Širom Poljske osvanuli grafiti sa napisom "Čeznem za tobom Jevrejine".
Poljska i Izrael, a sa njima cijeli svijet obilježavaju u Aušvicu Međunarodni dan sjećanja na žrtve holokausta.
Na 65. godišnjicu oslobođenja nacističkog koncentracionog logora Aušvic, što je od 2005. godine Međunarodni dan sjećanja na žrtve holokausta, širom Poljske su se pojavili grafiti sa napisom "Čeznem za tobom Jevrejine".
Projekt umjetnika Rafala Betlejovskog ima cilj da tim napisima po zidovima poljskih gradova podsjeti da su upravo poljski Jevreji, od kojih je oko tri miliona po procjenama istoričara stradalo u holokaustu, prije Drugog svjetskog rata i nacistički okupacije Poljske davali pečat svakodnevnom, kulturnom i javnom životu širom zemlje.
Poljskoj je nakon nacističkog pokušaja "konačnog rješenje" jevrejskog pitanja, odnosno genocida i likvidacije oko šest miliona Jevreja, što je predstavljalo čitavu trećinu tog naroda, ostalo svega 10 odsto njenih Jevreja.
Betlejovski je odabrao tu nostalgičnu poruku jer su anonimni napisi koji se povremeno pojavljuju po zidovima u Poljskoj i svetu često antisemitski.
U okviru svog projekta od danas, kada zvanično počinje, simbolično na Međunarodni dan sećanja na žrtve holokausta, Betlejovski kreće u pohode poljskim gradovima čija istorija i kultura je neraskidivo vezana za Jevreje.
U njima, da pokaže kako bi reč holokaust Poljake neizostavno morala da asocira na taj veliki gubitak što jevrejskih susjeda više gotovo da nema, Betlejovski poziva Poljake da se slikaju pored prazne fotelje
- simbola odsustva Jevreja iz Poljske.
Kao i ranijih godina mnogi Poljaci spremili su već kraj prozora svijeće da usliše apel fondacije Šalom koja ih svakog 27. januara poziva da za žrtve holokausta u 18 časova zapale u svom prozoru svijeću, kao znak da žrtve i njihova stradanja nisu zaboravili.
Na Dan sećanja na žrtve holokausta, 27. januara, kada su 1945. godine vojnici Crvene armije oslobodili poslednjih oko 7.650 preživelih logoraša, ministri prosvjete i kulture evropskih zemalja učestvovaće na međunarodnoj konferenciji u Centru dijaloga i moltivi u Aušvicu.
Tema je "Aušvic - pamćenje, odgovornost, obrazovanje" a na njoj će srpski ministar kulture Nebojša Bradić prikazati iskustva i praksu u školama i nastavi u Srbiji na temu stradanja Jevreja tokom Drugog
svetskog rata zbog monstruoznog Hitlerovog "konačnog rešenja" - plana likvidacije cijelog jevrejskog naroda.
Centralni pomen počinje na terenu koncentracionog logora gdje će se zvanicama, preživjelim logorašima, njihovim porodicama, državnicima iz raznih krajeva svijeta obratiti trojica logoraša koji su preživjeli pakao Aušvica.
To će biti Poljak katolik Vladislav Bartoševski, koji je nakon puštanja iz logora 1941. godine bio jedan od osnivača ilegalnog poljskog saveta pomoći Jevrejima, poljski Jevrejin Marjan Turski i poljski Rom Edvard Pačkovski.
Već tradicionalnu poruku svetu iz Aušvica da holokaust ne smije nikada da se zaboravi kako se ne bi nikada ponovio, uputiće ispred spomenika žrtvama holokausta predsjednik Poljske Leh Kačinjski, premijer Izraela Benjamin Netanjahu i ruski ministar obrazovanja i nauke Andrej Fursenko, kao specijalni izaslanik predsednika Rusije Dmitrija Medvedeva.
Na jubilarnu godišnjicu u Državnom muzeju bivšeg nacističkog logora Aušvic Birkenau će biti otvorena i velika izložba o oslobađanju logora tokom kojeg je poginulo više od 200 sovjetskih vojnika.
Centralni pomen završiće zajednička molitva, jevrejska i hrišćanska, pred spomenikom žrtava Aušvica, pred kojim će biti zapaljene baklje i sveće.
Od 1940. godine kada su nacisti otvorili koncentracioni logor na periferiji Aušvica na jugu Poljske u gasnim komorama logora ili zbog stravičnih uslova i u monstruoznim medicinskim eksperimentima na
logorašima život je izgubilo najmanje 1,1 milion ljudi.
Najviše je u Aušvicu pobijeno Jevreja iz svih evropskih zemalja, ali i 75.000 Poljaka, 21.000 Roma, kao i Jevreji deportovanih vozovima u vagonima za stoku sa svih krajeva kontinenta, 15.000 sovjetskih vojnih
zarobljenika i najmanje 15.000 pripadnika drugih naroda Evrope.
(agencije/MONDO)
