Varšavi.
Više stotina ljudi, uključujući veterane iz drugih ratova, okupilo se ispred kosturnice u Duomonu, gdje su položeni ostaci poginulih neznanih vojnika.
Procjenjuje se da je u Verdenskoj bitki poginulo 300.000 vojnika tokom 300 dana žestokih borbi između Francuske i Njemačke oko strateškog položaja na rijeci Meza.
Ove godine se prvi put obilježava godišnjica Verdenske bitke bez prisustva francuskih vojnika iz Prvog svjetskog rata, pošto je poslednji preživeli, Lazare Potičeli, preminuo 12. marta ove godine u 111. godini.
Poslednji njemački vojnik Velikog rata preminuo je takođe ove godine, dok će tri britanska veterana – 112-godišnji Henri Alingam, Heri Pač (110) i Bil Stoun (108), prisustvovati proslavi u Londonu.
Većina dokumentarnih filmova iz Prvog svetskog rata lažna
Samo deseti dio dokumentarnog filmskog materijala iz Prvog svjetskog rata čine pravi snimci, dok je većina prizora snimljena na manevrima ili kasnije ponovo "odigrana".
Ovaj podatak iznijet je na simpozijumu "Prvi svjetski rat na filmu" koji su organizovali Nemačka kinemateka i Njemački istorijski muzej, na početku prikazivanja serije filmova iz Prvog svjetskog rata.
Istoričari su na skupu saopštili da je samo 12, u najboljem slučaju do 20 odsto filmskog materijala o Prvom svetskom ratu koji se smatra originalnim zaista i snimljeno na ratištima, tokom stvarnih oružanih sukoba.
Ostatak su namještene scene ili materijal sniman na manevrima, delom čak i dijelovi iz igranih filmova.
Jer, uz malo sreće autori filmova su uspevali tada da učesnike u stvarnim događajima ubijede da nastupe i kao glumci.
Tako je, na primer, maršal Peten, heroj Verdenske bitke koja se odvijala 1916. godine, tokom dvadesetih godina ponovo obukao staru uniformu i pozirao na nekadašnjim ratnim poljima.
U Prvom svjetskom ratu poginulo je skoro 10 miliona ljudi i ranjeno oko 20 miliona vojnika. Ovaj, prvi "moderni rat" je i prvi o kojem postoje moderni filmski dokumenti.
No sada su istoričari, kako je rečeno na skupu u Berlinu, ocijenili da je veliki dio filmskog materijala o Prvom svjetskom ratu izgubio na istorijskoj vrijednosti.
Jer, iako je bioskop u trenutku izbijanja Prvog svjetskog rata postojao već 20 godina, samo su se malobrojni kamermani nalazili zaista u prvim linijama frontova, u rovovima po Evropi. I to ne samo iz propagandnih razloga već i zato što je takav rad bio previše opasan.
Uz pomoć filmskih tehničara istoričari sada pokušavaju da rekonstruišu tačne pozicije kamera kojima su snimani tadašnji filmovi, a stručnjaci za čitanje sa usana pregledaju scene i pokušavaju da na osnovu izgovorenog takođe da utvrde autentičnost snimaka.
Rezultati ovog rada su, kako su saopštili istoričari u Berlinu, u najmanju ruku otrežnjujući. Ustanovljeno je da su autori filmova često kombinovali scene snimljene 1917. sa onima iz 1914. godine, da bi na kraju bio proizveden film o nekom ratnom događaju iz 1916. godine.
No, kako je istaknuto, već u Prvom svjetskom ratu je bilo upadljivo nastojanje da se slike sa fronta ulepšaju za upotrebu kod kuće.
Posebno je, kako mediji prenose sa skupa u Njemačkom istorijskom muzeju, u Njemačkoj bilo vidno nastojanje da se sačuva propagandni mit o "časno vođenom ratu".
(Beta)