Centri civilnih inicijativa (CCI) predstavili su nalaze Analize revizorskih izvještaja jedinica lokalne samouprave u Republici Srpskoj. Zabrinjava podatak da svega 3 odsto revizorskih izvještaja čine ona sa pozitivnim mišljenjem.
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske je od svoga postojanja, revidirala svih 64 jedinica lokalne samouprave, i to minimalno tri puta. U posmatranom desetogodišnjem periodu od 2010. – 2019. godine obavljeno je 239 revizija finansijskih izvještaja. Zabrinjava podatak da svega 3% revizorskih izvještaja čine ona sa pozitivnim mišljenjem.
CCI su upozorili da iako revizorski izvještaji ukazuju na niz nepravilnosti, u pojedinim lokalnim jedinicama ponovo su izabrani načelnici čije opštine kontinuirano dobijaju negativna revizorska mišljenja ili mišljenja sa rezervom. Tim povodom, CCI ukazali su na potrebu za mehanizmom sankcionisanja odgovornih osoba kao i efektivnijim pristupom revizorskim preporukama, kao i njihovu konačnu implementaciju u opštinama i gradovima u Republici Srpskoj.
Čak 97 odsto revizorskih izvještaja u posmatranom periodu je sa negativnim ili mišljenjem sa rezervom. 73 odsto lokalnih zajednica koje su dobile mišljenje s rezervom potrošile su 1.062.927.912 KM ili 80 odsto od ukupnih sredstava svih lokalnih jedinica. Dok je 24 odsto njih sa „negativnim mišljenjem“ potrošilo 206.384.994 KM.
Jedinice lokalne samouprave koje su dva puta u nizu, dobile negativno mišljenje na finansijske izvještaje su: Gacko, Istočni Stari Grad, Kostajnica, Oštra Luka, Ribnik, Trnovo i Ugljevik. Tim povodom, CCI ukazuju na potrebu da lokalni parlamenti, bar jednom godišnje usvajaju informaciju o realizaciji Akcionog plana za otklanjane uočenih nedostataka, kroz realizaciju preporuka.
Najčešće nepravilnosti odnose se na finansijske tokove, budžetska planiranja i izvještavanja, te netransparentan proces nadzora dodijeljenih, odnosno utrošenih sredstava putem transfera. Pored kršenja Zakona o budžetskom sistemu, značajan broj jedinica lokalne samouprave nije postupao u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama.
CCI upozorili su da zbog učestalih kršenja zakonskih akata i drugih propisa, potrebno je što hitnije prilagoditi već postojeću legislativu, te u skladu sa tim sankcionisati odgovorne na osnovu nalaza u revizorskim izvještajima. Pogotovo bi se to trebalo odnositi na one rukovodioce institucija koji iz godine u godinu ne postupaju u skladu sa pozitivnim zakonskim rješenjima i regulativom.
Iako je u svojim izvještajima za period 2010. – 2019. godina Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske uputila 1644 preporuke za uklanjanje uočenih nepravilnosti, manje od 33,5 odsto od analiziranih 1550 preporuka je u cijelosti implementirano. CCI upozorili su da ne postoje informacije o tome da bilo ko snosi sankcije zbog propusta u procesima realizacije preporuka. Posljedica koje imaju revidirane institucije, koje ne realizuju date preporuke u svrhu unapređenja procesa i otklanjanja uočenih nedostataka, jedino su negativna mišljenja revizora, koja se za određene općine/gradove ponavljaju iz godine u godinu.
Tim povodom, CCI ukazuju na potrebu za sankcionisanjem jedinica lokalne samouprave i njihovih izabranih predstavnika. Takođe, nužno je potreban efektivniji pristup u implementaciji revizorskih preporuka, te veća odgovornost lokalnih parlamenata i njihova aktivnija ulogu u razmatranju nalaza i praćenja implementacije revizorskih preporuka. Dodatno, Analizom se ukazuje da postoji značajan prostor da se unaprijedi nivo razumijevanja revizorskih izvještaja od strane Tužilaštva Republike Srpske, sa ciljem da se u narednim godinama, veći broj revizorskih izvještaja, procesuirao od strane Tužilaštva, ako postoje indicije na potencijalnu korupciju.
Kako bi cjelokupan proces revizije uticao na transparentnije, odgovornije i pravilnije trošenje javnih sredstava potrebno je inicirati intenzivniju saradnju svih aktera procesa javne revizije. Veća odgovornost lokalnih jedinica da implementiraju preporuke i uklone nepravilnosti u konačnici bi značajno doprinijela kvalitetu života građana/nki u lokalnim sredinama. Za početak, zadatak je ovo novoizabranih predstavnika vlasti u jedinicama lokalne samouprave.
Kompletnu analizu možete pročitati na ovom LINKU.