U ponedeljak se navršava devet decenija od proboja Solunskog fronta, 1918. godine.
probojem Solunskog fronta srpska vojska i njeni saveznici doprineli su porazu Austro-Ugarske, Nemačke i Centralnih sila u Prvom svetskom ratu.
Povodom 90 godina od proboja Solunskog fronta, u Valjevu će Ministarstvo rada i socijalne politike u saradnji sa Ministarstvom odbrane i Skupštinom Valjeva odati vojne počasti stradalim pripadnicima srpske vojske i civilima.
Solunski front, koji su na Balkanu stvorili saveznici protiv Centralnih sila od 1915. do 1918. godine, od Dedeagača do Valone, dug blizu 600 kilometara, dobio je naziv po glavnoj bazi - Solunu.
Na njemu su od savezničkih bile francuske, srpske, britanske, grčke i italijanske trupe, do 1917. godine i ruske, a od Centralnih sila, nemačke, bugarske i austrougarske.
Stvaranje Solunskog fronta je počelo posle neuspele galipoljske operacije iskrcavanjem 5. oktobra 1915. u Solunu dveju francuskih i jedne britanske divizije, a od marta do polovine maja 1916. godine sa Krfa je prebačena i srpska vojska od 6.025 oficira i 124.190 vojnika.
Teške borbe su se razvile naročito na Kajmakčalanu i u luku Crne reke. Kajmakčalan je Drinska divizija zauzela 30. septembra, posle 19-dnevnih ogorčenih bliskih borbi, izgubivši 25 odsto svog ljudstva. U luku Crne reke srpske i francuske trupe razbile su Bugare i 19. novembra ušle u Bitolj.
Zbog obostranih velikih gubitaka krajem 1916. bilo je zatišje na celom frontu. Srpska Treća armija je, zbog velikih gubitaka, rasformirana 28. marta 1917. godine i njenim ljudstvom je popunjene su Prva i Druga armija.
Saveznici su 1918. odlučili da na Solunskom frontu pređu u ofanzivu, a izvršenje glavnog udara pripalo je srpskoj vojsci - Prva i druga armija, odnosno šest pešadijskih i jedna konjička divizija, ojačane sa dve francuske pešadijske divizije, sa 580 topova i 80 aviona.
Proboj je izvršen od 15. do 17. septembra 1918. godine na frontu dveju bugarskih divizija.
Glavne srpske snage uklinile su se oko 50 kilometara u neprijateljevu operativnu dubinu, presekle bugarsku vojsku na dva dela, izbile na bugarski granični front 30. septembra i istog dana prinudile bugarsku vojsku na kapitulaciju.
Po proboju Solunskog fronta, a kao rezultat uspešnog gonjenja, Austro-Ugarska je 4. novembra položila oružje, čime je ubrzan i konačni pad Nemačke.
U redovima srpske vojske na Solunskom frontu borio se znatan deo dobrovoljaca iz svih jugoslovenskih krajeva, a srpska vojska je na Solunskom frontu ukupno imala 42.725 poginulih i ranjenih.
Poginuli srpski vojnici sahranjeni su na vojničkom groblju Zejtinliku u Solunu.
(Tanjug)