Godišnjica ustanka u Varšavskom getu

Tada su se Jevreji sa oružjem u ruci suprotstavili nacistima koji su došli da likvidiraju geto, a njih odvedu u gasne komore koncentracionih logora.

Izraelski umetnici izveli su u subotu uveče, uoči godišnjice, performans na trasi po nekadašnjem getu kojom ga obično obilaze izraelske turističke grupe, a tokom centralne svečanosti pred Spomenik junacima geta biće položeni venci i zapaljene svijeće.

Poštu svojim saborcima na tom mjestu odaće i Marek Edelman, poslednji živi vođa varšavskog ustanka, a popodne sugrađani Poljaci prolaziće getom u nemom Maršu molitvi.

Godišnjica Ustanka u Varšavskom getu obilježava se i u SAD, a televizija CBS će premijerno prikazati film o hrabroj Poljakinji Ireni Sendler.

Ta neverovatna žena uspjela je tokom ratnih godina da spasi 2.500 jevrejske djece, prošvercuje ih pred nacistima iz geta, pribavi im drugi identitet u poljskim porodicama i katoličkim manastirima i tako im spase živote.

Varšavski geto je bio najveći u koji su na okupiranim teritorijama nemački fašisti tokom Drugog svetskog rata saterivali Jevreje i 1939. godine je u njemu u neljudskim uslovima živjelo 380.000 ljudi.

U ljeto 1942. godine nacisti su počeli da odvode u gasne komore koncentracionih logora, prije svega zloglasne Treblinke i Jevreje iz Varšave, a kada je postalo jasno da ih ne čeka ništa drugo do smrt, u getu su počeli tajno da se naoružavaju i osnivaju partizanske odrede.

Ustanak u Varšavskom getu izbio je 19. aprila 1943. godine kada je 850 esesovaca upalo da sa namjerom da započne likvidaciju geta, a suprotstavilo im se oko 1.000 jevrejskih partizana.

Bezmalo 2.000 njemačkih vojnika uz podršku artiljerije i vazduhoplovstva skoro mjesec dana pokušavalo je s mukom da savlada otpor partizana i stanovnika geta.

Uprkos apelima poljske vlade u egzilu saveznici jevrejskim ustanicima nisu pomogli i član poljske vlade Šmul Zigelbojm izvršio je samoubistvo u znak protesta protiv te ravnodušnosti sveta.

Otpor Jevreja trajao je do 16. maja kada su Nijemci obznanili da je slomljen, digli u vazduh Veliku sinagogu, a zatim i sravnili geto sa zemljom.

Tokom ustanka fašisti su ubili 7.000 Jevreja u Varšavskom getu, oko 6.000 je nastradalo u bombardovanju i požarima.

Više od 7.000 Jevreja nacisti su poslali u logor Treblinka u gasne komore, a preostalih 36.000 u druge logore, prije svega najveću nacističku "fabriku smrti" - Aušvic na jugu okupirane Poljske.

(Beta)